Een paar weken geleden adviseerd de Gewestelijke Omgevings Vergunningen Commissie een positief advies in verband met Utexbel Ronse. Utexbel vraagt een vergunning om vijf jaar lang verder te kunnen produceren. Daarbij worden gevaarlijke afvalstoffen als PFAS en permethrine in te al zwaar vervuilde Molenbeek gekieperd. Climaxi vindt het dossier wankel en vroeg minister Demir om de bestaande proefvergunnig maar voor anderhalf jaar te verlengen en zo het bedrijf de kans te geven zich verder in orde te stellen met de Vlaamse en Europese regels.

Climaxi ging donderdag 2 november op bezoek bij het kabinet van minister van Leefmilieu Demir. Het bezoek kwam er na wat harde woorden en persmededelingen in het voorjaar. Climaxi had een aantal vragen rond het Vlaams beleid wat betreft PFAS en kon die voorleggen. Vertegenwoordigers van actiecomité’s uit Kruisem, Ronse, Kortemark en Stabroek illustreerden onze vragen met zeer concrete voorbeelden. Kabinetsmedewerker Toby De Backer gaf een inkijk in het beleid van de minister. We gaven onze eisen af voor een breder en gratis PFAS-bloedonderzoek langs vervuilingshaarden en een duidelijk plan voor de sanering. 

Vlaanderen kent al enige jaren het omvangrijk PFAS-probleem, dat door enkele bezorgde burgers aan het licht kwam via het publiek stellen van beschikbare resultaten van de onderzoeken naar het giftige PFAS van bodem en grondwater in en rond Zwijndrecht. Dit leidde tot verdere onderzoeken in de rest van Vlaanderen met even ongunstige resultaten.De sanering ervan loopt sterk vertraging op en de voorlopige normen die daar door de Vlaamse Regering vooropgesteld werden zijn veel te ruim. Daarom trekken vzw Climaxi, vzw Leefbaar Kortemark en buurtbewoners van Zwijndrecht en Kortemark naar de Raad van State.

De actiegroep Leefbaar Groot Kortemark zette eind juni samen met Climaxi een bloedonderzoek op naar PFAS bij omwonenden van de stortplaats Silvamo in Kortemark. Dit is een stortplaats categorie 2 voor niet-gevaarlijk afval. PFAS-afval hoort daar niet in thuis. Vorig jaar werd in peilbuizen rond het stort al vervuiling met PFAS vastgesteld. Onder druk van de actiegroep liet Silvamo in opdracht van het Agentschap Zorg twee stalen van grondwater van buurtbewoners analyseren. Eén van die twee stalen liet bij een eerste meting 11 verschillende PFAS-verbindingen registreren met hoge waarden voor onder andere PFOS en PFOA. Een tweede meting bevestigde alvast dat ongewoon hoge aantal verschillende verbindingen. Na het initiatief van Ronse om zelf het Bruulpark te analyseren, komt er dus opnieuw een gemeentebestuur dat terecht het geeft zelf in handen neemt. De Vlaamse overheid blijft schromelijk in gebreke.

De Deputatie van Provincie Antwerpen heeft de lozingsvergunning voor ultrakorte en korte keten PFAS bij 3M geweigerd. 3M vroeg in april een vergunning aan voor het lozen van extra korte keten PFAS, waarbij de lozing momenteel onvergund verloopt. Dat doen ze al jaren en met deze nieuwe vergunning was het opzet om de huidige situatie te regulariseren. Tegelijkertijd zegt het bedrijf in 2025 met alle PFAS te willen stoppen. “In afwachting wou men dus nog eens lekker voluit gaan” zegt Katrin Van den Troost (vzw Climaxi). Maar daar heeft de Deputatie dan toch een stokje voor gestoken.

Wanneer het over het voorkomen van kanker gaat, valt op dat vooral persoonlijke levensstijlfactoren worden aangehaald als risicofactor: alcohol, tabak, ongezond dieet en sedentaire levensstijl. Over omgevingsfactoren wordt amper gesproken. 

Er is wetenschappelijk onderzoek voorhanden dat een verband aantoont tussen bepaalde kankers en chemische verontreiniging, denk aan polluenten als  PFAS, pesticiden, metalen,...

De NV Utexbel (Ronse) probeert zijn permanente vergunning binnen te halen door een voorstel om het afvalwater gedeeltelijk in te dampen en af te voeren. Zo kan de belasting voor het RWZI Ronse sterk verminderd worden en hoopt men dat de Vlaamse Milieumaatschappij niet langer gaat dwarsliggen. Utexbel kreeg een proefvergunning van 1 jaar van Zuhal Demir, nadat Climaxi bekend maakte dat het bedrijf mee verantwoordelijk was voor de gigantische vervuiling van de Molenbeek.

Climaxi trok van 21 tot 25 augustus met de fiets langs verschillende PFAS-actiecomités die meededen aan het PFAS-bloedonderzoek. 

In Oostende was het afgelopen maandag al gemeenteraad en stelde Jeroen Soete (Vooruit) een aantal vragen vanuit de oppositie. Schepen Silke Beirens (GROEN) verstopte zich achter het advies van Administratie Zorg en Gezondheid om een breder bloedonderzoek in Oostende te weigeren. Dat fameus advies van Agentschap Zorg Gezondheid is voor velen zeer dubieus: Climaxi pretendeert niet met dit onderzoek wetenschap te verkondigen. In de discussie kwam ook Yves Miroir (GROEN) tussen. Hij vroeg zijn coalitiegenoten sneller op de bal te spelen. Samen met de mensen van Wij, Raversijde blijven wij gemeenteraadsleden vragen om onze eis naar gratis bloedonderzoek voor omwonenden te steunen en mee druk te zetten naar hogere overheden.

Indaver is de afvalverbrandingsoven in de haven van Antwerpen, vlakbij Stabroek. De afvalverwerker is in handen van Katoennatie en kwam eerder al in opspraak bij de verwerking van de forever chemicals zoals PFAS. Zo wordt het chemisch afval van PFAS-producerende bedrijven als Chemours (NL) en 3M uit Zwijndrecht (BEL) verbrand in de ovens. Het afvalwater en de rookgassen komen in de omgeving terecht.

Climaxi en lokale actiecomités kwamen vorige week naar buiten met verontrustende PFAS-bloedresultaten. Departement Zorg en Minister Demir halen hun schouders op en voelen zich niet aangesproken om actie te ondernemen. Sterker nog, Demir besliste eerder in het dossier van Ronse dat niet de Vlaamse Regering maar de Provincie verantwoordelijk is voor de sanering. Daarop gaat de Provincie Oost-Vlaanderen nu in beroep. De overheden schuiven dus de zwarte piet naar elkaar door.