Onafhankelijke experts niet gehoord in debat over heropstart Tihange 2 en Doel 3

Naar aanleiding van de in gang gezette voorbereiding voor de heropstart van de stilgelegde Belgische kernreactoren, heeft Jan Bens, directeurgeneraal van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle aan een journalist verteld dat windmolens een groter gevaar inhouden dan kerncentrales.(1) Volgens hem kan er zich in België geen kernramp voordoen, ook niet als de reactorvaten duizenden scheurtjes vertonen. De milieuvereniging Friends of the Earth Vlaanderen & Brussel deelt deze opvatting niet en is voorstander van de sluiting van de kerncentrales.

FANC-topman Jan Bens heeft gelijk dat er al eens een ongeval heeft plaatsgevonden met een windturbine. Zo meldde Der Spiegel dat er begin november 2006 in het Duitse Oldenburg een 10 meter lange wiek afbrak en 200 meter verder in een veld belandde.(2) Dergelijke ongevallen zijn tot nog toe echter extreem zeldzaam. Het risico dat wegvliegende wieken in havens de chloorpijpleidingen van de chemische industrie beschadigen is niet onbestaande. De Vlaamse WindEnergie Associatie (VWEA) houdt bij de keuze van een lokatie voor een windturbine rekening met dit risico. Bij monde van Chris Derde voelt de VWEA zich in zijn wiek geschoten door de uitlating van Jan Bens, omdat deze FANC-voorman onterecht appelen met citroenen vergelijkt.(3)

Jan Bens was van 2004 tot 2007 directeur van de kerncentrale van Doel. Zijn opmerking over de volgens hem dreigende gevaren van windmolens is duidelijk bedoeld om de aandacht af te leiden van de veel grotere ecologische, sociaal-economische en gezondheidsproblemen die veroorzaakt worden door nucleaire rampen (Three Mile Island, Tsjernobyl, Fukushima).

Het is een trieste zaak dat Electrabel, uitbater van de Belgische kerncentrales, net na het positief advies van FANC over het opnieuw in werking stellen van de kernreactoren, reeds met de voorbereiding ervan is gestart, zonder een bespreking in de ministerraad af te wachten.

Greenpeace België is een briefschrijfactie gestart om minister Joëlle Milquet over te halen om de stilgelegde kernreactoren definitief te sluiten, vooral omdat in geval van een kernramp de opvangcentra voor geëvacueerde mensen volgens het huidige noodplan in besmet gebied zullen liggen.(4)

Om een beslissing te nemen over het al dan niet heropstarten van Doel 3 en Tihange 2 dient de overheid meerdere experten te horen, niet enkel de experten van FANC en zij die kernenergie promoten. Friends of the Earth pleit daarom voor de organisatie van een hoorzitting in het federale parlement met deskundigen die geen band hebben met de nucleaire industrie.

Het is nodig om kennis te nemen van het standpunt van de Franse nucleaire waakhond ASN die recentelijk forse kritiek heeft geuit op een eventuele heropstart van de genoemde Belgische kernreactoren. En ook Dieter Majer, voormalig hoofd van het Duitse nucleaire controleagentschap heeft er grote vraagtekens bij geplaatst.

Van de huidige topfiguren van het FANC kan men geen onafhankelijke visie dienaangaande verwachten, wanneer men weet dat zij in het verleden zelf werkzaam waren bij Electrabel.

