In juli 2023 stelde de Europese Commissie een omstreden nieuwe zadenwet voor. Het Europees Parlement stemde in april 2024 voor een versoepeling, nu is het afwachten wat de Europese Raad zal beslissen. De nieuwe Europese zadenwet zou de bescherming van traditionele en lokale zaadvariëteiten kunnen bedreigen door strikte regels die kleine boeren en zaadinitiatieven belemmeren. De zaadindustrie verzet zich tegen mogelijke vrijstellingen voor de uitwisseling van kleinere zaadhoeveelheden voor natuurbehoud. Tegenover deze mogelijke overwinning voor de zakken van de zaadindustrie staat een verminderde zaaddiversiteit, nadelige gevolgen voor kleine boeren en producenten, en verminderde weerbaarheid tegen klimaatsverandering. Bovendien zou dit het monopolie van de agribusiness versterken, wat de sociale ongelijkheid in de landbouw vergroot.

Volgens de Belgische regering zijn genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s) een onderdeel van onze toekomst. Dit presenteren ze subtiel in de Actualisering van de Belgische Nationale Biodiversiteitsstrategie tot 2030, die ze in overeenstemming brengen met het Europese kader. Gek, aangezien Europa altijd een strikt negatieve houding aanhield ten opzichte van GGO’s. Ook in 2023 werd er al een wetsvoorstel ingediend voor de regulering van 'nieuwe genoomtechnieken' (NGT’s), een verzamelnaam voor alternatieve methoden om GGO’s te ontwikkelen. 


Om meer inzicht te krijgen ging Climaxi in gesprek met Ruben Segers van De Kollebloem, een biodynamische boerderij en leverancier bij Eco & Fair. Ruben organiseert zich sinds 2023 tegen de invoering van GGO’s en deelt zijn inzichten over de bedreigingen voor biodiversiteit en duurzame landbouw.

PFAS-vervuiling heeft België en Vlaanderen op zijn kop gezet. Heel wat mensen kregen een brief in de bus met de mededeling geen groenten en eieren uit de tuin te eten. Ondertussen blijven saneringsplannen op zich wachten en is de portemonnee van de vervuiler onbereikbaar geworden. Climaxi interviewt dokter Staf Henderickx. Hij komt in november met een nieuw boek ‘Dit slik ik niet meer’ over vervuiling en het winstmodel achter onze voeding. 

Greenpeace Internationaal komt met een nieuwe studie over de winsten in de voedingsindustrie. In een tijd waarin de aardappelprijzen in de supermarkten de pan uit rijzen, maakt een handjevol bedrijven enorme winsten. En onze boer·inn·en dan? Zij worden geconfronteerd met stijgende kosten, nog eens verergerd door inflatie en moeilijke weersomstandigheden.

Verschillende industriële sectoren roeren zich in het maatschappelijk debat. De agro-industrie duwt zijn grieven naar de politieke agenda in het zog van de boerenprotesten. Ook de patroons van de industrie zetten met hun ‘Verklaring van Antwerpen’ de agenda op scherp.

De boerenprotesten in heel Europa doen het debat rond de plaats van landbouw in onze maatschappij oplaaien. Het lage loon van landbouwers voedt de onrust voor de toekomst van de landbouw. Ineos kreeg begin dit jaar nog een vergunning voor de bouw van een ethaankraker die stikstof zal uitstoten. Ondertussen moeten boeren wachten op hun vergunning. De bestaande klimaat- en milieuregels naar beneden halen zet ons allemaal met de voeten in het water. Natuur en landbouw gaan samen, maar hoe organiseer je dat als maatschappij? 

Naast nadelige gevolgen voor de Europese boeren en de kleine boeren in de Mercosur-landen, zijn er tal van andere nadelige gevolgen van dit verdrag. Zo zou het Mercosur-EU vrijhandelsverdrag de CO2 -uitstoot verhogen, welzijn van vee onder druk zetten, een grote klap uitdelen aan de biodiversiteit en de verdere vernietiging van het Amazonewoud en de Savanne in de Mercosur-landen. Vermits het verdrag tijdens het boerenprotest volop in de actualiteit stond/staat, pluisden wij het nog eens uit. Debatten inhoudelijk stofferen kan nooit kwaad.

Mercado Común del Sur, beter bekent als Mercosur, is een gemeenschappelijke zuidelijke markt. Deze bestaat uit Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay. Mercosur is een vrijhandelszone, naar voorbeeld van de Europese Unie. Dat wil zeggen dat de 4 Mercosur-landen onderling een vrij verkeer van goederen, kapitaal en personen kennen. Mercosur is de vijfde grootste gemeenschappelijke markt ter wereld en is opgericht in 1991. Sinds 1999 ondernemen de EU en Mercosur pogingen om een handelsakkoord te sluiten. In 2019, na een periode van intensievere onderhandelingen kwam er dan een ‘princiepsakkoord’ uit de bus. Dit akkoord werd fel bekritiseerd vanuit verschillende boerenorganisaties, milieuorganisaties. Wij pluisden het verdrag uit en geven nog even mee waar het eigenlijk om gaat.

Van onze boeren wordt meer en meer gevraagd op het vlak van leefmilieu en klimaat. Dikwijls gaat het om terechte zorgen over klimaat, biodiversiteit en gezondheid. Tegelijkertijd worden diegenen die verondersteld worden om dat allemaal te realiseren schandalig weinig betaald. De boer zit tussen hamer en aambeeld: zelfzorg (o.a financieel) en zorg voor zijn omgeving.

De sociale klimaatbeweging Climaxi roept op om mee te doen aan het boerenprotest donderdag e.k. in Brussel. Concreet vragen wij aan te sluiten bij het blok van de internationale boerenorganisatie Via Campesina. Zij komen op straat voor betere vergoedingen en tegen de vrijhandelsverdragen. Climaxi onderhoudt al lang relaties met het progressieve segment van de boerenbeweging. Wij maakten documentaires over landbouw en verkopen landbouwproducten uit Vlaanderen en Europa in onze coöperatie Eco & Fair.

Op 29 november protesteerden boeren, waaronder Boerenforum, tegen de EU deregulering van GGO’s. Bioboeren verzetten zich tegen tegen deze deregulering omdat de inzet van genetische modificatie de biodiversiteit aantast, de almacht van agromultinationals verder vergroot en neerkomt op greenwashing. We publiceren hierbij het standpunt van onze partner Boerenforum.