Departement Zorg probeert bloedonderzoek Climaxi onderuit te halen

Het PFAS-bloedonderzoek van vzw Climaxi en een aantal lokale buurtcomités bracht in de eerste twee plaatsen (Kortemark en Kruisem) een vijftigtal mensen samen. Zij laten vrijwillig een bloedmonster nemen en controleren de eigen pfas-waarden. In een brief die het Departement Zorg stuurde naar de organisatoren, lokale overheden en de eerstelijnszones wordt het initiatief nu afgeraden.

Departement Zorg (het vroegere Agentschap Zorg en Gezondheid) uitte vroeger al twijfels tegenover het onderzoek maar zet nu een stap verder en mobiliseert tegen het initiatief. De brief naar lokale overheden en eerstelijnszones wordt door deze laatsten gebruikt om medewerking te weigeren of dokters en verpleegkundigen onder druk te zetten om hun medewerking te weigeren.

Filip De Bodt (vzw Climaxi): “Dit is een zelden gezien initiatief. Terwijl wij eigenlijk aan de overheid vragen om het onderzoek in Antwerpen uit te breiden of dergelijke tests betaalbaar te maken door terugbetaling van het RIZIV te voorzien, steekt het departement nu heel wat energie in het boycotten van dit onderzoek. Wij pretenderen ook niet dat wij een wetenschappelijk onderzoek voeren naar de invloed van PFAS op de gezondheid, zoals het Departement in zijn brief laat uitschijnen. Wij kijken waar PFAS aanwezig is.”

Met een begeleidende brief wijzen we mensen op een aantal zaken en proberen we informatie te achterhalen in een overigens volledig anoniem onderzoek. Het Departement had geen interesse in die brief en vroeg die nergens op. We werden in het verleden overstelpt met vragen en individuele resultaten van mensen uit de buurt. Die gaven waarden aan van 10 tot 25 microgram/per liter. Dat is het dubbele tot driedubbele van de waarden waarbij “er geen kans is op verhoogde gezondheidseffecten”. Wij merken ook dat mensen die de no-regretmaatregelen negeren daar soms nog boven zitten. 

Wij zien dat mensen wel alerter zijn als ze hun bloeduitslag kennen. In Kruisem bijvoorbeeld zijn er nog heel wat mensen die niet aangesloten zijn op het drinkwaternet. Zij gebruikten hun waterput voor alles en schakelen op ons advies over op flessenwater. Overigens heeft de brief van AZG een pervers effect: men zegt tegen mensen ongeveer dat er toch niets aan te doen is. Is dat mensen aansporen tot naleven van de no-regret-maatregelen? Net niet, dachten wij.

Bovendien leest Climaxi in de brief een bijzondere passage: “Daarnaast dient men zich ervan bewust te zijn dat een regionaal medisch milieukundig humaan biomonitoringonderzoek niet op alle plaatsen in Vlaanderen kan worden opgezet, wegens beperkte capaciteit (analyse-, interpretatie- en personeelscapaciteit) en hoge kostprijs.” 

Katrin Van den Troost: “Wij vinden dan ook dat de overheid niet echt argumenteert maar zich wegstopt achter het eigen gebrek aan capaciteit en middelen. In al de dossiers die Climaxi behartigt samen met de lokale groepen stellen we bovendien vast dat AZG zeer zelden advies geeft, terwijl men dat nu plots wel doet. Als AZG tijdig adviezen gegeven had bij het verlenen van de vergunningen, dan waren de problemen misschien niet zo groot geweest”

Het Departement Gezondheid vertrekt van simplistische premissen, zegt Tim Deweerdt (Leefbaar Kortemark) “Voor de sites Silvamo-stortplaats in Kortemark en Indaver in Stabroek zou er geen reden zijn om no regret-maatregelen te nemen, ‘omdat er geen risico is op lokale blootstelling’. Deze reactie is hoogst verwonderlijk. In Kortemark en nabij Stabroek bevindt zich een grootschalige PFAS-afvalverwerking. De effecten daarvan op omwonenden werden nooit eerder onderzocht. Gaat het in de brief van het Departement Zorg om eenzelfde ‘geruststelling’ als deze die de Vlaamse overheid decennialang blijkt te hebben gehad over de afwezigheid van effecten van de 3M-fabriek in Zwijndrecht?”

Climaxi gaat in elk geval door met zijn onderzoek. Dat gaat woensdag a.s. door in Ronse en Stabroek. (Contact: info@climaxi.be) De samenwerking met dokters, wetenschappers en labo’s is bevestigd. De resultaten worden besproken met wereldspecialisten als de Nederlandse prof. Jacob De Boer. Ook in Leuven is er ondertussen interesse.