Sinds maandag is de 20ste ronde van de Conferense of Parties (COP) aan de gang in Lima, Peru. Naar aanloop daarvan maakten al verschillende landen beloften: er werden miljarden beloofd aan het Groene Klimaatfonds en Europa stelde doelen inzake energie-efficiëntie, duurzame energie en een afname van CO2.

Volgens het wetenschappers van het IPCC zijn deze verbintenissen echter veel te zwak om ons onder een temperatuurstijging van 2°C te houden, terwijl critici beweren dat zelfs een temperatuurstijging boven 1,5°C problematisch is. En alsof dat nog niet genoeg is, blijkt België één van de slechtste leerlingen van de klas te zijn. Tijd om een aantal zaken op een rij te zetten.

COP20 IN LIMA

Lima vormt de laatste kans om de nieuwe bindende doelstellingen voor te bereiden. Deze doelstellingen moeten het vroegere Kyoto Protocol vervangen. Volgend jaar, tijdens de COP21 in Parijs, zouden deze nieuwe doelstellingen aangenomen moeten worden.

De focus van de voorafgaande conferenties lijkt alvast de foute richting uit te gaan: vrijwillige richtlijnen, financiële investeringen in het Groene Klimaatfonds en een uitbreiding van de emissiehandel. Dit alles terwijl we nood hebben aan structurele veranderingen: effectieve uitstootverminderende investeringen, een verregaande energie-efficiëntie en een eerlijke verdeling van maatregelen tussen verschillende regio’s en historische verantwoordelijkheden.

WETENSCHAPPERS WIJZEN OP NOODZAAK VAN DEGELIJKE KLIMAATAANPAK

Het International Panel on Climate Change (IPCC) publiceerde in november haar vijfde syntheserapport. Daaruit bleek nogmaals dat het uitstellen van een degelijke aanpak van de klimaatcrisis geen optie meer is. Een temperatuurstijging boven de 2°C zou zowel economisch als technisch desastreus zijn. Om deze marge te behouden, moet er dringend een grondige klimaataanpak komen. Hoe langer we wachten om iets te ondernemen, hoe groter de gevolgen: overstromingen, stormen, droogte,…

Het rapport wees er dan ook op dat wanneer men niets doet, de economische gevolgen daarvan zwaarden zullen zijn dan de investeringen die men nu nog kan maken: minder waterschaarste, minder gezondheidsrisico’s door een betere luchtkwaliteit, meer zekerheid inzake voedselproductie,….

Business as usual zou leiden tot een temperatuursstijging van minstens 4°C met erg verregaande gevolgen: naast droogte en wateroverlast (afhankelijk van de regio) zouden ook grote hoeveelheden methaan vrijkomen door de smeltende permafrost. Hierdoor verdwijnt de ijsvlakte rond Groenland en zal het zeeniveau tot 7 meter stijgen.

De conclusie van dat rapport was niet min: “De menselijke invloed op het klimaat is duidelijk en neemt toe, met effecten waargenomen op alle continenten. Als er niets verandert, zal de klimaatverandering de kans op ernstige, diepgaande en onomkeerbare gevolgen voor mens en ecosystemen verhogen.”.

EUROPA: VRIJWILLIG AAN KLIMAAT WERKEN

Het IPCC-rapport wijst dan ook op de urgentie van een degelijke aanpak. Europa heeft zowel in huidige uitstoot als in historisch ecologische schuld een belangrijke verantwoordelijkheid te dragen. Toch kiest Europa voor een zwak klimaatbeleid.

De Europese klimaatdoelstellingen voor 2030 werden eind oktober vastgelegd. Deze waren op zich al teleurstellend: enkel de doelstelling om 40% minder CO2 uit te stoten is bindend. De toename van 27% meer hernieuwbare energie en 27% procent meer energie-efficiëntie (ten aanzien van 1990) blijven voorlopig een vrijwillig engagement.

