Het geweld in Colombia zet bevolking tegen elkaar op

De demonstraties, die begonnen met een algemene staking op 28 april, liepen snel uit op geweld na een hardhandige reactie van oproercommando's van de gemilitariseerde politiemacht.

'We kunnen er niet meer tegen': pandemie en armoede zorgen voor gewelddadige storm in Colombia. Cali is het middelpunt van een landelijke golf van demonstraties tegen armoede en ongelijkheid, nog verergerd door de coronavirus pandemie.

Een reeks incidenten waarbij mannen in burgerkleding met aanvalsgeweren zwaaiden en het vuur openden op demonstranten, heeft de vrees aangewakkerd dat het land - dat nog maar net uit de oorlog is - afstevent op een groter conflict.

In de afgelopen dagen zijn inheemse demonstranten die wegen blokkeerden door aanvallers beschoten, zijn nieuwe schermutselingen uitgebroken tussen demonstranten en oproerpolitie, en zijn inwoners in hun huizen ingesloten door gevechten op straat.

'Gewapende burgers die met elkaar vechten is een van de ernstigste uitingen van de crisis tot nu toe,' zei Katherine Aguirre, een veiligheidsexpert van het Igarape Instituut in Cali. 'De staat moet innovatieve manieren vinden om de crisis op te lossen, waarbij zowel de openbare orde wordt gehandhaafd als de dialoog op lokaal niveau wordt voortgezet.'

Zondagavond kondigde Iván Duque, president van Colombia, aan dat er meer soldaten en politieagenten naar de stad zouden worden gestuurd om de blokkades op te heffen. Hij gaf de inheemse demonstranten ook de ijzingwekkende opdracht om 'terug te keren naar hun reservaten' om 'gewelddadige confrontaties met burgers te vermijden.'

Volgens Temblores en Indepaz, twee lokale waakhonden, zijn er 47 mensen omgekomen tijdens de onlusten, waarvan 35 in Cali. Maar de demonstranten in de stad tonen geen teken van terughoudendheid.

'We zijn voor altijd vergeten', zegt Carmen Rosa Bejarano, 38, die al bijna haar hele leven in Puerto Resistencia woont. 'Als ze willen dat we ons terugtrekken, zullen ze hier moeten komen en het vragen - en als ze eerst schietend binnenkomen, maken ze geen schijn van kans.'

'Wij zijn kinderen van de oorlog,' zei Carlos, een andere demonstrant in de frontlinie, terwijl hij een schild oppakte dat uit een olievat was gesneden. 'We zijn klaar om te vechten.'

Een van de weinige tekenen van leven waren de eindeloze rijen voor brandstof, die wanhopig schaars is sinds het begin van de protesten. Álvaro Pérez, die een klein logistiek bedrijf runt, stond al zes uur te wachten in een rij die zich door de wijk slingerde, en begon zijn geduld te verliezen. 'We moeten weer aan het werk, ons vrij kunnen bewegen', zei hij. 'Ik steunde de protesten in het begin - de meesten van ons deden dat - maar dit houdt nu nooit meer op.'

Eerder op zondag werd een blokkade die door inheemse demonstranten was opgeworpen buiten de welvarende wijk Ciudad Jardín aangevallen door mannen in burgerkleding. Op verontrustende video's is te zien hoe leden van de politie de schutters doorlaten. Andere clips tonen burgerwachten die op klaarlichte dag handvuurwapens en aanvalsgeweren hanteren.

Leden van de LGBT-gemeenschap betogen zondag ter ondersteuning van de nationale staking in Cali. 'Het is onaanvaardbaar dat de autoriteiten niet onmiddellijk gehoor hebben gegeven aan de dringende oproepen om gewapend geweld te voorkomen,' aldus Erika Guevara-Rosas, directeur Noord- en Zuid-Amerika bij Amnesty International.

Het geweld is vooral ontmoedigend voor degenen die hoopten op een vreedzame toekomst voor Colombia toen het land in 2016 een historische deal tekende met rebellen van de Revolutionaire Strijdkrachten van Colombia (Farc).

Die deal maakte een einde aan vijf decennia burgeroorlog en wekte ook de hoop dat er eindelijk nieuwe politieke ruimten zouden opengaan in een land waar linkse politici en activisten routinematig worden beschuldigd van collaboratie met rebellengroepen.

In plaats daarvan heeft de regering demonstranten als "vandalen" en "terroristen" afgeschilderd, en de beweringen zijn herhaald door rechtse Amerikaanse politici zoals Marco Rubio.

Op straat heeft deze retoriek de spanningen alleen maar doen oplopen. 'De politie of hun huurmoordenaars zullen aanvallen en wij zullen ze terugdrijven,' zei Andrés, tussen de updates over zijn walkie-talkie van de uitkijkposten door. 'We zijn er klaar voor.'

Tekst:The Guardian