Oekraïne: verwoestende oorlog tegen mens en klimaat.

Vandaag maakt het IPCC het tweede deel van zijn acht jaarlijks rapport bekend. Het rapport handelt over de gevolgen van de klimaatverandering voor de mens en de mogelijkheden om zich daaraan aan te passen. De Oekraïense delegatie van wetenschappers verliet de conferentie: “Het is onmogelijk om ons te concentreren op klimaatproblemen terwijl onze steden gebombardeerd worden.” Deze zin zet de ganse klimaatbeweging voor zijn verantwoordelijkheid: kan je blijven discuteren over temperaturen en gevolgen ervan als er een keiharde oorlog woedt die mensenlevens en milieu totaal vernietigt. Climaxi denkt van wel, maar vindt dat de klimaatbeweging standpunt moet innemen en concrete solidariteitsacties moet lanceren.

Het is geen optie om te doen alsof onze neus bloedt en te stellen dat ‘dit niet onze topic is’. In België is er na vijf dagen oorlog voorlopig geen reactie te zien van de milieu- of klimaatbeweging als geheel. Climaxi beseft dat een conflict nooit van 1 kant komt: de opmars van de NAVO naar het Oosten en de conflicttraditie van deze organisatie maken de alliantie tot een slechte bondgenoot voor gelijk welke actie rond wereldvrede. Onze verzamelde verontwaardiging mag niet leiden tot het bannen van kritiek op het Belgisch op Europees buitenlands beleid. In oorlogstijden heeft men nogal eens de neiging om elke nuance op dat vlak aan kant te zetten en kant te kiezen. De reactie van Poetin en het Russisch apparaat daarop is niet alleen buitenmaats, maar onmenselijk. Deze agressie is onder geen enkel beding goed te keuren. Daarbij lijkt Poetin geen enkele gêne te vertonen: radioactieve opslagplaatsen, burgerdoelwitten, gasleidingen…worden gebombardeerd. Deze agressieve oorlog zal nefaste gevolgen hebben voor de mens, het leefmilieu en de klimaatverandering.

Klimaat.

Op klimaatweb.nl leggen Eoghan Darbyshire en Doug Weir van het Conflict and Environment Observatory uit waarom gewapende conflicten ook na de oorlog zorgen voor extreem veel uitstoot: “Bombardementen in bevolkte gebieden veroorzaken vernietiging op desastreuze schaal. Dit creëert vaak een ontzettend grote klimaatschade, waaronder de uitstoot van puinbeheer, de sanering van verontreinigde gebieden en wederopbouw. In steden als Mosul, Sirte en Homs, met wijdverbreide vernietiging, vormt het beheer van puin een enorme en energie-intensieve uitdaging. Geschat wordt dat alleen al het opruimen van het puin uit Aleppo en Homs meer dan 1 miljoen vrachtwagenritten zou vergen. Concluderend kunnen we stellen dat Rusland een ongekende aanval heeft ingezet met grote humanitaire gevolgen. De klimaatschade die daarmee gepaard gaat is groot, maar valt in het niet bij de impact die dit heeft op de inwoners van Oekraïne.”

Progressive.org brengt aan dat mogelijke aanvallen op Tsjernobyl of één van de 14 andere verouderde Oekraïense kerncentrales voor een wereldwijde nucleaire besmetting kunnen zorgen.

Onze solidariteit met de getroffenen houdt geen solidariteit in met de bestaande regering of structuren. Sociale bewegingen zijn solidair met mekaar. Tegelijkertijd wil Climaxi voorzichtig zijn bij het opzetten van steunoperaties: “In Lesbos (Griekenland) zagen we hoe internationale humanitaire campagnes rond vluchtelingen de lokale economie destabiliseerden en werkten we uiteindelijk aan een samenwerking tussen vluchtelingenorganisaties, lokale coöperaties en Climaxi. Dat resulteerde in de permanente invoer van olijven en olijfolie van de Coöperatie Modousa.”

In Oekraïne zijn we momenteel op zoek naar sociale bewegingen die we rechtstreeks kunnen ondersteunen. Ook ons internationaal netwerk Friends of The Earth legt contacten. Een en ander wordt bemoeilijkt door wetten in beide landen die zeer kritisch staan tegenover elke niet-gouvernementele financiële ondersteuning uit het buitenland. Tot net voor de oorlog reageerden vakbonden in Oekraïne tegen antidemocratische en antisociale wetten die voorzien in aanvallen op vakbondseigendommen, verregaande privatiseringen en het optrekken van de pensioenwetgeving, zegt het Europees Vakverbond In Rusland willen we hulp proberen te geven aan de mensen die tegen de oorlog protesteren. Op vier dagen tijd werden al 3000 mensen opgepakt en gevangengezet, signaleert Wikipedia.

Energie.

De beste manier om sancties te nemen tegen de Russische agressiviteit is het ontwikkelen van onze eigen energievoorziening en het gefaseerd stoppen van de Europese steun aan gasleidingen als Nord Stream en co. Europa durft nu wel Russische banken uit het SWIFT-systeem duwen en zet boycotacties op, die dan weer niet mogen gelden voor diamanten. De gasleidingen doorknippen of onderzoeken hoe we dat kunnen doen, zou een veel sterker standpunt zijn. België is gelukkig maar voor 7 tot 8 % afhankelijk van Russisch gas. Als Nederland en Noorwegen tegen 2030 hun gasleveringen willen afbouwen, moet België ervoor opletten niet in de handen van het Russische Gazprom te vallen. Door deze oorlog versterkt Rusland zijn controle op de nieuwe gasvoorraden in de Zwarte Zee. De beste manier om daar iets tegen te doen is de dringende verdere ontwikkeling van hernieuwbare energie. Climaxi richt op dat vlak zijn oog vooral op zonne-energie en blijft voorstander van de kernuitstap. Wereldconflicten zijn geen argument om verouderde energievormen opnieuw boven te halen. Bij alle betrokken partijen zien we ook opnieuw dat er geen centen zijn voor de bestrijding van de klimaat- en sociale crisis, maar wel voor het versterken van de eigen geopolitieke invloedssfeer.

Ondertussen mogen we door het conflict nog verder stijgende gasprijzen verwachten. Die worden grotendeels bepaald door Europese markten en prijsmechanismen die de prijs nivelleren naar boven. Ook hier pleit Climaxi voor structurele veranderingen.

Filip De Bodt