Een voorbeeld van het falende Europese beleid is het recente voorstel van de brandstoffenrichtlijn. Daarmee wilde Europa de CO2-uitstoot bij de productie van brandstoffen doen dalen. Door brandstoffen te labelen, zouden bepaalde onconventionele brandstoffen (zoals teerzandolie) geweerd kunnen worden uit de Europese markten. In het recente voorstel werd teerzandolie niet eens opgenomen, terwijl dit in het oorspronkelijke voorstel werd opgenomen als een te mijden brandstof wegens de hoge CO2-uitstoot. Als reactie daarop diende de Europese groene fractie gisteren bezwaar in tegen dit voorstel omdat de richtlijn in zijn huidige vorm het doel voorbij gaat. In de week van 15 december zal het parlement hierover stemmen. Toch zorgden lobbygroepen er in het verleden al voor dat veel landen afhaken bij een strenge regelgeving inzake onconventionele brandstoffen. Hiermee geeft Europa een fout signaal: zelfs de zwakke 2030-doelstellingen kunnen door flauwe wetgeving als deze nog moeilijk bereikt worden.

BELGIË IS EEN FOSSIEL

De eerste dag van de klimaatconferentie in Lima kreeg België de prijs van Fossiel van de Dag. Verschillende NGO’s reiken deze prijs uit aan het land met het slechtste klimaatengagement. België kreeg deze prijs omdat het nog niets investeerde in het VN-klimaatfonds, ondanks eerdere beloften. Een verrassing is dit niet: in het regeerakkoord van Bourgeois kwam het woord “klimaat” niet eens voor.

Schauvliege beweerde echter gisteren tijdens de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement dat er geen enkele reden is om te beweren dat het gevoerde beleid gefaald zou zijn. Toch moest Vlaanderen in 2011 meer dan het dubbele van de oorspronkelijk voorspelde uitstootrechten compenseren met emissiehandel. Vlaanderen koos dus volop voor zo goedkoop mogelijke kortetermijn oplossingen, in plaats van duurzame, interne, structurele maatregelen te nemen die effectief de uitstoot aanpakken.

De tweede Kyotoperiode (2013-2020) is nog maar net aangevat en Vlaanderen zou het volgens Schauvliege goed doen. Dit terwijl de gewesten en federale regering eerder dit jaar nog niet eens tot overeenkomst waren gekomen over wie hoeveel uitstoot zou moeten verminderen. Volgens vzw Climaxi maakt dat het wel érg moeilijk om een degelijk beleid uit te voeren.

Deze week spanden elf BV’s nog een rechtzaak aan tegen de verschillende overheden wegens “gebrekkig klimaatbeleid”. Schauvliege publiceerde daarop een antwoord waarin ze bekende schuldig te zijn door haar individueel gedrag. Naar de overheid en industrie wijzen zou te kort door de bocht zijn.

Climaxi is er wel degelijk van overtuigd dat de overheid verantwoordelijk is voor een degelijk en coherent klimaatbeleid. Stap één daarin kan zijn om te investeren in degelijk openbaar vervoer in plaats van er op te besparen, en tegelijkertijd niet in te zetten op grote wegenprojecten die alleen maar méér verkeer aantrekken. Misschien kan het ook een idee zijn om degelijke wetgeving inzake energie te voorzien, ons geen vervuilende onconventionele brandstoffen zoals steenkoolgas, schaliegas of teerzandolie te laten produceren of verwerken. We pleiten voor een klimaatbeleid met een structurele langetermijnaanpak, dat échte oplossingen biedt. Er is nood aan interne, structurele maatregelen die de bevolking zelf ten goede komen. Maatregelen moeten een effectieve vermindering reductie van broeikasgassen teweeg brengen. De praktijk heeft ons geleerd dat deze marktgerichte mechanismen niet voor de hoognodige veranderingen zorgen. Terwijl er miljarden worden besteed aan schone lucht, investeren overheden nog steeds in vervuilende energiebronnen en wordt extra verkeer aangetrokken.

We willen Schauvliege en haar collega’s graag een handje helpen. Vermits zij kampen met een gebrek aan ideeën, sporen wij burgers aan om hun klimaateisen op te schrijven. Climaxi roept de bevolking op om zélf oplossingen te formuleren en die in een doos naar verschillende ministers te sturen. Deze dozen hebben we gedrukt, de voorstellen moeten van de mensen komen. Op een jaar tijd willen we al die voorstellen ook groeperen en een eigen klimaatakkoord voorstellen. Info en dozen bestellen kan via het contactformulier.