Belgische wetenschappers vragen regering diversiteit te beschermen.
Volgens de regionale IPBES rapporten, opgesteld door meer dan 500 toonaangevende internationale experts uit meer dan 100 landen, ziet de situatie er niet opperbest uit. Uit het regionale rapport voor Europa en Centraal-Azië blijkt bijvoorbeeld dat in onze regio ongeveer de helft van de populatie van alle mariene dieren en -planten (waarvoor we gegevens hebben) in de afgelopen tien jaar is afgenomen. Zoetwatersoorten staan ook onder enorme druk, omdat de rivieren, beken, meren en vijvers waarin ze leven de meest bedreigde habitats zijn in Europa en Centraal-Azië. Het vergaat de soorten en ecosystemen op het land niet beter. Slechts 16% van de terrestrische habitaten in de Europese Unie heeft een gunstige staat van instandhouding (over de periode 2007-2012). Sinds de jaren tachtig is zijn de akkervogels in West- en Centraal-Europa met 57% in abundantie afgenomen en ook de diversiteit van onze landbouwgewassen is drastisch verminderd. Over het algemeen verdwijnen plant- en diersoorten momenteel 100 tot 1000 keer sneller dan de natuurlijke extinctiesnelheid, wat sommige wetenschappers het begin van de zesde massale uitsterving noemen.
Waarom moeten we ons zorgen maken over het verlies van biodiversiteit?
Biodiversiteit wordt wereldwijd erkend als de hoeksteen van gezonde ecosystemen. Het vormt de basis voor alle 'diensten' die door de natuur worden geproduceerd. Deze zogenaamde 'ecosysteemdiensten' voorzien ons van voedsel en medicijnen, leveren de grondstoffen die nodig zijn voor economische activiteit en innovatie, bieden een hele reeks vrijetijdsactiviteiten, voeden onze spirituele behoeften en inspireren onze artistieke creaties. Bovendien maakt biodiversiteit ons resistenter en veerkrachtiger. Studies tonen aan dat mensen die in een groene omgeving leven minder last hebben van stress of obesitas, actiever zijn en minder anti-depressiva gebruiken. Met het verdwijnen van de biodiversiteit, worden ecosystemen minder veerkrachtig en verdwijnen ook de diensten die ze aanbieden.
Wat kunnen we doen?
Het verlies aan biodiversiteit wordt veroorzaakt door een aantal interagerende factoren, zoals de intensivering van onze landbouw, klimaatverandering, stedelijke ontwikkeling en overexploitatie van natuurlijke hulpbronnen. De meeste daarvan kunnen niet alleen op mondiaal niveau worden aangepakt, maar ook op nationaal, regionaal en lokaal niveau. Het IPBES rapport voor Europa en Centraal Azië biedt een lijst met aanbevelingen voor verschillende sectoren, om de drivers voor biodiversiteitsverandering aan te pakken, de biodiversiteit en ecosysteemdiensten te beschermen, en duurzame ontwikkeling te waarborgen. Het stelt bijvoorbeeld voor om biodiversiteit op een effectievere manier over sectoren, beleid en actoren te integreren, door middel van meer bewustmaking, een duidelijkere definiëring van beleidsdoelstellingen en een beter ontwerp en gebruik van beleidsinstrumenten. Een andere aanbeveling is om ook ecologische aspecten in rekening te brengen voor het meten van nationale welvaart en gebruik te maken van ecologische begrotingshervormingen die een duidelijk voordeel bieden voor omschakeling naar duurzame ontwikkeling. Het rapport stelt ook voor om een breed scala van belanghebbenden in bestuursprocessen te betrekken, de publieke en private financiering voor institutionele capaciteit en onderzoek op te drijven.
Oproep tot actie
Na de publicatie van het IPBES rapport roepen Belgische onderzoekers de verschillende autoriteiten in ons land dringend op om maatregelen te nemen om de biodiversiteit te beschermen. We verbinden ons ertoe om het nodige ecologische en sociaal-wetenschappelijk onderzoek uit te voeren om dergelijke maatregelen te ondersteunen. De toekomst van de mens hangt af van biodiversiteit. België moet, als een land waarin het verlies aan biodiversiteit reeds grote gevolgen heeft en als een primaire kenniseconomie, het voortouw nemen in de bescherming van de biodiversiteit. Het wordt tijd dat we hier de hoogste prioriteit aan geven.