De Vlaamse Regering heeft een akkoord. Net als andere klimaatbewegingen vinden wij het onvoldoende: er zijn geen extra-investeringen voor klimaat en men wil met Europa gaan onderhandelen over uitzonderingen of versoepeling van Europese regels. Vlaanderen blijft bij kernenergie en de PFAS-beloften zijn vaag. Er komen wel forse investeringen voor het openbaar vervoer en de subsidie voor elektrische auto’s wordt gelukkig afgeschaft. Een paragraaf wekt echter veel achterdocht: de Vlaamse Regering wil beroepsprocedures tegen vergunningen verkorten en de adviezen uniform maken. Dat vraagt wat uitleg.

Het Schepencollege van Herzele geeft negatief advies voor de omleiding van de N42. Ook de gemeenteraad stemde een motie in dezelfde richting. De N42 verbindt Z.O.-Vlaanderen met de E40 en wordt door sommigen gezien als een nieuwe verbinding tussen Nederland en Frankrijk. Dit lijkt wel een politieke aardverschuiving in het veertig jaar oude dossier, waarin de discussie voortdurend gaat over verbetering van de bestaande weg of het leggen van een omleiding door de Schipstraat en een landbouw- en natuurgebied. Dertig jaar lang was een meerderheid van de partijen voor. Enkel LEEF! ging op de rem staan en steunde het lokale actiecomité tegen de omleiding. Nu zien ook Vooruit, CD&V en Open-VLD de omleiding niet meer zitten.

De Vlaamse Gemeenschap probeert al veertig jaar om de N42 (Wetteren-Geraardsbergen) her aan te leggen. Men hoopt op die manier Z.O.-Vlaanderen te ontsluiten en bijkomende industrie aan te trekken. Vorige omgevingsaanvragen werden steevast geweigerd door de Raad voor Vergunningsbetwistingen.

In 2022 kondigde overheid en NMBS een grote investering in treinen aan. De ambitie was om tegen 2032 tot 30% meer reizigers te vervoeren. Eind dit jaar zouden er al extra treinen ingelegd worden. Zo zouden er meer en later treinen zijn tussen steden. Vandaag komt aan het licht dat de NMBS op de rem gaat staan. 13 van de 15 projecten worden uitgesteld. Hoofdreden? Te weinig personeel. Climaxi interviewde Günther Blauwens van ACOD Spoor in het voorjaar van 2024. 

Een honderdtal actievoerders hebben zaterdag in Geraardsbergen gepleit voor een effectievere aanpak van het overstromingsprobleem in de Denderstreek. Ze vinden het plan van de overheid ‘Ruimte voor Water’ een goede vertrekbasis meer willen toch nog een aantal dingen veranderd zien.

Het Plan Ruimte voor water voorziet om meer plaats te maken voor water in de Denderstreek, de sluizen te vernieuwen en aan natuurontwikkeling te doen. Daarbij worden een negentigtal huizen onteigend in Geraardsbergen, Ninove en Denderleeuw. De actievoerders begrijpen dit standpunt maar pleiten voor brede tegemoetkomingen en sociale begeleiding van de getroffenen. Een paar van deze gezinnen waren op de actie aanwezig: “Wij kregen nu wel allemaal een brief maar daar staat zeer weinig concreets in over onze toekomst. Duidelijkheid en een persoonlijke aanpak blijven ver te zoeken.”. De organisatoren (vzw Climaxi, Denderhoop en vzw ’t Uilekot) pleiten ook voor een Vlaams streng verbod op nieuwe bouwprojecten in overstromingsgebied. Simon Van Parijs: “Als het van de gemeentebesturen afhangt dan komt er gewoon geen strenge aanpak. Tot op vandaag worden er projecten goedgekeurd in overstromingsgebied.” Ze pleiten ook voor een verdere zuivering van de Dender: “Op termijn moet de Dender een rivier worden die de toeristische ader is van de Denderstreek. Door de klimaatverandering en het afbreken van openbare infrastructuur als de Dok in Geraardsbergen wordt de overheid gedwongen om ervoor te zorgen dat in de Dender kan gezwommen worden.”

