Parkveld en Leuven MindGate

Op 18 dec 2017 besloot de Leuvense gemeenteraad (1) om een extra groot bedrag te schenken aan Leuven MindGate: 500.000 €. Het geld is bedoeld voor de organisatie van een internationaal festival in mei 2018, het genaamde And&. (2). Dat bracht me tot een frons, tot research en dit artikel. Mijn grootste drijfveer is het dreigement van landbouwgronden zoals Parkveld, Kareelveld, Termunckveld die door industriële actoren en hun netwerken zoals MindGate worden opgeëist. Dat maakt ook de stedelijk randen tot een strijdperk.

Een artikel van Wim Merckx

Vzw Mindgate Leuven 

De vzw wil Leuven op de wereldkaart positioneren als een creatieve regio met een hoge levenskwaliteit én een internationaal gevestigde naam. Er zijn drie duidelijke speerpuntsectoren: gezondheid, technologie en creativiteit. Initiatiefnemer was Mohamed Ridouani als schepen van economie. En eerste voorzitter werd voormalige CEO van IMEC Gilbert Declerck. In juni 2016 werd de oprichtingsakte getekend, ook door de stad die zich engageerde om de drie volgende kalenderjaren een lidgeld van minstens 100.000 euro te betalen als werkingssubsidie. MindGate (3) werd ‘een geïntegreerd netwerk van bedrijven, overheden en kennisinstellingen met als doel enerzijds om in regio Leuven duurzame ontwikkeling, innovatie en welvaart te garanderen en anderzijds om de kernactiviteiten van iedere partner van Leuven MindGate te versterken’. 

Dat is mooie praat en dit is een variant: ‘sinds 2015 werkt de stad Leuven samen met een groot aantal Leuvense partners aan een programma dat onze krachten bundelt tot een consistent en krachtig economisch ecosysteem’. (4) 
En een andere variant die je tegenkomt in een recente brochure van sp-a klinkt zo: ‘een gloednieuw festival met internationale ambitie rond spitstechnologie, muziek en cultuur’. 

Dergelijk verklaringen hebben diverse promo-karakters in dienst van de politici, van economische sectoren, van KUL, van de socialistische partij. Om de strategie wat grondiger te bekijken kan je de vijf primaire doelen van Mindgate lezen (ook 4): 

1. Branding en communicatie: We willen ons gunstig imago bevestigen door veelvuldig, eenduidig en sterk te communiceren over de troeven van de regio, in binnen- en buitenland. 
2. Internationalisering: als regio willen we meer buitenlandse investeringen en HQ’ers aantrekken
3. Samenwerking tussen en binnen sectoren versterken: via vaste informele netwerkevenementen en via activiteiten waar kennis en expertise gedeeld wordt, willen we de regionale ontwikkeling versnellen evenals een nieuwe dynamiek doen ontstaan. Dit doen we met VOKA, Leuven.Inc., Unizo, Flanders Smart Hub en DSP Valley. 
4. Ondernemerschap stimuleren en versterken: in deze regio het bedrijven verhogen door starters samen te brengen, ze te ondersteunen en in de nodige aangepaste ruimte te voorzien. 
5. Inzetten op een aantrekkelijk vestigingsklimaat: de stad Leuven is de initiator van dit project en MindGate het instrument om de Leuvense regio op economisch vlak te profileren. Zowel de afdeling economie en handel als andere betrokken afdelingen (o.a. communicatie, cultuur, sociale zaken) heel nauw samenwerken met de vzw Leuven MindGate.

En deze verkenningsroute van Mindgate brengt ons ook naar het verslag van een recente (dec 2017) commissie ‘economie, werk en wonen, onderwijs’ (5) waar de huidige MindGate directeur Melnevede de grote subsidiebedragen voor het And&-festival probeert verantwoorden: 

“De verwachte output? Waarom dit concept? Leuven internationaal op de kaart zetten. Ervoor dat ook de lokale bevolking bekend wordt met wat Leuven te bieden heeft. Welke meerwaarde creëert dit ten opzichte van de andere activiteiten? Voor de schaal en de uitgebreide doelgroep. Het verhaal moet bekend worden en in de wereld gezet worden. In andere plekken in de wereld gebeurt dit ook succesvol bijvoorbeeld in Austin (Texas USA) het South by southwest festival. Zijn de resultaten van Leuven MindGate meetbaar? Dit is een moeilijke vraag - maar wat gebeurt er als je dit niet zou doen. Door samenwerking kunnen er grote fondsen en talenten binnengehaald worden. Inspiratie werd o.a. gevonden in Medicon Valley (streek Malmö/Lund in scandinavië). Internationale concurrentie wordt sterker. Alle steden proberen zich internationaal te zetten. Dit betekent dan wel dat je het effect van dit eenmalig event moet kunnen laten groeien. We verwachten niet dat dit vanaf het eerste jaar een zeer groot internationaal festival zal zijn. Het is een groeiproces.”

