Colruyt wil zeeboerderij voor de kust van Nieuwpoort

De firma Codevco V BV (Colruyt) heeft een aanvraag ingediend voor een zeeboerderij ‘Westdiep’ voor mosselen, oesters en zeewier op te starten voor de kust van Nieuwpoort. Het betreft een zone van maar liefst 4,6 km2. De zone is gelegen in visrijk gebied, pal in de voorbehouden 3 mijlszone voor de kustvisserij. In een opstartperiode van 3 jaar hoopt men jaarlijks 1200 ton mosselen te oogsten. Climaxi dient bezwaar in omdat wij vanuit ecologisch oogpunt eerder de kleine kustvisserij willen steunen dan vertikaal opgebouwde structuren waarbij multinationals zowel teelt als verkoop controleren.

Deze manier van controle over de ganse ketting zorgt meestal voor oneerlijke concurrentie, macht over de consument en minder controle of kwaliteit bij de productie. Het zorgt voor concentraties van macht waar een goed landbouw- of visserijbeleid niet mee gediend is.

visveiling Oostende

De vissers oefenen van oudsher hun beroep uit, onder andere op die ruimte. De zone ligt ook nog eens gedeeltelijk in de officiële vaargeul en in de sector van de schietstand van het kamp van Lombardsijde. Sportvissers en pleziervaartuigen passeren de zone in aanloop naar de jachthaven van Nieuwpoort. We hebben geen nood aan de permanente privatisering van onze Noordzee.

Bij het tot stand komen van het Maritiem Ruimtelijk Plan 2020-2026 (een poging tot ruimtelijke organisatie van de zee zijn vijf zones vastgelegd voor het uitvoeren van commerciële en industriële activiteiten aan de Belgische kust. Voor de uitvoer van dit project werd gekozen voor Zone C, een zone gelegen op ca. 4,5 km van de kust ter hoogte van Nieuwpoort met een oppervlakte van 4,54 km2. Het is evenwel niet omdat deze zone erkend is als zone voor commerciële en industriële activiteiten dat dat persé aquacultuur moet zijn.

In het verleden leken projecten met mosselen voor de Belgische kust vrij riskant omwille van het woelige water, dat er dikwijls voor zorgde dat installaties los kwamen. Wat betreft de kennis rond milieu-effecten staat men evenmin ver gevorderd genoeg om een project met een dergelijke grote impact op het mariene milieu en het inkomen van anderen te starten. In het Milieu Effecten Rapport (MER) zegt men nu al “Algemeen genomen kan de gefaseerde opbouw van de zeeboerderij gezien worden als een milderende maatregel. Tijdens de eerste fases blijft de productie van mosselen nog erg beperkt en kan monitoring reeds enkele leemtes in de kennis wegnemen m.b.t. de milieueffecten.” Eenvoudiger gesteld zou men kunnen zeggen: we beginnen al een beetje maar zijn nog niet zeker wat de gevolgen kunnen zijn. Dit is in tegenstrijd met het voorzorgsprincipe dat de basis is van het Vlaamse Milieubeleid.

Belgische mosselen

Bovendien is de teelt van mosselen niet zonder risico’s voor de consument of het milieu. In de meeste mosselproducerende landen bestaat er bijvoorbeeld regelementering rond de invloed van eventue giftige algen op de mosselen. In België, zegt het MER “is er momenteel geen echt duidelijk zicht op waar er mogelijk toxisch fytoplankton kan voorkomen…” En verder: “Toch kan de gefaseerde opbouw van de zeeboerderij gezien worden als een milderende maatregel. Tijdens de eerste fases blijft de productie van mosselen nog erg beperkt en kan monitoring reeds enkele leemtes in de kennis wegnemen m.b.t. de milieueffecten…” Of nog: “Er zal een geüpdatet plan van aanpak voor de installatiewerken ten gepaste tijde ingediend worden bij de bevoegde instanties, waarbij kan aangetoond worden dat aan alle eisen ten aanzien van veiligheid, gezondheid en milieu zal worden voldaan”. Plannen worden volgens Climaxi niet geüpdatet tijdens een vergunningsronde, maar op voorhand ingediend. Een vergunning is geen aanpasbaar wenskaartje maar een juridisch document.

De keuze voor dit gebied past evenmin in een totaalvisie op de gewenste ontwikkeling langs de kust: “In het MRP worden er vijf zones afgebakend voor het uitvoeren van commerciële en industriële activiteiten. Momenteel is het nog onduidelijk welke activiteiten onder deze noemer zullen/kunnen plaatsvinden. Gezien het gebrek aan informatie over de invulling van de andere zones en de grote afstand tot Zone C, wordt het effect niet verder beschouwd.”

In een latere fase van het project wordt ook baggeraar DEME betrokken. Dit project moet dan ook gekaderd worden in een groter plan. In 2018 wees Climaxi al op een bijzondere interesse van sommigen voor de Belgische kustzone: “Al jaren is er sprake van eilanden voor de Belgische kust. Het idee wordt gesteund door grote multinationals zoals ColruytTractebel, De Nul, DEME en Vyncke. De ene hoopt er energie te winnen, de andere wil er als retailer eigen mosselen kweken… Samen zitten ze in vzw De Blauwe Cluster en hebben ze de bedoeling om op lange termijn een soort van kanaal te maken voor de Belgische kust, dat aansluit op de monding van de Schelde. In dit plan worden vijf mogelijke plaatsen voor de kust geselecteerd voor dit soort van eilanden. Volgens Colruyt zullen de eerste mosselen vanaf 2020 verkocht worden onder het eigen Boni-label.”

Voor Climaxi vormt dit project dan ook een probleem. Kustvissers krijgen nog eens een beperking van hun gebied voorgeschoteld om de ‘vage’ plannen van een aantal grote concerns te plezieren, die eigenlijk de privatisering voor eigen gewin van de kustwateren voor ogen hebben.

Er loopt momenteel een openbaar onderzoek. De documenten zijn beschikbaar op de website van de BMM.

Iedere belanghebbende kan zijn opmerkingen overmaken tot en met 22 juni 2020 aan het BMM t.a.v. Mevr. Brigitte Lauwaert, Vautierstraat 29, 1000 Brussel of mailen naar blauwaert@naturalsciences.be. Je kan je laten inspireren door deze tekst, hem kopiëren of er delen van gebruiken.

Filip De Bodt