Tihange 2: wie controleert de controleurs?

Vier jaar geleden in 2016 hebben 90 steden, gemeenten en lokale autoriteiten aan het Belgisch gerecht gevraagd de reactor Tihange 2 te sluiten tot bewezen kon worden dat de reactor veilig kan werken. Het vertrouwen was zoek in controle en opvolging. Daarnaast werden er scheurtjes ontdekt in de wand van reactoren. Leo Tubbax, als Belgisch burger, en Nucléaire Stop Kernenergie, een betrokken vereniging, sloten zich aan als onafhankelijke vrijwillige partij. Deze week viel de uitspraak.

De rechtbank oordeelt de eis tot stilleggen van Tihange 2 ontvankelijk maar ongegrond. De rechtbank volgt eigenlijk volledig het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle wat betreft de grond van de zaak. De rechtzaak stelde ten gronde de controle-organen en de veiligheid van de reactoren in vraag. Zoals het FANC en de federale regering twijfelt de rechtbank geen seconde over de veiligheid van deze reactor.

Nochtans ontbreken vele gegevens in het dossier van Electrabel en het FANC: de verplichte driejaarlijkse controle van de scheurtjes vond niet plaats in april 2020, de luchtdichtheid van het reactorgebouw wordt niet behoorlijk getest, de invloed van het vliegtuigverkeer van Bierset wordt niet in aanmerking genomen om het risico te herberekenen.

We hadden deze uitspraak eigenlijk wel verwacht omdat de zaak ondertussen vier jaar aangesleept heeft: indien geoordeeld werd dat Tihange 2 een te grote bedreiging vormt voor de 5 miljoen mensen in de vallei was de rechtspleging waarschijnlijk sneller verlopen. Dat de rechtbank zich achter het controleorgaan verstopt is slecht nieuws. Want wie controleert de controleurs? De persoon die in het kabinet "Binnenlandse zaken en veiligheid" de rol van voogdij over het FANC uitoefent is een kader van het FANC die gedelegeerd wordt. De bevoegde minister Jambon, en zijn opvolger De Crem vertikken het hun voogdij ernstig te nemen.

Er dient opgemerkt te worden in de uitspraak dat de bewijslast terecht komt bij de klagers. Maar de geheimhouding van vele gegevens maakt het onmogelijk dit op een volledige manier te verwezenlijken. Regelmatig moet beroep gedaan worden op de beroepscommissie voor informatie in milieukwesties om documenten te verkrijgen, na verloop van tijd.

Positief is dat dank zij de druk vanuit de oppositie tegen kernenergie Tihange 2 en Doel 3 niet meer op de lijst staan van "te verlengen reactoren".

Ze worden dus allebei stilgelegd na 40 jaar uitbating in 2022/23, of na een catastrofe die niet onwaarschijnlijk genoeg is. Dat maakt het zinloos om beroep aan te tekenen, vermits dit waarschijnlijk zou gepleit worden op het moment van de stillegging.

Léo Tubbax