De laatste jaren kwam het klimaatthema meer en meer op de voorgrond. Beter laat dan nooit. De hoeveelheid CO2 in onze lucht stijgt met de dag, en intussen is er een wetenschappelijke consensus dat dit CO2-gehalte allerhande mechanismen in gang zet, die een klimaatverandering onherroepelijk maken. Een klimaatverandering die nu al bezig is, en wereldwijd zorgt voor extra stormen en overstromingen, maar ook voor extra droogtes en bosbranden, volksverhuizingen en miserie, véél miserie. Dit artikel zal niet dieper ingaan op de mogelijke

gevolgen van klimaatverandering, noch op de nood aan onmiddellijke actie hieromtrent, maar wel op één frappante lokale politieke reactie erop. Namelijk die van het Gentse stadsbestuur, en dit n.a.v. de lancering van haar zgn 'ambitieuze' klimaatplan 2014-2019, dat enkele weken geleden met veel bombarie werd gelanceerd.

We laten graag burgemeester Termont (SP.A) en schepen van Klimaat Tine Heyse (Groen) aan het woord: “Steden zijn verantwoordelijk voor 80 procent van het energieverbruik en de CO2-uitstoot. Initiatief van steden is dus cruciaal, want niet alleen vinden we er de oorzaken maar ook heel wat oplossingen. (….) Gent wil in de klimaatproblematiek zijn voorloperrol blijven spelen en heeft de ambitie om een klimaatneutrale stad te zijn tegen 2050. Dit betekent dat de stad tegen dan geen negatieve impact meer heeft op het klimaat. (…) Gent engageerde zich ermee om onze lokale CO2-uitstoot tegen 2020 met minstens 20 procent terug te dringen ten opzichte van 2007. Ongeveer de helft hiervan is reeds gerealiseerd. In het klimaatplan dat hier voorligt, stellen we acties voor die moeten bijdragen om de overige 10% CO2-reductie te bereiken tegen 2019. Daarmee zitten we op schema naar klimaatneutraliteit in 2050. (…) Met dit nieuw klimaatplan wil het stadsbestuur aantonen dat we het menen. Klimaat is een prioriteit en samen met alle burgers en bedrijven van Gent willen we onze schouder eronder zetten. “

Ik woon al meer dan 20 jaar in de wonderschone stad die Gent is, en tracht mij daar ook op allerhande manieren nuttig te maken in het sociale en culturele weefsel ervan. In Gent valt er veel te beleven, en is nog veel meer mogelijk. Althans op micro-niveau...

Nu, ik ben een simpele mens, en bezorgde vader, en ik durf wel eens wakker liggen van de wereld die we straks doorgeven aan onze kinderen. Laten we een leef-bare wereld achter voor hen? Doen we genoeg hiervoor, of laten we onze nakomelingen liever verzuipen, teneinde onze gemakzuchtige levensstijl niet in het gedrang te brengen? Mijn nieuwsgierigheid was dan ook geprikkeld na al die media-aandacht voor de 'ambitieuze' klimaatambities van Gent, en des te meer na het hoopgevende voorwoord in het klimaatplan, waaruit ik hierboven enkele citaten haalde.

Het Gentse klimaatplan is degelijk opgebouwd, en maakt een overzicht van haar aangegane engagementen inzake huishoudens, stadsgebouwen, bedrijven, electriciteitsproductie, mobiliteit en voeding. Een alomvattend plan dus. Zo wordt er onder meer ingezet op isolatiepremies voor milieubewuste huiseigenaars, wil de stad Gent een 'voorbeeldfunctie' opnemen mbt energiebesparing voor haar eigen gebouwen en transport, wordt duurzame mobiliteit gestimuleerd, wordt lokale voedselproductie een beetje aangezwengeld en krijgt de bedrijven gratis energiebesparingstips.

Je vindt het plan hier: https://www.gent.be/sites/default/files/page/documents/Klimaatplan%20201...

Gent kent heel wat ambtenaren met visie, en dat is eraan te merken. Zo getuigt het hoofdstuk over de isolatieplannen van woningen van heel wat expertise en engagement. Maar wie het grotere plaatje bekijkt, en het Gentse Klimaatplan wat aandachtiger bestudeert, krijgt algauw het gevoel op een marktplein te zijn gearriveerd, waar tal van 'truken van de foor' worden toegepast, om argeloze passanten een behoorlijk hol en ineffectief klimaatplan in de maag te splitsen.

