Kortemark: Bodemonderzoek toont aan dat grondwater vervuild is

Begin dit jaar maakte onderzoeksbureau SWECO in opdracht van Silvamo een oriënterend bodemonderzoek van de site van het stort. Dat onderzoek kwam enkele weken geleden naar buiten. Silvamo baat al sinds ‘95 het stort uit dat aanvankelijk moest dienen voor baggerspecie uit de IJzer en haar zijrivieren. Gaandeweg werden ook andere afvalstromen aanvaard, zoals as van verbrandingsoven, vervuilde grond van bodemsaneringen en het niet herbruikbare residu van grondreinigingscentra. Dit bodemonderzoek zet nu de vervuiling van zware metalen en PFAS in de buurt op de kaart. Climaxi en Leefbaar Groot Kortemark maken voor u een analyse.

Grondwater: arseen, nikkel en PFAS

Het rapport geeft weer dat op vijf plaatsen rond het stort PFAS en zware metalen in te hoge mate aanwezig zijn in het grondwater. Er worden te hoge waarden teruggevonden voor arseen, nikkel, lood en zink. Het stort van Silvamo is omringd door verschillende bermen om in- en uitstromen van water tegen te gaan. De meeste bermen zijn na 2013 opgehoogd. Zo is er een berm in het noorden tussen Silvamo en het opgevulde stort DOP Kortemark. Ook aan de oostelijke zijde met klei-ontginner Wienerberger is een berm opgehoogd. 

De studie heeft grondwaterstalen genomen onder de bermen langs het stort. Opvallend is dat het grondwater tussen Silvamo en DOP Kortemark vervuild is met PFOS, de kankerverwekkende broer in de PFAS-familie en arseen. De studie besluit dat deze verontreiniging buiten het onderzoeksdomein valt van de site van Silvamo en er geen uitspraken kunnen gedaan worden over volgende stappen. Hetzelfde gebeurt voor de verontreiniging in de berm langs DOP Kortemark:

‘Een grondwaterverontreiniging met arseen ter hoogte van DOP Kortemark nv. Deze situeert zich buiten het onderzoeksterrein van voorliggend onderzoek. Bijgevolg wordt in dit onderzoek geen uitspraak gedaan over deze verontreiniging. Er wordt ook geen nummer aan deze verontreiniging toegekend.’

Percolaat

Boor, chloride en in mindere mate ammonium komen verhoogd voor in het percolaat van de stortplaats. De mogelijke bronnen van deze vervuiling worden onderzocht in een verdere studie. Het is dan ook aangewezen om het percolaat op meerdere parameters te onderzoeken dan in het verleden. De vraag blijft waar het percolaat uit het stort sijpelt? Hoe kan er met zekerheid gesteld worden dat de stortplaats niet lekt naar de omgeving? 

Bermen

In het onderzoek wordt op verschillende plaatsen verwezen naar nieuwe ophoging van bermen sinds 2013: een berm tussen Silvamo en het opgevulde stort DOP Kortemark, een berm tussen Silvamo en klei-ontginner Wienerberger. Uit de studie blijkt dat de uitloging van deze gronden mogelijk de oorzaak zijn van de vervuiling in het grondwater. Het gaat dan vooral om PFBS en 6:2 FTS, een alternatief voor PFOS. 

‘De aanwezigheid van PFBS en 6:2 FTS kan een aanwijzing zijn dat de grondwaterverontreiniging met PFAS t.h.v. de dijk relateerbaar is aan de ophoogmaterialen aangebracht na 2013, aan de aangevoerde opvulmaterialen van DOP Kortemark nv of aan percolaatwater van stort Silvamo nv.’

‘De uitloogproef op de gelaagdheid 0,3 – 2,0 m-mv (SW72 (dijk Silvamo-DOP Kortemark)) toont aan dat PFAS mogelijk kan uitlogen. De concentraties in het eluaat overschrijden de toetsingswaarde BSN voor ‘som PFAS totaal’ met een factor 3,89.’

Daarnaast weet men niet wat de juiste grondwaterstromen zijn. Dit kan komen omdat er constante grondwateronttrekking is voor de exploitatie van de kleigroeve naast het stort. Door de verstoring van de grondwaterstromen besluit de studie dat het niet duidelijk is of de vervuiling van Silvamo of DOP Kortemark komt.

Momenteel voert Silvamo een Beschrijvend Bodemonderzoek uit waarbij de focus ligt op de vervuiling in het grondwater en de grondwaterstromen. Op aandringen van Leefbaar Groot Kortemark wordt ook het oppervlaktewater van de Speyebeek onderzocht. Dit is namelijk de beek waar het gezuiverde percolaat van het stort in geloosd wordt. Als er opnieuw PFAS gemeten wordt in de beek, dan is het belangrijk dat de oorzaak wordt onderzocht.

De volgende studie geeft hopelijk een antwoord op wat er moet gedaan worden met het uitlogen van de bermen, het opvangen van percolaat en het indijken van de vervuiling naar de buurt toe.