Kruisem: nog méér vervuiling maar geen sanering.

Climaxi tikte de actuele analyseverslagen op de kop die de vervuiling aangeven op en rond het ex-stort Ghistelinck aan de Meirestraat te Kruisem. Zowel de studies rond vervuiling met zware metalen en chlorides als die rond PFAS geven meer vervuiling aan dan voorheen. Toch blijft de overheid passief toekijken: voor OVAM is het verder opvolgen en meten van de klassieke vervuiling voldoende. Wat PFAS betreft vraagt men nieuwe onderzoeken. Climaxi en de buurt zijn het getalm in Kruisem en verschillende andere plaatsen van Vlaanderen beu. Wij geven de overheden en de initiatiefnemers tijd tot 1 september om met glasheldere informatie en een dito saneringsplan naar buiten te komen. Als er dan opnieuw niets gebeurd is lanceren wij zelf, samen met de buurt en Zaubeek Gezond, juridische procedures om de sanering op te leggen.

Begin 2023 ontplofte te Kruisem een gifbom. Het oude stort Ghistelinck, dat jaren allerhande afval dumpte, werd overdekt door een distributiegebouw van de NV Paulownia. Daardoor werd het bestaande stort doorboord. Al jaren lekt er verdacht spul naar het grondwater. Buren getuigden over zieke dieren en mensen. Er was sprake van te veel arseen (x2 saneringsnorm: 49 microgram/ l ipv 20), nikkel (x4 saneringsnorm: 200 microgram saneringsnorm ipv 40), ammonium (x40 saneringsnorm: 140 milligram ipv 4) en chloride (x7 saneringsnorm: 1490 milligram per liter ipv 250). Bij latere onderzoeken kwamen ook nog overschrijdingen van stikstof, ijzer (x26), kalium (x3), mangaan (x16), magnesium, natrium en benzeen aan het licht. De overheid vond het voldoende om de situatie te laten opvolgen. Effectieve drainage en behandeling van het afvalwater kostte immers 1 miljoen euro meer en dat was te veel voor een man als Ignace De Paepe, die ongeveer een zestigtal firma’s achter zich staan heeft. Eén punt werd er in de vergunning wel genoteerd: als de vervuiling uitbreidde, dan moest er wel overgegaan worden tot zuivering van het water via koolstoffilters.

PFAS

Rond dezelfde tijd werd bekend dat in de omgeving van het stort ook PFAS-waarden gemeten werden: 1700 nanogram, of 17 maal de saneringsnorm. Als dat geen inhoudelijke uitbreiding van de vervuiling is, dan weten we het niet meer. Zoals op veel plaatsen in Vlaanderen werden studies afgewacht, die meer zekerheid moesten brengen. Ondertussen mogen omwonenden geen grondwater meer gebruiken, geen eieren van eigen kippen consumeren enzovoorts.

Recente rapporten

Tijdens de laatste weken raakten nieuwe rapporten bekend. Men plaatste nieuwe peilputten (een deel van de oude putten was verdwenen !?) en ging opnieuw aan het meten. In de helft van die peilputten werden opnieuw alarmerende waarden gevonden die vb. wat chloriden betreft dit keer tot 2210 milligram gaan i.p.v. 1490. Tienmaal de saneringsnorm dus, in plaats van zeven. De hoogste waarden worden gemeten op een paar meter van de Zaubeek en op terreinen in de Meirestraat. Toch vindt OVAM het voldoende dat men gewoon verder gaat met meten, zonder effectief te saneren. Tegelijkertijd stelt men dat er onvoldoende peilbuizen geplaatst werden.

Wat PFAS betreft was OVAM niet akkoord met de door Witteven & Bos gemaakte studie. Ze was onvolledig, stelde men. Uit uitgelekte documenten maken wij op dat er dit maal nochtans sprake is van 2200 nanogram PFAS per liter, 20 maal de saneringsnorm in plaats van 17.

Conclusie

Climaxi stelt dat er voorlopig alweer niets gebeurt op vlak van sanering, terwijl alle studies aangeven dat zowel de PFAS-waarden als de klassieke vervuilingsparameters hoger liggen dan bij eerdere studies. Climaxi is dat spelletje beu en zegt de overheid en de uitbaters de waard aan: als er op 1 september geen duidelijke studies en aangepaste saneringsplannen op tafel liggen, gaan wij zelf over tot juridische acties om de sanering af te dwingen.