Vlaanderen is extreem vervuild door lekkende stortplaatsen en fabriekslozingen in water en lucht. Bedrijven als 3M, Indaver, Utexbel, Ghistelinck, Renewi en Eternit hebben daardoor jaren goed geboerd en de aandeelhouders fors uitbetaald. De laatste jaren kwam daar ook de PFAS-problematiek bij: een permanent giftige stof sloop vrijwel overal binnen. Climaxi concentreerde zich op de grootste brandhaarden. Na twee jaar actie voeren merken we dat er van sanering weinig of niets in huis komt. Daarom voeren we net voor de gemeenteraadserkiezingen actie aan een aantal gemeenteraden in Vlaanderen. 

Grondrecht en Climaxi dienden samen met buurtbewoners bezwaren in tegen de saneringsaanpak van 3M in de meest vervuilde zone in Zwijndrecht. OVAM en Departement Zorg volgen nu enkele van de bezwaren en keurde vorige vrijdag het bodemsaneringsproject (BSP) af. 

Het BSP van 3M moet een gedetailleerd rapport zijn over hoe 3M de vervuilde tuinen in de meest vervuilde zones gaat aanpakken. Een eerste BSP voor de directe omgeving van 3M werd in 2022 al goedgekeurd. Het BSP dat nu voorlag is de saneringsaanpak voor de wijdere omgeving van de fabriek. 

Actiegroepen Ineos Will Fall en Climaxi schrikken van de beslissing van de minister om een nieuwe vergunnin gaan Ineos Project One te geven. Ineos bouwt momenteel een ethaankraker in de haven van Antwerpen. Vorige zomer vernietigde de Raad voor vergunningenbetwisting de vergunning. De stikstofuitstoot op de Brabantse wal zou niet voldoende in kaart gebracht zijn. De argumenten dat een investering in een kraker op fossiel schaliegas niet gaat als je de klimaatdoelstellingen serieus neemt werden niet behandeld. De minister gaf na de vernietiging een nieuwe tijdelijke vergunning op 7 januari. Verschillende milieu-organisaties en Nederlandse provincies gingen in beroep. Pas op 23 februari keurde de Vlaamse regering een stikstofakkoord goed. Meerdere organisaties vechten dit decreet aan bij de Raad van State. De Vlaamse regering blijft met twee maten en twee gewichten werken om industrie, landbouw en natuur te beschermen. Nu komt de minister met een nieuwe 'versterkte' vergunning. Deze vergunning komt voor ons uit de lucht vallen: hoe kan een vergunning verleend worden zonder openbaar onderzoek? Hoe kan een beroepsprocedure zomaar vervallen zonder uitspraak? 

Climaxi voert al langer de druk op voor een uitgebreid PFAS-beleid rond verschillende vervuilingshaarden. In Ronse langs textielnijverheid, in Kortemark, Kruisem, Waregem, Kruibeke en D’Hoppe langs stortplaatsen en in Stabroek langs afvalverbrandingsoven. Climaxi organiseerde daarom vorige zomer een bloedonderzoek op eigen initiatief met 131 inwoners langs de verschillende vervuilingshaarden in Kortemark, Kruisem, Waregem, Oostende, Stabroek en Ronse. Daaruit bleek dat 75% van de deelnemers te hoge PFAS-bloedwaarden had.

Climaxi tikte de actuele analyseverslagen op de kop die de vervuiling aangeven op en rond het ex-stort Ghistelinck aan de Meirestraat te Kruisem. Zowel de studies rond vervuiling met zware metalen en chlorides als die rond PFAS geven meer vervuiling aan dan voorheen. Toch blijft de overheid passief toekijken: voor OVAM is het verder opvolgen en meten van de klassieke vervuiling voldoende. Wat PFAS betreft vraagt men nieuwe onderzoeken. Climaxi en de buurt zijn het getalm in Kruisem en verschillende andere plaatsen van Vlaanderen beu. Wij geven de overheden en de initiatiefnemers tijd tot 1 september om met glasheldere informatie en een dito saneringsplan naar buiten te komen. Als er dan opnieuw niets gebeurd is lanceren wij zelf, samen met de buurt en Zaubeek Gezond, juridische procedures om de sanering op te leggen.