COP 26: Alweer een akkoord rond ontbossing

Op de klimaattop in Glasgow tekenden 110 landen een verdrag waarin ze beloven om tegen 2030 ontbossing te stoppen. Tegen dan moeten er dus evenveel nieuwe bomen geplant worden als er weg gehaald zijn door ontginning. Een historisch akkoord, juicht de Engelse premier Boris Johnson. In 2014 tekende men exact dezelfde verklaring, maar met iets minder regeringsleiders. Brazilië bijvoorbeeld was er toen niet bij. Bij een evaluatie ervan in 2020 hadden er tien precieze doelstellingen uitgewerkt.

Het rapport toen beloofde een halvering tegen 2020 en een definitieve stop in 2030. Tussen 2000 en 2010 was er 5,2 miljoen hectare minder bos, tussen 2010 en 2020 4,7 miljoen. Dit akkoord heeft dus niet gewerkt, bij gebrek aan sluitende afspraken, controles, boetesystemen enz…

Het huidige rapport voorziet daar evenmin in en dreigt dan ook hetzelfde lot te ondergaan als het vorige: een instrument worden dat ten dienste van wereldleiders en grote financiers. Deze honderd landen zijn verantwoordelijk voor 85 % van het bosareaal in de wereld. Samen met een reeks grote multinationals willen ze ook 12 miljoen dollar op tafel leggen om wouden te beschermen en te herstellen. Ook dat gelooft niemand meer, na de problemen die gesignaleerd werden bij het Adaptatiefonds (een fonds dat in arme landen projecten financiert om zich te wapenen tegen klimaatverandering: “In 2009 beloofden de rijkste landen jaarlijks honderd miljard dollar uit te keren om klimaatveranderingen terug te dringen. Dat geld zouden ze zowel spenderen om armere landen te beschermen tegen extreme weersomstandigheden (adaptatie), als aan de afbouw van koolstofuitstoot (mitigatie). De rijke landen beloofden honderd miljard dollar aan adaptatie en mitigatie. Oxfam schat dat zestien procent van dat bedrag toegezegd is.”

Brazilië

Heel wat mensen staan ook nogal sceptisch tegenover de medewerking van Brazilië aan het akkoord. De Braziliaanse president Bolsonaro vernietigde als niemand voorheen het Amazonewoud. Hij stimuleerde brandstichtingen, bestreedt inheemse volkeren en wandelt daardoor als een paria door de internationale arena. Greenpeace Brazilië verklaart het gemaak waarmee Bolsonaro nu meewerkt: “Het statement verlengt de termijn om een einde te maken aan de vernietiging van bossen met tien jaar en het is niet bindend. Maar het Amazonegebied staat al aan de rand van de afgrond en kan niet nog eens tien jaar van vernietiging, legaal of anderszins, overleven. Inheemse volkeren eisen dat 80% van het Amazonegebied tegen 2025 wordt beschermd, en zij hebben gelijk: dat is wat nodig is. Na drie jaar zonder plannen om de ontbossing terug te dringen, belooft de regering-Bolsonaro nu de ontbossing met 15% terug te dringen tegen 2022, het jaar waarin zijn termijn afloopt. Ondertussen ging de laatste 2 jaar 9000 km2 naar de haaien.”

Climaxi is in België betrokken bij een aantal acties rond bossen (Ravottersbos, Bois Boureng, D’Hoppebos) en stelt vast dat de bosbescherming via Europese richtlijnen (Habitat en co) ook hier beter kan. In tegenstelling tot de beloftes neemt het aantal bossen niet toe, volgens de Administratie Natuur en Bos: “Aan de hand van eerste bosinventaris (uitgevoerd in de periode 1997-1999) wordt de oppervlakte bos in Vlaanderen geschat op 140380 ha.
Op basis van de tweede bosinventaris (uitgevoerd in de periode 2009-2019) komen we uit op 140279 ha bos in Vlaanderen. Ten opzicht van de eerste bosinventaris is er dus geen daling noch stijging waar te nemen.” Bovendien moet er een klimaatresistent bosbeleid uitgewerkt worden met aandacht voor klimaatbestendige soorten én historische boscomplexen. Ook hier zijn controles en planning een pijnpunt.

Filip De Bodt