De Ban Ki-Moon top: misschien is niet genoeg

Vandaag vindt de Climate Summit 2014 plaats in New York. Ban Ki-Moon roept verschillende regeringsleiders, bedrijven en enkele middenveldvertegenwoordigers op om oplossingen naar voor te schuiven die de klimaatproblemen kunnen aanpakken. Deze bijeenkomst bracht dit weekend wereldwijd 678.000 bezorgde burgers op straat.

Afgelopen weekend vond de grootste klimaatmars ter wereld plaats: de People’s Climate March. Burgers manifesteerden in zo’n 166 verschillende landen en de website van de klimaatmars registreerde

2808 verschillende solidariteitsacties. In New York alleen al betoogden er volgens de organisatoren zo’n 300.000 betogers. (1) In Brussel manifesteerden er zo'n 2.000 mensen.

Deze acties vonden plaats naar aanleiding  van de ‘Climate

Summit 2014’, ook wel de ‘Ban Ki-Moon Summit’ genoemd. Ban Ki-moon roept grote wereldspelers vandaag samen in New York om op zoek te gaan naar oplossingen voor de klimaatproblemen. De laatste gelijkaardige bijeenkomst is inmiddels zo’n vijf jaar geleden.

Meer dan 120 regeringsleiders wonen de top bij, inclusief president Obama. Ban Ki-Moon beschreef zijn opzet in The Huffington Post als volgt:“Ik heb leiders van overheden, het bedrijfsleven, de financiële wereld en middenveldorganisaties samengeroepen om hun visie weer te geven, gedurfde aankondigingen te maken en nieuwe partnerschappen te smeden die zullen bijdragen voor een transformatieve verandering dat de wereld nodig heeft.” (2)

In tegenstelling tot de welgekende Conference of Parties (COP) is het niet de bedoeling om te gaan onderhandelen, maar om initiatieven en acties op te zetten om de uitstootgassen te beperken. De aanpak ervan is cruciaal om de opwarming van de aarde tot 2°c te kunnen beperken. (3) Ze vormen een voorbereiding voor de COP21 in Parijs (december 2015), waar een nieuw bindend akkoord gesloten moet worden. Toch is er nu al heel wat kritiek op de bijeenkomst:

BELANGRIJKE AFWEZIGEN

Ondanks het feit dat er 120 regeringsleiders aanwezig zullen zijn, lieten verschillende grote spelers het afweten: zowel de Chinese president en de Indiase eerste minister zijn niet aanwezig. Zij zijn nochtans grote en belangrijke globale spelers: ze vertegenwoordigen samen zo’n 2,5 miljard mensen en staan beiden in de top 3 van de meest CO2-uitstotende landen. (5)

WAT MET DE OCEANEN?

Terwijl regeringsleiders uitgedaagd worden om rond 8 actiedomeinen engagementen op te nemen en er verschillende thematische sessies plaatsvinden, wordt de oceaan nergens vermeld. Nochtans waren de problemen omtrent de oceanen één van de belangrijke punten in zowel de rapporten van het International Panel on Climate Change (IPCC) en de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO).  Wetenschappers beweren dan ook dat klimaatoplossingen nooit kunnen werken wanneer er geen gezonde zeewateren zijn, omdat de oceaan een kwart van de geproduceerde CO2 opneemt. (5)

GREENWASHING

Volgens Oxfam is deze top een ultiem moment voor bedrijven om hun beste greenwash-strategieën boven te halen. Net omdat deze bijeenkomst, naast regeringsleiders, ook ruimte biedt aan bedrijven om te tonen hoe zij op dit moment al werken aan klimaatvriendelijke oplossingen. Men gaat er van uit dat bedrijven op deze manier een positief voorbeeld stellen aan regeringsleiders, maar verschillende aspecten blijven onderbelicht. Oxfam onderzocht enkele voorbeelden van voorgestelde oplossingen en beoordeelde deze aan de hand van diverse criteria. Zo bekeek men bijvoorbeeld of de initiatieven een sociale insteek hadden, verder gaan dan business-asusual, rekening houdt met armoede, enkel een vrijwillig engagement vraagt,…

Zo moeten The Green Bond Principles investeerders aanmoedigen om te investeren in 'groene' projecten, die dan ook een label op zich gekleefd krijgen. In realiteit blijkt het toezicht daarop te laks, is het een volledig vrijwillig engagement, er is geen aandacht voor de lokale gemeenschappen waarin de investeringen gebeuren en is het totaal ontransparant. Daarnaast werden de principes opgesteld door enkele grootbanken en werden ontwikkelingslanden niet betrokken.

Conclusie: de meeste voorstellen blijken wel héél er greenwasherig.  (6)

CONCREET

Leonardo DiCaprio was één van de sprekers op deze top. Hij was een van de weinigen die sterke statements durfde maken: “Je kan geschiedenis schrijven of je zal belasterd worden”. (7)

Vele landen houden het dan ook op vage woorden en beloften. Zo spoort Cameron (VK) de andere regeringsleiders aan om een bindend akkoord te sluiten in Parijs.  Barack Obama wijst naar China, dat als ontwikkelend land ook zijn steentje moet bijdragen.

Een aantal landen pakken uit met maatregelen. Zo wil Brazilië de ontbossing van het Amazonewoud tegenhouden en de uitstoot van broeikasgassen verminderen. Frankrijk en Duitsland willen elk 1 miljard dollar ter beschikking stellen voor klimaathulp via het Groen Klimaatfonds. Ook landen als Zwitserland en

Denemarken beloven enkele miljoenen. Broodnodig zo blijkt, want vandaag lekte uit dat de beloofde 23 miljard klimaatfinanciering van 2013 en 2014 uitbleef. (8) Het Klimaatfonds bestaat sinds 2010 maar doet heel wat vragen rijzen. Er is een gebrek aan transparantie en middenveldorganisaties gaven al eerder aan dat het bedrijfsleven (net zoals bij emissiehandel) er profijt uit kan halen. Buitenlandse bedrijven kunnen namelijk profijt halen uit de ontwikkelingslanden in plaats van bij te dragen aan een duurzame, lokale economie. (9)

SCHONE SCHIJN?

Deze top schuift een aantal mogelijke, vage oplossingen naar voor, maar rekent op vrijwillige engagementen van bedrijven en overheden. De beloften die ze tijdens deze top maken, zijn niet bindend. We weten al langer dan vandaag dat symptoombestrijding niet werkt. Een grondige aanpak van deze problemen vraagt om een diepgaande systeemverandering: een ommekeer van onze energieproductie, een andere voedselproductie, fatsoenlijk bosbeheer,… Met andere woorden: de wereldleiders mogen even in de spotlights staan, terwijl mensen hier én aan de andere kant van de wereld de effecten van de klimaatverandering al voelen.

Vzw Climaxi start binnenkort de camapgne "Geen lege doos voor het klimaat", naar aanleiding van de klimaattop van Parijs in 2015. We verzamelen de eisen en boodschappen van verschillende groepen en versturen deze in dozen naar onze eigen ministers. Deze dozen nemen we letterlijk mee naar Parijs, om deze diverse stemmen ook daar onder de aandacht te brengen.