SDVO: Ideologisch misbruik van mosselen.

De Stichting Duurzame Visserij Ontwikkeling moet van Europa miljoenen subsidies terug betalen. Bart Staes (GROEN) bracht de bal aan het rollen en wil dat de SDVO afgeschaft wordt. De Stichting zelf deed, naar eigen zeggen, niks verkeerd. Opvallend is wel dat Europa de ideologische kaart trekt en elke poging om als overheid wat te doen als een “misbruik tegenover de vrije markt” beschouwt.

De SDVO is op zijn minst gezegd een betwiste constructie in de visserijsector. De vzw wordt gefinancierd via het Vissersfonds, dat op zijn beurt gefinancierd wordt door de bedrijfsvoorheffing van de vissers. Bazen (Rederscentrale) en vakbonden werken binnen de vzw aan alternatieven voor de visserijsector: dat gaat van imago-campagnes tot consumentenacties en begeleiding van reders in het ecologisch vernieuwen van hun boten.

Van bij het begin had vb. Flor Vandekerckhove van Het Visserijblad opmerkingen rond deze constructie: “In het Visserijblad van mei 2003 meldden we dat SDVO opgericht was: ‘De nieuwe stichting kadert in de ‘hype’ rond het begrip duurzaam ondernemen. Om de Vlaamse visserij op dat spoor te zetten is er inderdaad nood aan een instantie die onderzoekt hoe de sector zo’n vooruitziende blik kan krijgen.’ We betwistten wel heftig de financiering ervan: ‘Vraag is of die stichting uit de solidariteitskas van de vissers moet betaald worden.’. Dat gaat immers om belastingsgeld van de vissers, stelt Flor, dat nu gebruikt wordt om de bazen recht te houden. Het Visserijblad vond de opdracht ook zéér breed ingevuld: “De initiatiefnemers delen ons mee dat die stichting, naast het stimuleren van alternatieve vistechnieken, ook gebruikt zal worden voor imagoversterkende maatregelen, het organiseren van promotie en publiciteit voor de sector, het vergroten van de slagkracht ervan, desgevallend het lanceren van een kwaliteitslabel en nog dergelijke mercantiele (en zeker geen sociale) doelstellingen”

GROEN-Europees parlementslid trok zich de zaak aan toen het tot een echt conflict kwam tussen de kleurrijke reder Willy Versluys en de SDVO. Beiden wilden het aanbod in de visserij vergroten door mossels te kweken voor de Belgische kust. Dat betekent een verlichting van de visserijdruk, stelde men, en wat extra-inkomen voor een aantal mensen. Beide experimenten mislukten ondanks miljoenen euro’s aan investeringen. Volgens kenners is de Noordzee ter hoogte van onze kust te woelig om er te proberen mosselen te kweken aan boeien die in het water gelaten worden. Tussen beiden kwam het tot een fikse oorlog rond die mosselen. Versluys, visser-zaakvoerder van een vijftal rederijen, diende een klacht in bij Europa en Bart Staes zette zich aan het werk. Twee gekende subsidievangers gingen mekaar te lijf voor leven of dood.

Bart Staes wil dat de SDVO opgedoekt wordt: "Na vele jaren van onderzoek en aandringen van mijn kant bij de

1/2

Europese Commissie, is er nu eindelijk een kraakheldere  Europese uitspraak over de SDVO. Dat is in feite een clubje ongenaakbare heren, dat ik reeds in 2008 de spil van het viskartel noemde. Het is een hermetisch gesloten netwerk, gedekt door politieke vrienden, die vanaf het begin aan vriendjespolitiek deed en de grote Jan uithing met vele miljoenen euro publiek geld. Een club die eerder handelde uit eigenbelang, commerciële praktijken ontplooide, daarmee privé-initiatieven beconcurreerde, in plaats van de visserijsector duurzaam te helpen.”

Ivan Victor, ABVV-vakbondsman en voorzitter van de SDVO reageert: “Gelet op de bijzonder kleine oogsten van de SDVO is de bewering van de Commissie dat het mosselproject van de SDVO concurrentieverstorend zou gewerkt hebben, totaal ongegrond. Op geen enkele wijze werd aangetoond dat het zeer beperkte aanbod aan mosselen uit het project van de SDVO een marktverstorend effect had wat de prijsvorming betreft. De volgens de Commissie andere marktdeelnemer (“de reclamant”), die overigens ook staatssteun gekregen heeft, had, anders dan de Commissie voorhoudt, absoluut geen bedrijvigheid op werkelijke schaal (Deze marktdeelnemer verkocht pas voor het eerst in 2008 mosselen en zijn officiële productie in 2009 bedroeg slechts 1.000 kg mosselen).” En nu?

De meest interessante vraag is hoe het nu verder moet. De SDVO gaat met de overheid overleggen over wat er haar te gebeuren staat. Of de vzw deze slag overleeft, is zéér onduidelijk op dit moment. Wie het kind met het badwater niet weg gooit, ziet ook wel dat de SDVO in zijn bestaansgeschiedenis ook wel goede dingen gedaan heeft (promotie Noordzeevis, TV-programma’s, promotie bijvangst). En dat het oordeel van Europa vrij dubieus is, of op zijn minst past binnen de neoliberale logica: men mag niets doen dat de vrije markt enigszins kan raken. Zelfs promotie van eigen vissoorten (een andere opmerking van de EU) kan niet. Als Europa dit ernstig doordrijft dan krijgen we straks ook een probleem met de vis die op de markt gebracht wordt wanneer ILVO (Instituut voor Landbouw en Visserij-onderzoek) op zee proeven doet en de opbrengst verkoopt of uitdeelt.

vzw Climaxi vindt dat dat wel moet kunnen: men moet de betere wilde Noordzeevis kunnen promoten als streekproduct, in het kader van een zo kort mogelijke keten in de productie die ook de prijzen voor reders en vissers kan verbeteren. Die betere opbrengst moet naar ecologische investeringen gaan. Het gegoochel met quota en bijvangsten moet plaats maken voor visgronden dicht bij huis én het verhogen van de minimummaat. Een vis moet kunnen paaien voor hij op het bord belandt, wat nu dikwijls niet het geval is. Wij vinden dat de huidige discussie moet gebruikt worden om na te denken over de taken van de verschillende instellingen en fondsen: Vlaams Instituut voor de Zee, ILVO, SDVO. Men moet durven denken aan een duidelijker en strikter sociale en ecologische invulling van de opdracht en een betere taakverdeling of samenwerking. De prioriteit moet gaan naar omschakeling van de bestaande vloot. Grootscheepse mammoetexperimenten zoals de mosselkweek of het ontwikkelen van elektrisch vissen hebben hier voor ons geen plaats in. In die instellingen moet iedereen vertegenwoordigd zijn: overheid, milieubeweging, reders én vakbonden. Men kan van op afstand ruiken dat de huidige poespas in de visserij (de meest ondoorzichtige sector in onze economie) gebruikt zal worden om de vakbonden er uit te gooien. Dat zou conform zijn met de Europese politiek, maar weinig verstandig.

Filip De Bodt