Ineos verkoopt fabeltjes

Als reactie op de stroom aan bezwaren waarmee de komst van de plastiekfabriek van Ineos in de Antwerpse haven gepaard gaat, zegt de CEO van Ineos, Hans Casier, dat het om een hoogwaardige fabriek gaat waarvan een groot deel van de productie gebruikt wordt in klimaatprojecten zoals windmolens. Climaxi vraagt Hans Casier de echte feiten, cijfers en investeringsplannen op tafel te leggen.

Begin augustus maakte de vergunningsdienst van Stad Antwerpen bekend dat Ineos een vergunning heeft aangevraagd voor het kappen van 55 ha bos in de Antwerpse haven. Ineos wil op dit grondgebied ‘Project One’ ontwikkelen. Project One is een nieuwe ethaankraker die het aangevoerde schaliegas uit Amerika moet raffineren tot grondstoffen voor onder andere plastiek en single-use plastiek.

Het baart ons grote zorgen dat Vlaanderen 2.7 miljard euro investeert in een fabriek die op voorhand al afgeschreven is. De toekomst van de haven ligt niet in de schaliegas-industrie en niet in de plastiek-industrie vindt Climaxi.

Ineos is een Brits petrochemisch bedrijf dat zijn businessmodel voor plastiek gemaakt heeft op goedkoop schaliegas dat uit Amerika (Pennsylvania) komt. Bij de ontginning van schaliegas komt massaal veel CO² en andere gassen vrij die niet in rekening worden gebracht in het Emissions Trading System (ETS). De uitstoot gebeurt in Amerika, niet in Europa. Daar komt ook nog de uitstoot van het transport van dat gas bij.

CEO

CEO Hans Casier van Ineos Phenol gaf antwoord in De Standaard op het opiniestuk van Pieter Lievens (dS, 26/08/2019) van het burgerplatform Antwerpen Schaliegasvrij.

Hans Casier haalt weinig feiten aan. Meer zelfs, hij beaamt dat er meer CO² uitstoot zal komen met de bouw van de nieuwe ethaankraker, weliswaar de meest milieuvriendelijke. Maar met deze uitspraak begraaft hij ook ineens de ambitie om klimaatneutraal te worden tegen 2030.

Verder schatten experts in dat 40% van de productie van plastic pellets bestemd is voor single-use plastiek. Er is dus niet alleen sprake van productie voor duurzamere doeleinden zoals zonnepanelen, windmolens of elektrische auto’s. Single-use plastiek is één van de grootste oorzaken van de grote vervuilingen van de oceanen.

Daarnaast willen we Hans Casier uitnodigen om zijn investeringsplannen publiek te maken. We willen graag weten of deze investering de financiële stresstest van het klimaat zal overleven. Als we het IPCC rapport volgen, moeten we tegen 2030 de CO² uitstoot drastisch verminderen. De investeringen van bedrijven moet hierop geijkt worden om te zien of ze überhaupt kans maken om terug verdiend te worden. Ons lijkt de kans onbestaande dat de investering in Ineos terugbetaald kan worden met de noodzakelijke daling van CO². We hadden verwacht dat Ineos plannen had om CO² op te vangen of investeerde in meer duurzame grondstoffen dan schaliegas. Maar dit is dus een illusie.

Bezwaar

Zelf diende Climaxi bezwaar in tegen Project One omdat we in eerste instantie bezorgd zijn over de toekomst van onze haven. Hoe kunnen we de haven als economisch hart en tewerkstellingsbron waarborgen? Deze investering past in geen enkel opzicht in een visie naar een meer circulaire en meer duurzame haven. We moeten investeren in minder uitstoot van CO² en andere gassen.

Verder zien we dat het kappen van 55 ha bos ecologische schade gaat aanrichten. Er staat 22 jaar oude duindoornstruweel in het bos. Duindoornstruweel is een beschermde plant die niet zomaar gekapt mag worden. De compensatie voor het kappen vraagt meer loofhout dat opnieuw geplant moet worden. Alle duindoornstruweel dat ouder is dan 22 jaar moet met factor 2 (dubbel) gecompenseerd worden. Nergens in de studie staat duidelijk hoe ze berekend hebben hoeveel hectare er ouder is dan 22 jaar. Verder is er veel onduidelijkheid over hoeveel en waar de compensatiebossen gaan gepland worden. Het is duidelijk dat niet alle bos gecompenseerd gaat worden in Provincie Antwerpen, wat dan weer leidt tot versnippering van de biodiversiteit.

De oeverzwaluw is een beschermde diersoort die broedt in taluds. Het is onduidelijk of de oeverzwaluw broedt in het gebied dat gekapt zou worden. Omwille van het beschermingsstatuut is het opzettelijk verstoren, wegnemen of vernietigen van nesten sowieso verboden. In de aanvraag voor kapvergunning staat dat Ineos security gaat opleiden om te voorkomen dat oeverzwaluwen zullen nestelen in dit gebied. Vanuit deze bezorgdheid vragen wij dus ook voor een beter onderzoek naar het gedrag van de oeverzwaluw op dit gebied.

Gezien de grensoverschrijdende impact van de milieueffecten (o.a. broedgebieden, lucht- en waterverontreiniging) ook in Nederland, had deze aanvraag een internationaal openbaar onderzoek moeten krijgen. Dit is niet gebeurd, wat volstrekt onwettig is.

Verder is het opmerkelijk dat Ineos de vergunningen in kleine delen aanvraagt (Zone Noord en Zuid). Deze versnippering leidt ertoe dat overzicht en afstemming bemoeilijkt wordt en de kans groter wordt voor goedkeuring van elk klein perceeltje per keer. Het uiteindelijke doel van Ineos is om één grote ethaankraker op het terrein te bouwen. Ook de milieu-impact van de komst van zo’n ethaankraker in Vlaanderen is niet onderzocht.

Tot slot zien we dat de financiële markten helemaal niet positief staan ten opzichte van fossiele brandstoffen. Het kan dus goed zijn dat het bos gekapt wordt maar de ethaankraker er nooit komt omdat deze investering niet meer interessant is. Er is geen financiële stresstest uitgevoerd om te zien of de investering duurzaam is en terug verdiend zal worden in de toekomst.

Katrin Van den Troost

Filip De Bodt