Eandis: met alle Chinezen…deel 2

Over hoe Electrabel de geldbeurs van Eandis leeg schudde, de directie onder goedkeurend oog van de politiek een nieuwe partner zocht en de gemeenten stonden toe te kijken hoe alle principes terug gedraaid worden.

DONDERSLAG

In 2012 vielen heel wat mensen van hun stoel toen beslist werd dat de koepel van de gemengde distributeurs (Eandis) samen met de lokale entiteiten beslist had om Electrabel vervroegd uit te kopen. Electrabel zou niet in 2018 maar al in 2014 de intercommunales verlaten. Het prijskaartje mocht er wel zijn: de totale waarde werd geschat op om en bij 1 miljard €.  De gemeentebesturen waren al gepluimd door de bankencrisis en de verloren winst in Belfius. In 2015  probeerde men de gemeenten te doen intekenen op nieuwe aandelen, maar haalde slechts 90 miljoen op. Voor velen is dit een gemiste kans: wie zijn geld in Eandis stopt krijgt om en bij de 5 % interest per jaar uitgekeerd. Dit op een moment dat verschillende banken bijna niets uitkeren en je dus ook bijna voor niets kunt gaan lenen. Je leent ergens geld en betaalt daar geen interest op. Je belegt het ergens anders en je krijgt 5 % ... meer moet dat toch niet zijn.

Nu werden de voordelen voor de gemeenten nogal zwak voorgesteld. Het is ook een feit dat een aantal onder hen vrijwel niets meer kan gaan lenen door het keurslijf van de nieuwe boekhouding dat hen door de Vlaamse Regering opgelegd werd. Economie is psychologie: een Eandis in slechte papieren is geen goede overtuigende kracht om beleggingen aan te trekken. De gemeenten krijgen bovendien meer en meer taken opgedrongen door de overheid zonder daarvoor vergoed te worden.

Nochtans trekken diegenen die de laatste jaren investeren in de energiemarkt aan het langste eind. 

Eandis zit dus met een pad in de korf: het moet zuiver blijven, het heeft Electrabel uitbetaald en vindt geen vervangend geld bij zijn bestaande aandeelhouders: de gemeentebesturen. Voor de uitbetaling van Electrabel werden alle reserves en beschikbare centen opgebruikt. Er werd ook geleend en de verhouding tussen schuld en eigen vermogen van het bedrijf is te groot geworden. Marc Bellinkx is afgevaardigde voor de gemeente Kontich in de energiedistributeur: “ Men heeft geprobeerd om via een ingewikkeld investeringsprogramma waarbij ook centen gingen naar andere participaties de gemeenten te motiveren. Dat is niet gelukt en zo had Eandis de hand vrij om te stellen dat men dat geld in Vlaanderen nooit ging vinden. Gedaan met de verankering van onze eigen energie dus. De gemeenten kregen nochtans zelf ook geld van hun participatie in Electrabel, maar dat hebben de meesten opgedaan aan andere investeringen. Men had slim kunnen zijn en gezamenlijk afspreken dat dit geld in de energiesector moest herbelegd worden”

OPNIEUW NAAR EEN PRIVE-PARTNER

Zo gezegd, zo gedaan. Eandis beweerde een privé-partner te gaan zoeken die lange tijd aan boord wil blijven en stemde goed af met de politici. Het Vlaamse Parlement keurde in mei van dit jaar een wijziging goed van het decreet intergemeentelijke samenwerking dat opnieuw privé-partners toelaat bij intercommunales! De cirkel is rond. Men zorgt wel voor een beperking: ze mogen maximum 25 % van de stemmen hebben in de bestuursorganen en ze mogen geen blokkerende macht krijgen. Bij energie-intercommunales (en daarover gaat ons verhaal) mogen ze bovendien geen producent of leverancier van gas of elektriciteit zijn.

In dezelfde periode kwam Eandis al met een wit konijn op de proppen: het Chinese State Grid Corporation of China. Eén van de grootste energiespelers ter wereld. Actief ook al bij distributie in Portugal. SGCC legt 800 miljoen op tafel voor 14 %  van de aandelen. De rest blijft in handen van een deel van de  Vlaamse steden en gemeenten.

“So what?”zal je zeggen! “Het is tenminste een staatsbedrijf en dat zal misschien wat meer respect hebben voor onze gewoonten, syndicale rechten en klimaatverzuchtingen.”

Guido Kuyl, afgevaardigde van de liberale vakbond ACLVB bij Elia (hoogspanningskabels) ziet het zo: “Bij Elia hadden we ook zo een discussie en kwamen we terecht bij een Australisch pensioenfonds dat onder controle staat van de vakbonden. De ene privatisering is soms de andere niet. Alles hangt ook af van de controle van de VREG in dit geval.” Filip De Bodt

morgen Deel 3: Wat staat er precies in het contract en wat zijn de gevolgen voor onze energievoorziening. Waarom is deze deal niet zo positief als hij er uitziet.