Elektrisch vissen: terug naar af?
Er beweegt opnieuw één en ander rond de elektrische boomkor. Die wordt door Europa getest als alternatief voor de zware sleepnetten, maar door heel wat vissers zwaar gecontesteerd. Ondertussen komt er een nieuwe licentie voor een Belgisch schip én is er een doorbraak in het onderzoek naar de zweren die twee jaar geleden veelvuldig op vissen aangetroffen werden. De Franse minister Ségolène Royalstuurde een brief naar Europa met de vraag om het aantal licenties opnieuw te verminderen.
De elektrische boomkor wordt door Europa sinds een paar jaar getest. Een tachtigtal Nederlandse schepen kreeg een vergunning om elektrisch te vissen. Sommige wetenschappers en milieumensen voeren aan dat de bodem met deze netten onberoerd blijft. Het net zweeft over de grond en geeft kleine elektrische stoten aan platvissen die daardoor opkrullen en zich laat vangen. Vissers en andere milieumensen zeggen dat de lichtheid van het materiaal ervoor zorgt dat men overal kan gaan vissen. Zo zou men ook rotsachtige zeebodems, die dienen als kraamkliniek voor de vis (zoals vb. voor de monding van de Thames), leegvissen. Ook wetenschappers zeggen dat men via elektrisch vissen tot de helft meer opbrengst kan hebben. De techniek zorgt voor een discussie tussen Belgische en Nederlandse vissers. De Belgen verwijten de Nederlanders voor onze kust tonnen vis weg te halen door vier tot vijf elektrisch uitgeruste schepen met mekaar te verbinden en om te vormen tot grote ‘stofzuigers’.
Een aantal jaar geleden doken bovendien veel vissen op met zweren. Men schreef dat mogelijks toe aan de elektrische boomkor. Wetenschappers konden dit nog bevestigen noch ontkennen. Nu is er een doorbraak in het onderzoek van de Universiteit Gent en ILVO (Instituut voor Landbouw en Visserij Onderzoek). ILVO stelde vast dat de zweren het resultaat zijn van ziektekiemen. Die moeten wel eerst door de huid van de vis kunnen: “Twee ziektekiemen, zowel Vibrio Tapetis als Aeromonas salmonicida, zijn in staat zijn om de waargenomen verwondingen te veroorzaken. Belangrijk is wel dat dit enkel kan als de huid vooraf beschadigd is. Hoewel deze resultaten ons een grote stap dichter brengen bij het ophelderen van de oorzaak van deze verwondingen, moet nog nagegaan worden hoe de huid beschadigd wordt vóór de ziektekiemen toeslaan. Eén van de mogelijke pistes is de blootstelling aan pulsvisserij. Bij eerdere testen met onder andere schar, kabeljauw en noordzeetong werd nog geen zichtbare huidschade vastgesteld na blootstelling aan pulsen. Wij onderzoeken nu of er eventueel kleine, niet voor het blote oog zichtbare verwondingen ontstaan na blootstelling aan de elektrisch puls. Dergelijke kleine verwondingen zouden een ingang kunnen zijn voor ziektekiemen, die dan op hun beurt uitgebreide verwondingen veroorzaken.”
In Nederland wil men dat Europa verder gaat met de techniek én een algemene toelating geeft in gans Europa. Men krijgt het daar zelfs stilaan op de heupen. Dat gevoel drukte voorzitter Johan Nooitgedagt van de Nederlandse Vissersbond uit na een opvolgingsconferentie in Amsterdam: “Het is heel erg jammer dat de ngo’s net deden alsof we met deze conferentie weer bij nul begonnen. Steeds meer mensen gaan er zich mee bemoeien. Steeds weer dezelfde vragen. Hoe ver ga je daar mee door? Er is zoveel positiefs over de puls naar boven gekomen. Je moet de puls dan toch eens het voordeel van de twijfel geven.’’
Dat is dan weer precies wat veel mensen niet graag doen. Die vinden dat er een voorzorgsprincipe moet zijn in plaats van een voordeel van de twijfel. Ondertussen krijgt België een tweede toelating van Europa om een schip met de pulstechnologie uit te rusten. Na de 082 wordt nu ook de 081(Belgisch/Nederlands) uitgerust met een lichte garnalenpuls. De garnalenpulsen kunnen minder volt uitsturen dan de elektrische netten waar platvis mee gevangen wordt.
De website Visserijnieuws.nl maakte gisteren ook bekend dat de Franse minister van Leefmilieu Ségolène Royal een brief schreef naar Europa met de vraag om het aantal vaartuigen dat elektrisch uitgerust wordt opnieuw te beperken: “ Vandaag stellen wij vast dat een honderdtal boten met deze techniek uitgerust zijn. Wij vinden dat het aantal schepen en de vangstcapaciteit die daar mee samen hangt het oorspronkelijk idee, het maken van een pilootstudie, ver overschrijdt. Wij vinden ook dat het moment gekomen is om de wetenschappelijke en technische resultaten van dit project af te ronden.”
Climaxi maakte in 2014 al een filmpje waarin vissers hun bezorgdheid uitten over de nieuwe techniek. In het algemeen vinden wij dat men de discussie omdraait. Een techniek laat men niet toe omdat niet bewezen is dat hij schadelijk is, een techniek moet bewijzen niet schadelijk te zijn voor hij toegepast wordt. Elektrisch vissen zorgt dan wel voor brandstofbesparing en minder bodemberoering, maar dat doen gewone lichte netten (sumwing) ook. Elektrisch vissen lijkt een instrument te worden om méér vis te vangen in handen van die mensen die het zich kunnen permitteren om deze investering te doen. Zo riskeert men het opbrengstverschil tussen kleine, familiale visserij en industriële visserij of kapitaalkrachtige reders nog te vergroten.
Filip De Bodt