Climaxi: beweging voor een sociaal klimaat
Missie
Klimaat en Sociale Rechtvaardigheid is een sociale beweging die wil bijdragen aan de realisatie van een proces van sociaalecologische verandering in de richting van een duurzame, ecologische, solidaire en sociaal rechtvaardige maatschappij. Dit is een maatschappij waarin het niveau van democratische participatie in politieke, culturele en economische aangelegenheden substantieel hoger is dan vandaag, en waarin er grotere sociale en politieke gelijkheid is. Dat is één van de belangrijkste sleutels om het klimaatvraagstuk op een effectieve en sociaal rechtvaardige wijze aan te pakken.
Daartoe onderneemt Climaxi eigen campagnes gericht op bewustzijnsverandering en beleidsbeïnvloeding. Ze neemt ook gericht initiatieven die groepen en individuen kunnen bijeenbrengen en verbinden om samen te ageren rond specifieke punten die binnen haar visie en beleidsplannen passen. Ze verdedigt de belangen van (alle) onderdrukte en uitgesloten groepen, in het bijzonder zij die het hardst getroffen zijn door de klimaatproblematiek, en tracht hun eisen en noden een sociaalecologische invulling te geven.
Visie
Voor Climaxi is zijn klimaat- en milieuproblemen fundamenteel sociale kwesties en vergen ze fundamentele, structurele sociale veranderingen. Hoewel de biodiversiteits- en klimaatcrisis veelal als gescheiden fenomenen worden beschouwd, zijn beide zaken sterk met elkaar verbonden. De klimaatopwarming bedreigt de biodiversiteit, de beschikbaarheid van voedsel en water en volledige ecosystemen terwijl een verzwakt leefmilieu in essentie neerkomt op het ontbreken van buffers tegen de klimaatontwrichting.
De laatste jaren toonden aan dat het draagvlak voor de strijd tegen klimaatverandering niet evident is. De link met het sociale en de biodiversiteit moet dat draagvlak verbreden. Climaxi baseert zich op de principes van participatief ecologisch burgerschap, zelforganisatie, de opbouw van alternatieven via samenwerkingsverbanden met andere organisaties en bewegingen, en een emancipatorische opvatting van (milieu)educatie, gericht op het vergroten van competentie en zelfbepaling.
Accent op participatief ecologisch burgerschap.
Het participatief ecologisch burgerschap, zoals Climaxi dat voorstaat, tracht burgerschap op een actieve, politieke en democratische manier in te vullen. Burgerschap gaat om meer dan het nemen van bewuste (consumptie)beslissingen in de private sfeer, en om meer dan het aanknopen van goede relaties met mensen die dichtbij wonen. Het betekent actieve deelname aan debatten over essentiële maatschappelijke kwesties, in de publieke sfeer. Het veronderstelt de erkenning van conflicten en de poging om daar op een democratische manier mee om te gaan. Wij denken dat dergelijke democratische participatie van het grootste belang is om voldoende betrokkenheid van groepen burgers te genereren. Climaxi tracht methoden te ontwikkelen en initiatieven te nemen om die participatie te versterken, en daardoor tegelijk ook voldoende druk uit te oefenen om ervoor te zorgen dat de verandering sociaal rechtvaardig is en de verzuchtingen van gewone mensen en mensen in sociaal kwetsbare posities erkent. Centrale principes van participatief ecologisch burgerschap zijn zelforganisatie, educatie doorheen de praktijk, politisering en het scheppen van publieke ruimtes van pluraliteit en verschil, waarin alle democratische opinies die de mensenrechten respecteren aan bod komen.
Opbouw van alternatieven via samenwerkingsverbanden.
Wetenschappers stellen immers vast dat veel sensibiliseringscampagnes van Ngo’s en overheden tot weinig veranderingen leiden in het gedrag van mensen. Ze spreken over de zogenaamde kloof tussen kennis en gedrag. Volgens ons is er echter een probleem met de wijze waarop ze die kennis en dat gedrag invullen. Kennis heeft doorgaans betrekking op de toestand van de planeet als zodanig, en gedrag gaat over individuele veranderingen van consumptiepatronen.
Vanuit onze praktijk merken we dat de boodschap van individuele sensibiliseringscampagnes inderdaad weinig wordt opgepikt. Mensen die kennis hebben van de ernst van de klimaatcrisis voelen zich veeleer verlamd in hun handelen dan dat ze perspectieven zien van verandering. Ze weten niet hoe ze zelf kunnen bijdragen aan de noodzakelijke sociaalecologische verandering. Het perspectief van individuele gedragsverandering stoot op scepticisme, zelfs bij mensen die in de feiten vegetarisch eten, geen auto hebben of letten op hun aankopen. Sensibiliseringscampagnes zetten weinig zoden aan de dijk zolang er structureel niets verandert en zijn daarenboven vaak paternalistisch, zo stellen veel mensen.
Climaxi benadert het klimaatvraagstuk daarom bewust vanuit een ‘maatschappelijk schuldmodel’ in plaats van het ‘individueel schuldmodel’ dat overwegend schuilt achter het mainstream klimaatbeleid. Deze termen zijn ontleend aan het zgn. ‘model Vranken’ over verschillende benaderingen van de armoedeproblematiek maar zijn ook zeer bruikbaar om onze visie op het aanpakken van de klimaatproblematiek te verduidelijken. Waar het mainstream klimaatbeleid en sommige uitspraken/praktijken van Ngo’s, ‘klimaatjongeren’, enz. al te vaak focussen op individuele gedragsverandering en het culpabiliseren van individuen voor hun ecologische voetafdruk zonder daarbij altijd de achtergrond en concrete levensomstandigheden van die mensen in rekening te brengen (individueel schuldmodel); wil Climaxi focussen op de maatschappelijke structuren, systemen en machtsverhoudingen die klimaatverandering voortbrengen (maatschappelijk schuldmodel). In plaats van op individuele sensibiliseringscampagnes, zetten we daarom in op het collectief opbouwen van alternatieven via samenwerkingsverbanden.