Jawel, U hoort het goed: het Gentse Klimaatplan bedient zich van allerhande hocus pocus om de Gentenaars de illusie te geven dat ze goed bezig is. Ik verklaar mij nader.

Truuk 1: Goochelen met cijfers: structurele daling van de co2 uitstoot, of niet?

In het hierboven geciteerde voorwoord, en overal elders in het klimaatplan, wordt gepocht dat Gent sinds 2007 al 10% CO2-uitstootvermindering gerealiseerd heeft. Het is als het ware de these waarop ale andere cijfers en klimaatbeloften zijn opgebouwd. Hiervoor baseert zij zich op een vergelijking tussen uitstootcijfers van 2007 met die van 2011.

Diep verscholen in de tekst vinden we echter éénmaal een opstoot van eerlijkheid: industrie en transport zijn conjunctuurgevoelig, en na 2007 kregen we de economische crisis, waar we nu weer langzaam uitklauteren. Vandaar de vermindering in uitstoot in 2009 en 2011! Daarenboven was 2011 een zachte winter, met dus veel minder verwarmingsuitstoot. Appelen worden dus met peren vergeleken. De auteurs stellen één keer zelf: “Het is m.a.w. (…) nog te vroeg om te spreken van een structurele daling. “ Ach zo....

Even onthouden: deze zogenaamde daling deed zich voor mbt het 'totaal' aan CO2-uitstoot te Gent, dat volgens het rapport zo'n 1500 kiloton CO2 bedraagt.

Truuk 2: De grote verdwijntruuk

Het klimaatplan ademt op het eerste zicht een totaal-aanpak uit, waarbij alle onderdelen van de Gentse CO2uitstoot onder de loepe worden genomen. De duivel zit 'm echter in de details.

De belangrijkste uitstoot-tabel, klokt af op zo'n 1500 kiloton CO2-emissie, waarvan een aandeel van zo'n 25 procent voor de huishoudens (voornamelijk afkomstig van de verwarming van de Gentse huizen), zo'n 30% voor diensten en stadsgebouwen, iets meer dan 1% voor landbouw, zo'n 32% voor transport en ocharme zo'n 12% voor industrie. Wie heel opmerkzaam is, merkt echter volgende mysterieuze letters achter het aandeel van de Gentse industrie: “excl ETS”.

“Excl ETS”?

Zonder in details te gaan: De 22 meest vervuilende bedrijven te Gent, zijn aangesloten bij een Europees CO2emissie-verhandel-systeem, genaamd EU Emissions Trading System, en worden netjes buiten de Gentse klimaatshow gehouden. De meest recente analyses rond het ETS-systeem geven aan, dat vervuilers hier helemaal niet gestimuleerd worden om minder CO2 uit te stoten, en meer zelfs: velen, Arcelor Mittal aan kop, verdienen er grof, écht grof geld mee.

We gaan hier niet verder op in, behalve om te vermelden dat deze 22 bedrijven in 2011 samen verantwoordelijk waren voor 8722 kton CO2-uitstoot, waarvan staalgigant Arcelor Mittal het leeuwenaandeel voor zich neemt. 

Conclusie: Met het schrappen van de ETS-bedrijven, doet het Gentse Klimaatplan niet minder dan 85 procent van de reële Gentse CO2-uitstoot verdwijnen! Abracadabra, en wég zijn die vervelende cijfers.

Wie een totaalbeeld wil krijgen van de Gentse CO2-uitstoot, merkt dan ook dat de industrie niet voor 12 procent verantwoordelijk is, maar voor meer dan 87 procent! Gentse huishoudens worden plots voor nog geen 4 procent verantwoordelijk voor de Gentse totaal-uitstoot, ipv de veelgebruikte 25%... Arcelor Mittal alleen al, belangrijk werkgever, en geleid door een notoir milieucrimineel en één der rijksten der aarde, stoot jaarlijks meer dan TIEN keer zoveel CO2 uit dan alle Gentse gezinnen samen.

