Vandaag stelde Groen voor om de kerncentrales nog een winter langer open te houden. Daarmee zijn alle partijen het ongeveer eens. De sociale klimaatbeweging Climaxi denkt dat de discussie zich niet beperkt tot energie en wil dat de gevolgen van de uitstoot van die centrales op de gezondheid van de omwonenden onderzocht wordt. Waterdamp en drift via de uitstoot van kerncentrale, zorgen ervoor dat PFAS en zware metalen uit het in de atmosfeer worden ingebracht. Climaxi wijst in deze op het voorzorgsprincipe, zoals omschreven in VLAREM, en pleit eerst voor gedegen onderzoek en dan pas voor een beslissing ter zake.

In de zomer van 2022 belichtte Climaxi het vrij onbekende maar al lang bestaand oud zeer van het Energy Charter Treaty (ECT). Dit verdrag vormt een bedreiging voor de Europese plannen over klimaat en de energietransitie zoals de Green Deal en Fit for 55 ambities. Ondanks een poging tot ‘modernisering’ van het verdrag, publiceerde het Europees parlement op 23 november 2022 een resolutie die oproept tot een gecoördineerde exit uit het ECT.

De klimaattop COP 27 zit erop. De bijeenkomst begon niet onder een goed gesternte: sinds enige tijd vermindert de internationale samenwerking en het multilateralisme gestadig ten aanzien van de geopolitieke strijd tussen een aantal machtige landen. De strijd voor de eigen (economische) belangen primeert op het mondiaal, algemeen menselijk belang. Dit jaar kwam alles nog in een snellere vaart terecht door de oorlog in Oekraïne en de kwestie Taiwan. Op het einde kregen de sceptici gelijk. COP 27 baarde een muis. Voor de zoveelste keer wordt naar de toekomst gewezen om resultaten te behalen. De vraag wordt stilaan waarom het dan zou lukken als het tot nu toe nog niet lukte. Dit zal alvast de groene activisten wereldwijd niet tot matiging nopen. En wat het nieuwe jaar ons aan klimaatrampen zal bieden valt met een bang hart af te wachten.

COP 27 is afgetrapt. De 50 000 afgevaardigden van regeringen, Ngo’s, wetenschappers...zijn aan het speechen, debatteren, presenteren en lobbyen geslagen. Na een ziedende openingsspeech van VN-secretaris-generaal Guterres waren er speeches van diverse regeringsleiders en afgevaardigden, waaronder ook premier De Croo. Het is afwachten hoe het politieke draagvlak evolueert, maar het wordt wel heel duidelijk dat het idee dat de 1,5° niet langer haalbaar is voor een keerpunt zorgt. Als dit officieel wordt toegegeven, wat is de volgende boodschap dan? Een nieuwe target van bijvoorbeeld 1,8°? Zal dat niet voor schouderophalen zorgen? Of draagvlak verminderen? Of de eisen voor klimaatcompensaties versterken?

De Europese gasprijzen blijven voor onrust zorgen. Nu de winter in aantocht is neemt de bezorgdheid bij vele mensen over de dure facturen meer en meer toe. Zullen ze de winterkou moeten trotseren zonder centrale verwarming? Wordt de winter niet te streng? Na een lange periode van lethargie lijkt de politiek onder druk van de publieke opinie enigszins in actie geschoten. Er wordt in ons land ingezet op beperkte maandelijkse steun, op een beperkte overwinstbelasting bij energiebedrijven en de btw op energie blijft op 6 %. Ook elders in Europa worden overheidsmiddelen ingezet om de energiefactuur aan te pakken bij de bevolking, bang als de politiek is voor de democratische gevolgen van de energiewoede. De speculanten, die worden ondertussen steenrijk.

De definitieve stillegging van Doel 3 is gepland op 23 september 2022. Sommige onverantwoorde politici willen zelfs deze gevaarlijke reactor “in reserve houden”. En twee andere reactoren zouden verlengd worden. In verschillende landen worden plannen voor nieuwe reactoren opgedrongen, waardoor de afhankelijkheid van Russisch en buitenlands uranium zou toenemen.

De voorbije maanden explodeerden de energieprijzen. Ook in ons land. Dat heeft grote budgettaire gevolgen voor de gezinnen. Toch wordt niet iedereen gelijk getroffen. Een studie van Mathias Somers voor denktank Minerva “Elektriciteitsverbruik in Vlaanderen. Wie verbruikt hoeveel?” onderzoekt de link tussen inkomen en verbruik. Daar vallen heel wat lessen uit te trekken, zowel naar financieel ondersteunend beleid naar koopkracht als voor een duurzaam energiebeleid. Allebei zaken met een hoge prioriteit in de samenleving.

Climaxi, advocaten van ClientEarth en 12 andere NGO's hebben de Vlaamse overheid voor de rechter gedaagd om het kunststoffenproject van petrochemiereus Ineos in de haven van Antwerpen tegen te houden. 

Voormalig President Trump kon drie rechters benoemen in het Hooggerechtshof van de VS, een orgaan dat een veel grotere impact heeft in het spel van de scheiding der machten dan bijvoorbeeld het grondwettelijk hof in ons land. Door deze benoemingen is de zeldzame situatie ontstaan dat er een grote meerderheid is van conservatieve rechters  De gevolgen daarvan werden recent nog duidelijk toen het Hooggerechtshof Roe vs Wade verwierp. Het arrest dat het recht op abortus beschermde in de volledige Verenigde Staten. Hierdoor kunnen individuele staten (waarvan in vele staten conservatieve Republikeinen de scepter zwaaien) zelf bepalen of ze abortus toelaten of niet. Het zorgde voor wereldwijde verbijstering. Intussen lijkt het niet alsof het hier bij zal blijven, want intussen sprak het hooggerechtshof zich ook uit tegen bepaalde bevoegdheden van het EPA (Environmental Protection Agency). Hierdoor wordt de strijd tegen klimaatverandering in de VS (en dus ook de hele wereld gezien de VS de op één na grootste uitstoter van klimaatgassen ter wereld is) een heel stuk bemoeilijkt.

Vorige week werd duidelijk dat 3M voor een deel van de kosten van de vervuiling zal opdraaien. 3M komt met 571 miljoen euro over de brug voor de sanering van de met PFAS vervuilde site van Oosterweel, de tuinen in Zwijndrecht, onderzoek naar bloed van omwonenden en compensatie voor boeren uit de buurt. De PFAS-coalitie, die bestaat uit Grondrecht, Greenpeace, Bond Beter Leefmilieu en Thomas Goorden vrezen voor een roekeloze heropstart van de Oosterweelwerken. De normen voor de werken liggen nog steeds niet vast, daarom dienden ze een milieustakingsvordering in. De uitspraak komt eind dit jaar. Climaxi stelt zich vragen bij het gehele project.