Ineos, Fluxys e.a.: de eindejaarscadeautjes komen eraan

Gisteren raakte bekend dat Fluxys samen met Arcelor Mittal en de havens van Antwerpen en Gent 154 miljoen euro krijgen van Europa. Dit geld dient voor CO2 opvanginstallaties bij verschillende bedrijven in de havens. Einddoel: CO2 opvangen en onder de grond stoppen in de Noordzee. Vandaag krijgen we te horen dat Vlaanderen voor 500 miljoen euro waarborg op tafel legt voor de nieuwe plastic-fabriek van Ineos in Antwerpen.

Climaxi kon ook een rapport inkijken over de subsidies aan grote bedrijven door de Vlaamse overheid. Onze overheden deelden van 2014 tot 2020 voor 323 miljoen euro emissiesteun uit aan onder andere Arcelor Mittal, Borealis, BASF, ea. Dit bedrag staat naast al de andere subsidies: gratis emissierechten, tewerkstellingssubsidies… De Vlaamse, Belgische en Europese overheden delen voortdurend centen uit aan subsidie-slurpers die ons op het verkeerde been zetten als het over echte oplossingen voor de klimaatpolitiek gaat. De industrie valt in de prijzen, de boeren vallen eruit.
 
Climaxi heeft er niets op tegen dat belastinggeld gebruikt wordt om tewerkstelling te creëren of de klimaatramp af te wenden. Alleen zouden we graag hebben dat daar, net zoals in de cultuur- en andere sectoren, degelijke beleidsplannen en resultaatsverbintenissen tegenover staan.
 
Vandaag worden we evenwel geconfronteerd met een overheid die op alle niveaus zegt dat er geen geld is: niet voor gezondheidszorg, voor cultuur, optrekken van de minimumlonen, kleine zelfstandigen, het openbaar vervoer en al wat men maar kan denken. Ondertussen wordt er royaal met geld gestrooid richting de grote bedrijven.
 
Geen probleem, als die echt met oplossingen aan komen draven: circulaire economie of investeringen in propere productie. In het geval van Fluxys, Ineos, maar ook BASF, Borealis en andere grote subsidieslurpers gaat het om nepoplossingen. CO2 onder de grond stoppen is een zeer betwiste methode: de afhankelijkheid van fossiele grondstoffen zal er niet door verminderen. Men investeert nog liever in technologie die ons verder aan de energieslurf hangt dan in schone productie. Plastiek blijven produceren op basis van schaliegas is dat evenmin. Zonder subsidies zijn beide processen daarbij ook niet eens rendabel. 
 
Boerenbond
 
Een deel van een andere sector in onze economie, de landbouw, laat vandaag weten oplossingen te hebben voor het stikstofprobleem. De Boerenbond wil oudere landbouwers uitkopen en op die manier de stikstofuitstoot naar beneden krijgen. Zuhal Demir reageert daar negatief op. Climaxi is het eens met de Boerenbond over het asociaal gehalte van het huidige plan, maar vindt dat beide partijen kiezen voor verdere industrialisering van de landbouw. 

Wij zijn voor een landbouwmodel op kleinere schaal met minder afhankelijkheid van Europese subsidies. Een model zonder verlieslatende export en met betere prijzen voor onze boeren. Het uitkopen van boeren zal de schaalvergroting nog in de hand werken. Ook de luchtzuivering in de stallen die minister van leefmilieu Demir beoogt, gaat in dezelfde richting van schaalvergroting. Wij zijn voor begeleiding van boeren naar andere productiemanieren, zelfs aan de rand van Natura 2000 gebieden. Maar…allicht gaat dat botsen met de economische realiteiten van veevoederbedrijven, technologie-giganten en financiële instellingen en is daar geen geld voor.
 
Climaxi wil dat er een overzicht komt van de subsidies die bedrijven binnen halen als tegemoetkoming voor klimaatinitiatieven. De klimaatinitiatieven worden omgezet in concrete resultaatverbintenissen die gelinkt worden aan de klimaatdoelstellingen die we moeten halen. Dat zou ons eindelijk een helder en transparant beeld bezorgen over welke inspanningen er geleverd moeten worden en hoeveel dit ons gaat kosten. Op deze manier zijn we aan het dweilen met de kraan open. Als we de klimaattransitie serieus nemen moeten we durven resultaat afdwingen voor de subsidies die gegeven worden. 

Filip De Bodt en Katrin Van den Troost