Truuk 3: Zovele projecten samen in één klimaathoed

Het klimaatplan investeert 150 miljoen euro in haar klimaatambities, waarvan 100 miljoen zogezegd rechtstreeks het klimaat ten goede komt, en dat is op zich zeer goed nieuws. Als we het klimaat willen redden, zullen we in onze zakken moeten tasten, da's logisch.

Er kan niet genoeg geld gaan naar de Gentse vertramming, betere fietsinfrastructuur – en parkings, energiepremies en isolatie-coaching, stimulering van het openbaar vervoer, windmolens, stadslandbouwprojecten, en dergelijke.

Maar in het Gentse klimaatbudget lijken toch wel wat vreemde projecten binnengeslopen. Zo gaat er 17 miljoen euro naar enkele stadsontwikkelingsprojecten als Ottenstadion en Oude Dokken, vijftien miljoen euro naar Park & Ride en buurtparkings (ook van The Loop?) en gaan zo'n 3 miljoen euro Gentse klimaatsubsidies naar de expansie van de Gentse biobrandstofindustrie, die op basis van de onduurzame aanvoer van voedselgewassen en ggo's van de andere kant van de wereld, het klimaatplaatje alhier wil opleuken. Ter vergelijking: slechts 300,000 euro gaat naar het veelbesproken Food Council en stadslandbouwprojecten (samen), en 600,000 euro wordt besteed aan de bouw van nieuwe windmolens.

Dit artikel wil niet te diep graven in het Gentse Klimaatplan, maar hoogstens een aanzet geven tot nader onderzoek. Hopelijk roeren de volgende maanden wat meer kritische burgers zich, en kunnen we gezamenlijk komen tot een ECHT klimaatplan voor Gent, zonder goocheltruuks of moedwillige 'greenwashing' van cijfers en budgetten.

Willen we vrij en vrank kunnen discussiëren en een echt Gents klimaatplan gestalte geven, dan kan onder meer het antwoord gezocht worden op volgende vragen:

• Welke Gentse schepen durft te verdedigen dat Gent met dergelijk plan mooi op schema zit om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn? En hoe ziet hij of zij dit dan te gebeuren? En wie gelooft écht dat we klimaatneutraal kunnen worden zonder onze economie fundamenteel van koers te laten veranderen en zonder onze consumptiewijze in vraag te stellen?
• Wie moeten we aanspreken om de uitstoot verplicht te laten verminderen van klimaatcriminele bedrijven alsArcelor Mittal? Wie is hier politiek voor verantwoordelijk? En mogen wij alsjeblieft de échte uitstootcijfers onder ogen krijgen van de 22 ETSbedrijven in Gent, en van Arcelor Mittal in het bijzonder?
• Wie van het Gentse stadsbestuur kan ons uitleggen hoe de aanvoer van waanzinnig veel voedsel uit het Zuiden, om hier om te zetten in agrobrandstof, het klimaat vooruit kan helpen? Nochtans is dit idee het paradepaardje van het industriële luik van het Gentse klimaatplan...
• Wanneer kennen we de Gentse uitstootcijfers van 2013, zodat we met zijn allen kunnen zien hoe het staat met de Gentse klimaatinspanningen?
• Wat is het aandeel van de Gentse electriciteitsproductie in de totale CO2uitstoot, en waarom wordt niet veel meer geïnvesteerd in windenergie hiervoor?
• Hoe rijmen we het automagneet-project van The Loop met de Gentse klimaatambities rond het terugdringen van de transport-uitstoot?

Andere kritische burgers mogen dan gerust ook wat dieper graven in de mechanismen van de ecologische profileringsdrang van progressieve partijen; de banden tussen de biobrandstofindustrie in de Gentse Zeehaven, de ggo-industrie in Zwijnaarde, en delen van het Gentse stadsbestuur; de huidige politieke onwil om het bedrijfsleven ook maar met één vinger te wijzen op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid; het

culpabiliseren van jan met de pet; maar evengoed de apathie van de gemiddelde burger rond het klimaatthema, enz.

Het streven naar een echt klimaatplan, hoeft geen treurmars te zijn, integendeel. Het toont ons de weg naar een eerlijker en milieuvriendelijker economie, op mensenmaat. Een andere wereld is mogelijk. Absoluut!

Dat de Gentse Klimaatbeweging zich moge roeren.

Au boulot!

Steven Desanghere