Ronse: nu ook teveel PFAS in de lucht.
Climaxi is het niet eens met de uitspraken van CD&V schepen Patrice Dutranoit uit Ronse. Die reageerde twee weken geleden zeer voorzichtig op nieuwe cijfers over de luchtvervuiling met PFAS in Ronse. Bij nieuwe metingen wordt gesteld dat de luchtkwaliteit in Ronse de slechtste is van alle meetpunten die dit onderzoek mat in Vlaanderen. Men vindt er tot 400 n/m3 PFAS in de lucht. Enkel binnen 1 kilometer rond 3M worden nog hogere waarden gevonden. Climaxi nam twee weken de tijd om de cijfers te laten analyseren door de Nederlandse PFAS-werelddeskundige Jacob De Boer en zit nu met de handen in het haar: “Wat moet er nog meer gebeuren om politici wakker te maken? Waarom blijft wetgeving achterwege? Waarom is er nog steeds geen plan-milieueffectrapportage opgestart om tot een wettig PFAS-normenkader te komen? Waarom denkt minister Brouns dat de Raad van State hem een wetgevingsadvies zal geven over een normenkader dat reeds een jaar lang voor beoordeling voorligt bij de afdeling bestuursrechtspraak van diezelfde Raad van State? Waarom worden systematische bloedonderzoeken voortdurend uitgesteld?”
In bepaalde buurten in Ronse worden cijfers gemeten van 200 tot 400 ng/m3 pfas in de lucht. De tijdelijke toetsingswaarde voor PFAS in zwevende stoffen is 0,4 ng. We zitten er in Ronse dus maar even 500 tot 1000 keer boven! De meest getroffen wijken zijn de Spinstersstraat en de Beekstraat, maar ook de Lorettestraat en de Maghermanlaan kennen verhoogde waarden. Bovendien zijn dat de wijken die ook al te maken hebben met bodem- en grondwatervervuiling en waar de bevolking te maken krijgt met No Regretmaatregelen als het verbod om eigen eieren en groenten te consumeren. Net in die wijken stelde Climaxi begin dit jaar ook met zijn eigen bloedonderzoek waarden vast die zeer ver boven de Europese gezondheidsnormen lagen.
Bij de bekendmaking had de Schepen van Leefmilieu het over ‘voorlopige conclusies’ en brengt men het gebrek aan wettelijk kader naar voor. In Het Laatste Nieuws zegt de Schepen bovendien: “Het is niet dat éénmalige hoge waarden onmiddellijk een gevaar betekenen voor de gezondheid.”
De Boer.
Climaxi liet de cijfers analyseren door wereldautoriteit Jacob De Boer uit Nederland. Die schrok zich een bult: “Die getallen zijn zeer hoog! Een halve microgram per m2 per dag, dat is op een tuintje van 40 m2 ongeveer 7.5 milligram PFAS per jaar. Het betreft hier niet de bekende EFSA4 PFAS componenten, maar PFBA. PFBA is een alternatief dat tegenwoordig veel wordt gebruikt als alternatief voor PFOS sinds die laatste niet meer geproduceerd mag worden. Gegeven de aanwezigheid van textielindustrie in Ronse is het buitengewoon onwaarschijnlijk dat deze hoge gehalten, tot aan 0,5 microgram per m2 per dag, uit een andere bron dan deze textielindustrie afkomstig zouden zijn. Het zou heel eenvoudig moeten zijn om deze link vast te stellen, maar dat is tot nu toe niet gebeurd. Men kan toch eenvoudig weg gaan aanbellen, vergunningen controleren en in de schouw gaan meten?”
De Boer klaagt dus de gang van zaken aan waarbij Vlaanderen een ongelofelijke inertie aan de dag legt om het PFAS-probleem op te lossen: geen maatregelen in Vlarem, bijzonder trage sanering of conflicten tussen autoriteiten over sanering, een voorlopig kader voor water dat opnieuw ter discussie gesteld wordt en het ontbreken van meetmethodes en instrumenten voor wat lucht betreft. Jacob De Boer: “PFAS-stoffen moeten als geheel zo snel mogelijk verboden worden, zo eenvoudig is het: ze kunnen leiden tot lever- of schildklierschade, verstoring van de immuniteit en kanker.”
Nieuwe korte vormen van PFAS.
Climaxi merkt ook op dat het om nieuwe vormen van PFAS gaat, die voorheen niet gebruikt werden. Filip De Bodt: “Het zou kunnen dat de textielindustrie in Ronse gewoon het geweer van schouder veranderde: men gooit de stoffen die in water verboden worden uit de productie en vervangt ze door andere nieuwe vormen die weinig gekend zijn. Dit zou niet meer of niet minder dan schuldig verzuim zijn. Een andere mogelijkheid is dat de oude PFAS-verbindingen spontaan aan het afbreken zijn tot kortere vormen. ”
Filip De Bodt
