Zeeboerderij: Colruyt wil de ganse voedselketen in handen.
Supermarkten zijn al jaren bezig met pogingen om ook de productie in handen te krijgen. Onder het mom van duurzaamheid of bescherming van de lokale Belgische economie zoeken ze gewoon naar nog goedkoper productiewijzen.
Landbouweconoom Guido Van Huylenbroeck (UGent) zegt aan de website Apache in 2018 al: “Ik kan me voorstellen dat ze op die manier zeker willen zijn van hun productie en verkoop”, zegt Van Huylenbroeck. “Maar het gevaar schuilt hem in het soort contract dat de supermarktketen aan de boer geeft. Hopelijk is de landbouwer verzekerd van een afzet aan prijzen die hoger liggen dan de markt en is er een verdeling van de risico’s in geval van misoogst of lage prijzen.” Door als retailer gronden van een producent op te kopen, zet Colruyt een nieuwe stap in de verdere verticale integratie in de agrovoedingssector. “Delhaize is zich in de vleessector aan het integreren, ook Carrefour sluit contracten af met bepaalde producenten. Het gaat niet zover dat ze bedrijven opkopen en nadien zelf een product opzetten. Maar retailers integreren zich wel in de productiefase en bestrijken daarmee de hele keten,” merkt professor Van Huylebroeck op. “In de varkenssector is die evolutie al langer aan de gang. Daar zijn veevoederhandelaars al langer eigenaar van landbouwbedrijven. De telers zijn in sommige gevallen zelfs in loondienst en transparantie is er vaak zoek.”
Tijdens de opnames voor de film “Ceci n’est pas une patate” ondervond Climaxi ook hoe groot de druk van grootwarenhuizen op de boeren is. Leveringen van kolen werden geweigerd omdat ze iets te groot waren, alles moet steeds goedkoper, bedrijven trachten een monopolie op de prijs of productie te verwerven om nadien druk op de producenten te kunnen uitoefenen enzovoorts…
Het idee dat Colruyt op zich ook boerderijen en landbouwgronden wil gaan opkopen, zint ons dus zeker niet ”Als sociale klimaatbeweging zijn we voor kleinschalige familielandbouw met mensen die goed hun brood kunnen verdienen. Alleen dan zijn mensen gemotiveerd om op te komen voor noodzakelijke veranderingen die de verdere ontsporing van ons klimaat (droogteperiodes en stormen) kunnen tegengaan. Zonder herverdeling bereiken we niets. Bovendien zien we de prijzen van de gronden stijgen en grote monoculturen toenemen.”
Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) liet zich via voorzitter Van Damme even negatief uit over het initiatief: “Dit is niet het nieuwe verdienmodel waar de Vlaamse land- en tuinbouwer op zit te wachten”, stelt hij op de website van VILT . “Wanneer een eigenaar beveelt wat waar, wanneer en hoe moet geteeld worden, is dat meer dan een stap terug in de tijd.” Hij verwijst naar de bioboerderij in het West-Vlaamse Alveringem die in 2018 door de familie Colruyt werd gekocht. “Daar mogen de landbouwers enkel telen op commando van Halle. De boeren worden daar teruggezet naar de tijden waarin de kleine pachter ten koste van eigenwaarde en zelfbeeld verplicht werd om te luisteren, te beven en te knikken voor de grondeigenaar.”
Zeeboerderij
Nieuw is dat Colruyt samen met partners van ver buiten de sector (de baggeraar DEME bijvoorbeeld) nu ook op zee activiteiten wil gaan controleren. Tegen de komst van de zeeboederij was fel protest van vissers, vzw Climaxi en het stadsbestuur van Nieuwpoort. Het kweekcentrum komt namelijk in een rijk visgebied voor de kust van Nieuwpoort. Nieuwpoort is het centrum van de kleinschalige visserij. Die bestaat in België nauwelijks door een gebrek aan opleidingen, concurrentie met grotere vaartuigen en een gebrek aan politieke aandacht. De zee is tot nu toe een vrij gebied en Climaxi wil niet dat men ook in de visserij de zee begint te privatiseren door concessies toe te staan aan grote concerns die de baas komen spelen.
De definitieve vergunning voor Colruyt is er evenwel nog niet. Er moet ondermeer nog een omgevingsvergunning bekomen worden bij de Vlaamse Regering, waar de wind anders zou waaien. Kris Vandecasteele (schepen van visserij te Nieuwpoort: "Nu is een gebruiksvergunning verleend, de eigenlijke milieuvergunning én de omgevingsvergunning moeten nog komen." Fundamenteel vinden nogal wat politici aquacultuur “zeer interessant”, maar vinden ze dat dit in overeenstemming moet zijn met de lokale gemeenschap. Dat is o.m. het standpunt van CD&V Minister Hilde Crevits en Bart Tommelein (Open VLD-burgemeester van Oostende). Beiden zijn lid van de Commissie Landbouw en Visserij in de Vlaamse Raad. Climaxi vindt het schrijnend dat men dit soort van conglomeraten als ‘interessant’ beschouwt, terwijl men er niet in slaagt om een positieve politiek te ontwikkelen die de kustvisserij ten goede komt. Het stadsbestuur van Nieuwpoort liet bij monde van zijn burgemeester al weten naar de Raad van State te stappen tegen deze beslissing. Climaxi wil in elk geval verdere acties van boeren en vissers rond dit onderwerp steunen.
Filip De Bodt