Is Kanzi een appel of een systeem? 

De website van Mindgate is vooral in het Engels. En er staat een ‘discovery panel’ van de soort ‘successen’ waar ze naar streven. Dat heeft deze intro: ‘the following inventions were all made in Leuven and can be found among the Leuven streets. Discover all twelve success stories of Leuven MindGate.’ (6)

Ik pik er ééntje uit en hij heet Kanzi, een ‘nieuwe appel variëteit’ (7). De promo van Mindgate hiervoor is oa deze tekst: “Better3Fruit 'ontwerpt' nieuw en beter fruit dat voldoet aan de wensen van de consument en industrie. Hun bekendste product is zonder twijfel de Kanzi appel, een appel met een bijzondere glans, smaak en houdbaarheid die zelfs bij koudere temperaturen voor een goede oogst zorgt.

De appel is populair onder fruittelers omwille van het hoge rendement. Hier zorgde niet alleen de goede oogst voor maar ook het succes dat de Kanzi in de supermarkt had dankzij z'n looks en smaak. Meer zelfs, deze Rillaarse appel was wereldwijd zó populair dat hij pas vanaf 2013 - 10 jaar na de commercialisering - het hele jaar door beschikbaar was. Ongeveer de helft van alle Kanzi appels groeit in België, de rest voornamelijk in Europa maar ook in Noord Amerika en Zuid-Afrika.”
En een variant op deze promotekst vind je online bij Carrefour, Radio 2, Lekker van bij Ons (VLAM), Fruitmasters, Kanziappel …

De schaduwzijde van de appel 

Een kritische analyse bestaat ook en die vind je nog meer dan bovenstaande.

Gelderlander.nl (8): “Kanzi is geen appel maar een systeem: de Vlaamse veiling Haspengouw en Fruitmasters in Geldermalsen hebben een deel van hun commerciële toekomst gebouwd op deze appelrassen, die na een jaar of vijftien dokteren klaar zijn voor productie. De boompjes die nu de grond in gaan, kunnen een jaar of vijftien mee, en dan moet er een nieuwe smaak zijn bedacht. Want daar hebben we mee te maken: uitgebreid marktonderzoek bepaalt wat de smaak is van het publiek en daar wordt een appel bij bedacht.

De belangen zijn groot: de veilingen, Duitse, Italiaanse, Zwitserse en Britse fruithandels hebben de exclusieve rechten gekocht op de Kanzi. Wie wil telen sluit met de door hen opgerichte gezamenlijke bv een contract: kleur, grootte, aantal, kwaliteit en wijze van verpakken zijn voorgeschreven. Niemand ontsnapt er aan het systeem. Tekent een teler niet, dan krijgt hij zelfs de boompjes niet. Hoewel, krijgen, hij moet ze natuurlijk kopen. Tegen een prijs van ongeveer zes euro per stuk op dit moment. In de hoop op een goede oogst. De veiling zelf, ooit bedacht ter bescherming van de telers, verandert nu het systeem van fruit op de markt brengen. Wie niet mee verandert, groter en professioneler wordt kan het op den duur wel schudden, is de boodschap.”

Vice (9): Onder dat hysterisch vrolijk glimmende uiterlijk had de Kanzi-appel een verschrikkelijk geheim gekoesterd. Achteraf waren er natuurlijk signalen. De Kanzi glom té veel; hij wilde té graag. Ook rook hij te fris. Pas op voor mensen en dingen die 'te fris ruiken. Té fris deugt niet.

Kwam je tot de kern, dan was de Kanzi helemaal niet meer zo'n superappel, maar een door en door rotte vrucht die ingespoten was met zware metalen. Een smaak zo ranzig dat het hier een misdaad tegen de universele rechten van de mens betreft. Maar het meeste pijn doet het verraad. De niet nagekomen belofte van de firma Kanzi. Nee, ik ben niet (meer) boos, meneer Kanzi. Alleen teleurgesteld. Héél erg teleurgesteld.

BNDdestem (10): “Mag een handelsbedrijf in België Kanzi appels buiten de Fruitmastersorganisatie om verkopen? Die vraag staat centraal bij een rechtszaak. De rechter zal een beslissing moeten nemen in het langslepende geschil tussen Greenstar- Kanzi- Europe ( GKE) en het Belgisch bedrijf. GKE, waar Fruitmasters onder valt, brengt de kanzi in eigen beheer uit. Alleen aangesloten telers mogen de appel telen.”

VILT (11): ‘Naar smaakbeleving toe wordt een hoog suikergehalte een belangrijk kenmerk. Ook de Nederlandse veredelaar Fresh Forward heeft zich daardoor laten leiden bij de ontwikkeling van Magic Star. “Vooral de jonge generatie stelt een zure appel minder op prijs”, vertelt Stephan Geerlings die voor de spin-off van Wageningen Universiteit werkt.’…..