Volgens onafhankelijke deskundigen houden de samen 10.000 scheurtjes in Doel 3 en Tihange 2 een potentieel risico in op het ontstaan van een grote nucleaire ramp. Haarfijne scheurtjes ontstaan in de interne

binnenstructuur van het staal die geleidelijk uitbreiden en kunnen leiden tot een breuk in het reactorvat. Met de woorden van VUB-professor Gilbert Eggermont: “Een breuk van het stalen vat dat de reactorkern met koelwater omvat, kan leiden tot een hete smelt van een mix van radioactief zwaar metaal, die zelfs door de dikke betonnen grondplaat kan dringen. Dit scenario kan ondergrondse stoomexplosies in het grondwater veroorzaken

– een verspreidingsweg voor radioactiviteit die tot nu toe nog niet in acht is genomen in de bestaande noodplanning.” (5)

1/2

Het FANC heeft zelf toegegeven dat “herstelling van het reactorvat praktisch onmogelijk en niet te verkiezen is omdat wordt gevreesd dat hierbij allicht nieuwe interne spanningen in de wand van het reactorvat gaan optreden, wat absoluut te vermijden is. Een vervanging van het vat is uiterst moeilijk (hoge stralingsdosis …) en heeft wereldwijd nog nooit plaatsgevonden in een kerncentrale.” (6)

De reden waarom de kernenergiesector wereldwijd liever oude kerncentrales langer openhoudt, is te vinden in het feit dat de opstart van veel nieuwe projecten langer dan gepland op zich laat wachten en dat de kosten ervan het aanvankelijk vastgestelde budget ver overschrijden. Om die reden probeert men de veiligheidsrisico's van oude nucleaire installaties tegenover het publiek en de overheid te minimaliseren en te verzwijgen.

Toen Doel 3 in 1982 in gebruik werd genomen werd de levensduur ervan op 30 jaar vastgelegd. Onder de regering Verhofstadt I werd de gebruiksduur van de kerncentrales vastgelegd op 40 jaar. Volgens de Wet op de Kernuitstap moet Doel 3 in 2022 definitief buiten werking worden gesteld. In geval van een ernstig nucleair ongeval in Doel bestaat er een risico voor ruim 903.000 Belgische inwoners.

We hebben sinds het stilleggen van Doel 3 en Tihange 2 gemerkt dat er in België geen probleem was met de energievoorziening voor het bedrijfsleven en de bevolking. Dit is een indicatie dat België ook het licht kan laten branden zonder gebruik te maken van in België geproduceerde elektriciteit uit kernenergie.

Er is momenteel geen consensus onder experten om Tihange 2 en Doel 3 opnieuw op te starten. Friends of the Earth vindt dat de overheid die centrales uit voorzorg definitief moet stilleggen, afhankelijk van de uitkomst van een politiek debat eventueel zelfs vroeger dan voorzien in de Wet op de Kernuitstap. Om een toekomstige ramp te vermijden dient Tihange 1, de oudste kerncentrale van België, onmiddellijk te worden gesloten.

Willem Van den Panhuysen,

Friends of the Earth Vlaanderen & Brussel vzw

Referenties

1. Jeroen Van Horenbeek: “Topman Fanc: 'Windmolens zijn gevaarlijker dan kerncentrales”, De Morgen online,18 mei 2013; http://www.demorgen.be/dm/nl/5397/Milieu/article/detail/1635434/2013/05/...
2. Simone Kaiser, Michael Fröhlingsdorf: “Wuthering Heights – The Dangers of Wind Power”, Der Spiegelonline, 20 augustus 2007; http://www.spiegel.de/international/germany/wuthering-heights-the-danger...
3. Wim Van de Velden: “'Windmolens gevaarlijker dan kerncentrales'”, De Tijd 18 mei 2013;www.tijd.be/nieuws/politiek_economie_belgie/Windmolehttp://www.tijd.be/n...
4. Greenpeace België: “Kernramp? De overheid laat je in de steek!”, nieuwsbericht 17 mei 2013;http://www.greenpeace.org/belgium/nl/nieuws-blogs/nieuws/Kernramp-De-ove...
5. Gilbert Eggermont: “Ook kernenergie heeft nood aan meer Europa”, opiniestuk in De Morgen van 28 augustus 2012
6. FANC: “Infofiche over de reactor en het reactorvat”, 16 augustus 2012 ( deze tekst is inmiddels off-line gezethttp://www.fanc.fgov.be/nl/page/infoficheoverdereactorenhetreactorvat/14... )