Climaxi en lokale comité's op bezoek bij Demir: constructieve discussie

Climaxi ging donderdag 2 november op bezoek bij het kabinet van minister van Leefmilieu Demir. Het bezoek kwam er na wat harde woorden en persmededelingen in het voorjaar. Climaxi had een aantal vragen rond het Vlaams beleid wat betreft PFAS en kon die voorleggen. Vertegenwoordigers van actiecomité’s uit Kruisem, Ronse, Kortemark en Stabroek illustreerden onze vragen met zeer concrete voorbeelden. Kabinetsmedewerker Toby De Backer gaf een inkijk in het beleid van de minister. We gaven onze eisen af voor een breder en gratis PFAS-bloedonderzoek langs vervuilingshaarden en een duidelijk plan voor de sanering. 

Het kabinet van Demir is bereid om bij minister van Welzijn en Volksgezondheid Hilde Crevits aan te dringen op gratis bloedonderzoeken langs vervuilingshaarden. Departement Zorg staat weigerachtig tegenover deze onderzoeken omdat ze weinig bijbrengen over de grote wetenschappelijke antwoorden, maar de burger heeft er recht op en het zou wel kunnen dat men elders in Vlaanderen andere dingen vaststelt dan in Antwerpen. Het kabinet beaamt dat men niet zomaar de bezorgdheid van de bewoners naast zich neer kan leggen.

Het kabinet geeft toe dat het huidig beleid te veel op Antwerpen gefocust is en meer aandacht nodig is voor vervuilingshaarden als Ronse en Kruisem. De rapporten zijn degelijk, maar het is lectuur die gemaakt is ten tijde van de eerste ontwikkelingen in Antwerpen met 3M en die geen rekening houdt met de latere bevindingen in Ronse, Kruisem, Kortemark. In zijn eindrapport zegt Vrancken “Het PFAS-bad is vol in de regio rond 3M, er kan niets meer bij". Wel dat is elders ook zo. In het volgende actieplan PFAS zullen in alle provincies nu ook vervuilingshaarden opgenomen worden. Daardoor komt de sanering en aanpak van vervuiling ook daar in een stroomversnelling.

Het kabinet beaamt dat de administratie versterking nodig heeft. In zijn geheel is er personeel genoeg, maar er is te weinig samenwerking tussen verschillende diensten. We zitten in een piekperiode en met enorm ingewikkelde procedures, wat een zekere vertraging met zich meebrengt.

Het kabinet onderstreept dat de vervuiler moet betalen. Daarvoor is een sectorfonds opgestart. De vraag blijft voor Climaxi of stortuitbaters daarbij opgenomen zullen worden. Daarbij is het Silvamo-stort in Kortemark een concrete case. De buurt is vervuild met PFAS en men plant om het stort te ontwikkelen tot industrieterrein eens volstort. Het kabinet volgt dat bebouwing van stortplaatsen beleidsmatig kan verboden worden.

In Kruisem is een historisch stort bebouwd met een distributiecentrum. Daar wil het kabinet de politieke doofpot doorbreken.

Verder zitten het kabinet en Climaxi niet op één lijn over het tijdelijk handelingskader en het stilleggen van processen bij bedrijven die vervuilen.

Het tijdelijk handelingskader is volgens Climaxi niet streng genoeg. De gezondheidsnormering wordt niet gerespecteerd waardoor vervuilde grond met risico's voor onze gezondheid nog steeds verzet mogen worden. Als mensen lokaal voortdurend geconfronteerd worden met nalatigheden en criminele feiten rond industriële uitbatingen en storten, dan moet men niet verwonderd zijn dat er geen draagvlak is voor voorlopige berging van besmette gronden en lakse normering.

Het kabinet beaamt het lakse beleid in het verleden. Daar wil men iets aan doen. Ze gaan milieu-effectenrapporten verstevigen, bodemexperten beter controleren, een open database maken met vergunningen, overtredingen, inspectieverslagen…

Verder eist Climaxi het stopzetten van verbranden van PFAS-houdende stoffen bij Indaver bij Stabroek. Daar wordt PFAS verbrand op te lage temperaturen en wordt PFAS verspreid naar de lucht. Het kabinet zegt bezig te zijn met allerhande plannen maar laat ondertussen betijen. Het kabinet geeft aan dat tussen komen in de economische gang van zaken eerder uitzondering is. Terwijl Climaxi net het voorzorgsprincipe in praktijk wil omgezet zien.

Climaxi vond het overleg constructief en is blij met de herwerking van het PFAS-plan van aanpak naar Vlaanderen in zijn geheel toe. Verder vinden wij een aantal zaken, zoals een open database en een sectorfonds een goed idee, maar stellen we vast dat vele acties op ‘lopend’ blijven staan en dat er ondertussen geen vooruitgang is wat effectieve sanering betreft. Daar hebben mensen in Vlaanderen, die soms tot honderdmaal boven de gezondheidsdrempel zitten qua bloedwaarden, weinig boodschap aan. Wij zullen de initiatieven die beleidsmakers nemen met een vergrootglas blijven volgen en blijven opkomen voor noodzakelijke strengere normen, een geactualiseerde milieuwetgeving, meer personeel op handhaving en bij adviserende diensten en een versnelde sanering.

Climaxi is een sociale klimaatbeweging die erin gelooft dat strenge normering en handhaving van wetgeving nodig is om het milieu en bij uitbreiding het klimaat te redden. Vind je ons werk nuttig? Wil je ons steunen? Word lid (minimum €10 via BE40 0016 3236 1163 tvv Climaxi, Groenlaan 39, 9550 Herzele) of winkel bij www.ecofair.be.

Filip De Bodt en Katrin Van den Troost