Recordwinsten voor de industrie, peanuts voor boeren

Greenpeace Internationaal komt met een nieuwe studie over de winsten in de voedingsindustrie. In een tijd waarin de aardappelprijzen in de supermarkten de pan uit rijzen, maakt een handjevol bedrijven enorme winsten. En onze boer·inn·en dan? Zij worden geconfronteerd met stijgende kosten, nog eens verergerd door inflatie en moeilijke weersomstandigheden.

De belangrijkste cijfers uit het rapport:

+1444%: de operationele winst van 7 bedrijven die de aardappelmarkt domineren is tussen 2021 en 2022 bijna 15 keer zo hoog geworden (+1444%). Van 25 miljoen euro in 2021 naar 387 miljoen euro in 2022. Een uitzonderlijk hoge winstgevendheid.

2 eurocent: na aftrek van hun productiekosten, blijft er voor boer·inn·en in 2022 gemiddeld 2 eurocent opbrengst per kilo aardappel, over.

61%: de prijsstijging van aardappelen in onze supermarkten sinds 2015. De prijs van diepvriesfrieten steeg in 2022 met 51%.

Deze cijfers tonen de twee gezichten van de aardappelsector in België: langs de ene kant zijn er kolossale winsten voor de aardappelindustrie en aan de andere kant toenemende onzekerheid voor landbouwers. Een opvallende paradox, eens te meer voor een land als België, waar de aardappel, en vooral ‘de friet', een echt nationaal symbool is.

Het rapport benadrukt de noodzaak om de onderhandelingspositie van boer·inn·en binnen de voedingsindustrie te versterken en om de prijzen voor het telen van aardappelen te beschermen. Tegelijkertijd moeten de buitensporige winstmarges van de voedingsindustrie en de supermarkten worden beperkt.

Belgapom reageert in VILT. Belgapom is de Belgische federatie van de aardappelhandel en -verwerking met 81 leden waaronder de ‘Big 7’. Dit  bedrijf wordt in de studie uitgeligd en geanalyseerd. Zij reageren: rapport over onevenwichtige machtsverhouding in aardappelsector is gebaseerd op onvolledige informatie.

“Als Greenpeace spreekt over winst dan noemt ze dat in dezelfde zin bijna altijd verdacht. En dan maakt men de link met uitbuiting en de verwoesting van de natuur. Dat is een politieke keuze van Greenpeace die niet overeenstemt met de realiteit”, aldus Belgapom dat als sectorfederatie erg trots is dat de leden goede financiële resultaten kunnen neerleggen.

Voor Cilmaxi is het duidelijk. Het geloof in de vrije markt staat onder druk. De grote spelers vinden het normaal dat er buitensporige winst gemaakt kan worden op voeding. De studie toont goed aan wie die megawinsten betaalt. Dat zijn de consumenten (hoge prijzen in de supermarkt) en de boeren (die eigen kosten niet kunnen doorrekenen). Climaxi steunt de eisen van die uit de studie komen. Een prijsobservatorium dat onafhankelijk toe kijkt zodat de kosten van de boer in rekening worden gebracht in de verkoopprijs. Zo is er in Frankrijk reeds een gestandaardiseerde manier van werken zodat arbeidskosten, energiekosten en anderen mee opgenomen worden in raamcontracten tussen boer en verwerker. Als de kosten van de boer stijgen, stijgt de prijs mee.

De Vlaamse regering is bezig met haar nieuw beleid uit te stippelen voor de volgende jaren. Wij pleiten voor inkomenszekerheid voor de landbouwers. Pas dan kan je ook vragen om milieu-inspanningen te doen.