Zwijndrecht/Kruibeke: Vlaanderen zoekt naar extra stortplaatsen voor gevaarlijk afval van Umicore

Stortplaats De Sterhoek op de grens tussen Zwijndrecht en Kruibeke is een categorie 2-stort voor baggerspecie en niet-gevaarlijk afval. Deze stortplaats is in handen van de Vlaamse Waterweg en kwam in 2022 in de PANO-reportage ‘Vlaanderen vervuilt’. De stortplaats kreeg in februari 2023 fors verstrengde normen opgelegd maar mag nog steeds 4,5 nanogram/l Bisfenol A lozen als ook een verhoogde norm van 5 nangram/l Boor. Verder werd het bedrijf opgelegd om één jaar frequente metingen uit te voeren in het afvalwater voor uranium, kobalt, gebromeerde vlamvertragers, tributyltin, PFAS en andere stevig vervuilende chemische stoffen. 

Departement Omgeving van de Vlaamse overheid wil nu een wijziging in het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) uitwerken om het stort om te vormen tot een categorie 1-stortplaats voor bergen van zwaar verontreinigde non-ferroslakken van Umicore Hoboken, gelegen aan de andere kant van het water. Umicore is op zoek naar een stortplaats tegen eind 2024/begin 2025 voor haar non-ferroslakken die vrijkomen bij de productie.

Umicore Hoboken produceert jaarlijks ca. 220.000 ton non-ferroslakken als restproduct uit het hoogovenproces. Non-ferroslakken worden ingezet als bouwstof, maar door verstrenging van wetgevend kader en omwille van technische karakteristieken, zijn de toepassingsmogelijkheden als bouwstof erg beperkt. Uitgebreid onderzoek naar technologische verbetering van non-ferroslakken biedt voorlopig onvoldoende garantie tot gebruik als circulaire bouwstof. Om de continuïteit van de recyclageactiviteiten van Umicore Hoboken te garanderen is het noodzakelijk voor het bedrijf om bergingsoplossing voor de non-ferroslakken te vinden. 

Grondrecht vzw, vzw Climaxi en een aantal buurtbewoners stellen zich vragen bij de startnota van Gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan ‘Herstructurering kleigroeve Argex – wijzigingen’. De GRUP heeft als hoofdreden extra stortcapaciteit vinden voor Umicore Hoboken. Het leefmilieu van de buurt is al onderhevig aan grote ecologische druk en er zijn weinig garanties dat dit gaat verminderen. Zwijndrecht wordt geteisterd door grote PFAS-vervuiling van 3M maar ook de stortplaats kwam al eerder in het nieuws met grote verontreiniging naar de buurt. De GRUP ontwikkelt geen toekomstvisie rond sanering van de buurt of bescherming van het milieu. In hetzelfde gebied is er al weet van verontreiniging van munitie van WOII in de gracht van het Fort en een militaire site.

Tot op vandaag is het niet duidelijk welke en hoeveel chemische stoffen er juist geloosd worden door de stortplaats De Sterhoek. Een aanpassing van de categorie van dit stort is dan ook niet aangewezen met oog op het voorzorgsprincipe. De bezorgdheden van de buurt zijn reëel. Het verleden heeft geen vertrouwen geschept.

Grondrecht vzw en Climaxi vzw vragen dan ook aan Departement Omgeving om in het proces voor het aanpassen van de GRUP de sanering van de buurt, de bescherming van het leefmilieu en de herbestemming van het gebied als natuurgebied centraal te zetten. Daarbij heeft het voorzorgsprincipe, ‘de vervuiler betaalt’, bescherming van omwonenden en milieu prioriteit boven economische belangen. 

Dien nog tot en met vrijdag 22 december bezwaar in via het inspraakformulier. We stelden een modelbezwaar op dat u hier kan vinden.

Toon Penen en Katrin Van den Troost