Wat met een gelijkaardige wolkbreuk in Vlaanderen?

De hevige neerslag in ons land, buurlanden Nederland en Duitsland schudt ons wakker. Wallonië werd getroffen door enkele zware wolkbreuken. Er viel in 24 uur tijd de neerslag die normaal in een maand valt. In Spa kwam het water van de rivier die onder de stad doorloopt door de riolen naar boven. In Pepinster kampeerden inwoners uren op het dak van hun huis tot reddingsdiensten hun ter hulp kwamen, als die er al geraakten. In Durbuy liep het water van de omliggende heuvels het stadscentrum binnen. Winkels en horeca stonden er blank. Uitbaters keken toe hoe hun levenswerk wegspoelde en konden er niets aan doen. En dan is er nog de stuwdam in Monsin die dreigde in te storten. Een architecturaal pareltje uit 1930 dat gebruikt wordt als waterkrachtcentrale. Als de dijk gebroken zou zijn, was de schade voor Limburg en andere lagergelegen gebieden niet te overzien. De klimaatverandering is aangekomen bij onze voordeur. Extreme weersomstandigheden zijn realiteit geworden. Mensen verliezen hebben en houden, boeren zien hun oogst verloren gaan, winkels en horeca mogen terug vanaf nul beginnen.  

Wallonië is Vlaanderen niet. Als we de oefening doen wat er zou gebeuren bij zo’n zondvloed in Vlaanderen stellen we ons toch enkele vragen. Vlaanderen is veel dichter bevolkt dan Wallonië. Onze ruimtelijke ordening is niet afgestemd op de kracht van kolkend water. Dat is geen enkele regio, maar laat ons dit van dichter bij bekijken. In Vlaanderen wordt er nog steeds in overstromingsgebied gebouwd. We slagen er niet in om de ruimte die rivieren – mogelijks – nodig hebben te vrijwaren. Ontharding en stoppen met bouwen zijn nog steeds een taboe. In het licht van de huidige vervuilingsproblematiek van de haven van Antwerpen, is het zeker dat de vervuilde grond enkel nog meer verspreid zal geraken met zo’n grote regenval.  

In de afgelopen tien jaar kwamen de hevige regenbuien al veel vaker voor dan zeventig jaar geleden. Volgens studies, zullen in 2050  extreme onweders zo’n vijf keer vaker voorkomen dan nu het geval is. De Europese Commissie stelde toevallig vorige week ‘Fit for 55’ voor: haar programma om verdere opwarming te bestrijden. Het is ver van baanbrekend en zet gevaarlijke deuren open om de kosten van klimaatopwarming door te rekenen naar de consument. De Europese Commissie blijft geloven dat we binnen het huidige systeem de klimaatopwarming kunnen tackelen. Wie die gaat betalen houden ze graag zo vaag mogelijk.  

In Vlaanderen hebben we momenteel geen toereikend beslist beleid dat ons beschermt tegen wolkbreuken. Vlaanderen voert robuuste plannen uit om zich te beschermen tegen de stijgende zeespiegel maar staat nog niet ver in rekening houden met uitzonderlijke neerslag periodes. In verschillende plannen houdt men rekening met het feit dat er in de toekomst meer ruimte zal nodig zijn voor water. Dit idee botst evenwel op sterke weerstanden van gemeentebesturen die het wassende water vooral willen doorsturen naar gemeenten die stroomafwaarts liggen: ze blijven geloven in dijken, vernieuwde sluizen of baggeren. Voor Climaxi zijn dit pleisters op een houten been. Vlaanderen is te dicht bebouwd om water tegen te houden met muurtjes. Men beroept zich telkens op de term ‘beslist beleid’. Daarmee bedoelt men dat men niet terug wil komen op de vroegere beslissingen, die grotendeels gebaseerd zijn op het zo snel mogelijk afvoeren van water. Climaxi vindt deze koppige volharding in de boosheid gewoon een dommigheid. We hebben vijf jaar tijd om uit te kijken waar we dergelijke wolkbreuken en overstromingen een plaats gaan geven. Vijf jaar tijd om te kijken hoe we onze dorpen en steden gaan beschermen. Wie daarbij enkel inzet op dijken en sluizen verkoopt onzin.  

De Vlaamse regering trok in eerste fase van haar Blue Deal 75 miljoen euro uit voor investeringen. Blue Deal is het Vlaamse beleid voor haar waterwegen. Climaxi stelt dat het huidige waterbeleid herbekeken moet worden en het budget moet opgetrokken worden. Dijken en muurtjes volstaan niet om ons te beschermen tegen extremere vormen van regenval. De bouwstop in overstromingsgebied moet meteen van start gaan en we moeten de ruimte voor water beter herbekijken met nieuwe modellen die rekening houden met meer periodes van hevige regenval. Als we dat niet doen, zoekt het water zelf zijn weg, met nog veel grotere schade -én veel hogere kosten voor herstel van de geleden schade.