Observatie geeft vragen

Bovenstaande observatie brengt een reeks vragen op de agenda:
- Waar is er aandacht voor het ‘krachtig ecosysteem’: hoe concreet is dat doel, wat zijn criteria, wat zijn middelen, wat zijn actoren?
- Heeft de stad studie van de effecten van bijkomende high-tech bedrijven met veel verdienende mensen uit andere landen en hun invloed op de woningenmarkt in de hele regio, op de klimaatneutrale en regionale voedselvoorziening, op de energiebehoefte, bijkomende auto’s …..? En is daar enige visie op concrete effecten die voorbij stad- en KUL-imago’s gaan? En voorbij bedrijvenswinsten? 
- Wat is de financiële verhouding tussen primaire (ea) doelen? 
- Waarom horen we hier zo weinig kritische analyses over vanuit de politieke wereld? 
- Wat is de schaal van de regio: bij lezing lijkt het zeer duidelijk over West-Europa te gaan, eerder dan de landbouw- en voedselregio, de ecologische regio, de regio van een centrumstad, het formele arrondissement of provincie …?
- Is de invloed van deze vzw zo groot door het informele netwerk van sleutelfiguren en het extra-financiële kader dat het biedt? 

____________________________________

"LEUVEN MINDGATE UNDERSCORES LEUVEN AS ONE OF THE WORLD’S PRIME REGIONS FOR HEALTH, HIGH-TECH AND CREATIVITY. A UNIQUE ECOSYSTEM OF COMPANIES COOPERATING WITH KNOWLEDGE INSTITUTIONS AND THE GOVERNMENT CREATes A PERFECT BREEDING GROUND FOR COMPANIES, ENTREPRENEURS, INVESTORS AND TALENT."
- Cultural And Creative Cities Monitor, European Commission

______________________________________________

De stad als strijdperk 

In het tijdschrift Lava (12)verscheen de tekst met bovenstaande titel en die leert ons om de observatie van bovenstaande met een andere invalshoek te bekijken. Sterk vind ik de vaststelling dat het globale debat over dergelijke stadsontwikkeling verdwijnt.
 Gewoonlijk blijft alles in een waas van politieke onverschilligheid, alsof het wegzinkt in een postpolitiek moeras. En zelden is stadsontwikkeling een publiek item, eerder valt het samen met speculatie, met winzucht die samenvalt met bedreiging van ‘vergeten buurten’, van onroerend erfgoed, van agrarische gronden, van de verkoop van gemeenschappelijk eigendom van een stad aan aan economische investeerders: de privatisering van het land.

Chantal Mouffe beschreef ook hoe we onbekwaam zijn om in politieke termen over de problemen van onze samenleving te denken:” politieke kwesties zijn geen simpele technische problemen die deskundigen kunnen oplossen. In feite zijn er telkens beslissingen mee gemoeid die draaien rond keuzes tussen oplossingen die in conflict zijn met elkaar.”
Stedelijke landschappen tonen steeds meer het economische, ecologische en symbolische geweld van de rijken.
Anderzijds staan daar projecten tegenover die opkomen voor het recht op een stad van iedereen, en heel vaak met de dynamiek van actiegroepen, van volksbuurten, sociaal-cultureel werk, landbouwsectoren … een sterk hart boven hard met een parcours van bedreiging en verdriet, van kwaadheid en hoop.  

Wim Merckx

1. https://leuven.raadsinformatie.be/vergadering/365307/%2018-12-2017
2. https://www.andleuven.com/en
3. http://www.leuvenmindgate.be/about-leuven-mindgate/downloads
4. http://docplayer.nl/45696524-2016_gr_-leuven-mindgate-oprichting-van-de-vzw-leuven-mindgate-toetreding-stad-leuven-als-stichtend-lid-goedkeuring.html
5. Verslag van de commissie economie van 12/12/17
6. http://www.leuvenmindgate.be/infopanelen-eng
7. http://www.leuvenmindgate.be/infopanelen-eng/new-apple-varieties
8. https://www.gelderlander.nl/rivierenland/kanzi-is-geen-appel-maar-systeem~a58a3ac9/
9. https://www.vice.com/nl/article/4wj78q/de-kanzi-een-appel-met-een-verschrikkelijk-geheim
10. https://www.bndestem.nl/overig/uit-de-regio-ruzie-om-verkooprecht-kanzi-appel~a8ec98fe/
11. http://www.vilt.be/colruyt-blaast-belgische-appelteelt-nieuw-leven-in
12. https://www.andleuven.com/en
13. https://lavamedia.be/de-stad-als-strijdperk/