'De winsten op onze nood aan fossiele brandstoffen is buitensporig hoog'

‘Ik geloof stellig dat kernenergie niet de oplossing is. Zolang we kernenergie als mogelijke oplossing zien, gaan we niet voldoende investeren in alternatieven. En dat is nu meer dan nodig. Niet enkel om de impact en de gevaren van de kerncentrales te vermijden. We moeten dat ook doen om energieproductie decentraal te maken. En om van de fossiele brandstoffen af te raken. Want we zijn veel te afhankelijk van de olie-producerende landen. Op geopolitiek vlak blijft de druk daardoor toenemen. Als we zelf hernieuwbare energie kunnen maken, kan dat ook op wereldvlak de druk van de ketel halen. Indien we, gedurende de vijf jaar dat de kerncentrales nog draaien, de tijd nuttig gebruiken om te investeren in hernieuwbare energie, dan zijn we gered. Momenteel spendeert België nauwelijks dertig procent aan hernieuwbare energie; als we deze kunnen opkrikken naar zestig à zeventig procent, dan hebben we geen kernenergie meer nodig. En wetende dat we in België te maken hebben met erg verouderde kerncentrales met bovendien ontzettend dure herstellingskosten en er zelfs nood is aan een nieuwe centrale, dan is voor mij als Oekraïense de beslissing snel gemaakt. Wanneer je dat van zo dichtbij hebt meegemaakt, stel je jezelf automatisch de vraag hoe zo’n ramp kan vermeden worden. Bovendien hebben de kerncentrales een overproductie die gratis wordt aangeboden aan industrieën en bedrijven: dat is een zeer asociaal energie-systeem.’

‘Kernenergie -net als een klimaatcrisis overigens- is niet tastbaar genoeg voor de gewone mens. Veel mensen kunnen zich hierbij niets bij voorstellen. Ik kreeg onlangs een uitnodiging om een groep te begeleiden in Tsjernobyl. Ik liet weten dat ik dit niet ga doen. Het gaat in essentie om genetica. Iedereen reageert verschillend op straling. Maar het effect om in zo’n omgeving te zijn is niet zonder risico. Niemand wil sterven aan een kanker. Dat is geen leuk vooruitzicht, maar mensen denken vaak: mij overkomt het niet. Met het klimaat is het ook zo: ons zal het niet overkomen. Waarom denken we dat innovatie dit zal kunnen oplossen of tegenhouden? Net zoals stijgend water, de vele bosbranden wereldwijd, … . We weten als sinds de jaren zeventig dat de permafrost aan het smelten is, toch merk je de onverschilligheid waarmee mensen met die informatie omgaan. Hoe komt het dat elk nieuwsfeit dat we horen over klimaat, door duizenden mensen ontkracht wordt? De grote oliebedrijven zoals Shell betalen hiervoor grof geld.’

‘Momenteel is het wereldkampioenschap atletiek in Saoedi-Arabië bezig, in een groot stadium vol met airco’s.  Een stadium voor vele duizenden mensen waar overigens slechts vijfduizend toeschouwers zitten. Niemand denkt daar aan de impact op het milieu van al die airco’s. Die luxe is voor een kleine elite. De  gewone mens kan daar helemaal niet aan deelnemen. Het is ongelijkheid ten top. Dat heeft allemaal met grof geld te maken. Net zo zijn wij in het Westen afhankelijk van Saoedi-Arabië en als we onze levensstandaard willen behouden dan zullen we grof geld moeten blijven betalen aan dat land. Dat is de kracht van kapitalisme. Ze verdienen ongelimiteerd veel geld aan onze nood aan fossiele brandstoffen. Daarom is het zo belangrijk om te investeren in hernieuwbare, decentrale energie. Dan kan je als land zelfvoorzienend zijn. Energie en milieu gaan om machtsverhoudingen. De arme mensen zijn de eerste slachtoffers in een energie-systeem dat ongelijkheid in de hand werkt.‘

‘Wat het huidige migratievraagstuk betreft, denk ik dat we er helemaal anders moeten naar kijken. Want momenteel biedt onze overheid er helemaal geen antwoord op. We moeten kijken naar migratie, net zoals naar klimaatverandering. Er is een verandering van het systeem nodig: system change, no climate change.’

‘Met de globalisering is het systeem van grenzen niet meer houdbaar in de eenentwintigste eeuw. De manier waarop mensen leven, werken en naar de wereld kijken evolueert razendsnel.  We willen onze grenzen, ons huis blijven beschermen. Resultaat is dat er steeds meer mensen uit de boot vallen. Als rijke landen moeten we vluchtelingen toekomstperspectief geven. We moeten gaan investeren waar het nodig is en bedrijven laten investeren in onder andere landbouw. Kijk naar Oostenrijk. Wat zij doen is investeren in economische projecten die te maken hebben met duurzaamheid in landen waar de meeste vluchtelingen vandaan komen. Zinvolle projecten organiseren en ondersteunen is cruciaal. De manier waarop wij aan ontwikkelingshulp doen, is aan vervanging en vernieuwing toe. Het moet ten goede komen aan de mensen zelf. Acties die concreet helpen bij hun dagelijkse bekommernis zoals eten, drinken, wonen. Daardoor kunnen we de lokale bevolking versterken. De manier waarop we nu naar mensenrechten kijken is te eng. We moeten meer nog over de grenzen heen durven kijken. Mensenrechten worden niet door grenzen tegengehouden.’


Wim Schrever