Climaxi zet zich als klimaatorganisatie achter de Housing Action Day. Betaalbare en kwalitatieve huisvesting echter is één van de cruciale sleutels voor de transitie naar duurzame en rechtvaardige samenleving. Een huis is niet alleen een fundamenteel mensenrecht. Betaalbare energievriendelijke huisvesting is ook een essentiële bouwsteen voor het vormen van duurzame gemeenschappen. In dit artikel zetten we uiteen waarom Climaxi zich achter dit initiatief schaart.

De Europese gasprijzen blijven voor onrust zorgen. Nu de winter in aantocht is neemt de bezorgdheid bij vele mensen over de dure facturen meer en meer toe. Zullen ze de winterkou moeten trotseren zonder centrale verwarming? Wordt de winter niet te streng? Na een lange periode van lethargie lijkt de politiek onder druk van de publieke opinie enigszins in actie geschoten. Er wordt in ons land ingezet op beperkte maandelijkse steun, op een beperkte overwinstbelasting bij energiebedrijven en de btw op energie blijft op 6 %. Ook elders in Europa worden overheidsmiddelen ingezet om de energiefactuur aan te pakken bij de bevolking, bang als de politiek is voor de democratische gevolgen van de energiewoede. De speculanten, die worden ondertussen steenrijk.

De voorbije maanden explodeerden de energieprijzen. Ook in ons land. Dat heeft grote budgettaire gevolgen voor de gezinnen. Toch wordt niet iedereen gelijk getroffen. Een studie van Mathias Somers voor denktank Minerva “Elektriciteitsverbruik in Vlaanderen. Wie verbruikt hoeveel?” onderzoekt de link tussen inkomen en verbruik. Daar vallen heel wat lessen uit te trekken, zowel naar financieel ondersteunend beleid naar koopkracht als voor een duurzaam energiebeleid. Allebei zaken met een hoge prioriteit in de samenleving.

Na de mislukking om tot een akkoord te komen over drie wetsontwerpen die deel zijn van het ‘Fit for 55’-pakket slaagde het Europees parlement er vorige week dan toch in om overeenstemming te vinden. Het klimaatpakket ‘Fit for 55’- van de Europese Unie heeft als doel om de uitstoot van broeikasgassen met minstens 55 procent naar beneden te halen tegen 2030. Het is een tussenstap om tegen 2050 klimaatneutraal te worden. De drie wetsontwerpen hebben als onderwerp het emissiehandelssysteem (ETS), het sociaal klimaatfonds (SCF) en een koolstoftaks aan de grens (CBAM).

De Belgische Vivaldi-regering besliste gisteren om het energieprobleem voor zich uit te schuiven. De twee jongste kerncentrales in Doel en Tihange mogen tien jaar langer draaien. Ter compensatie mag Groen 1,2 miljard investeren in hernieuwbare energie. Zo raken we er niet, zegt Climaxi, men verandert niets aan de energiesector en schuift de problemen voor zich uit. Het is nauwelijks te geloven, maar nu kerncentrales weer een doelwit en acuut gevaar vormen tijdens een Europese oorlog, besliste de regering om de jongste twee kerncentrales verder open te houden. En net die oorlog, die zou moeten aanzetten tot energie-onafhankelijkheid (ook van uranium), is daar het argument voor. Het plan voorziet verder in BTW-verlagingen naar 6 % op warmtepompen, zinnepanelen en co, een fikse duit voor zonnepanelen in de Belgische stations, aanmoediging van elektrisch rijden, investeringen in waterstof en belasting op bedrijfswagens.   

De Belgische regering maakte gisteren een aantal maatregelen bekend die de energieprijs temperen. Men blijft daarbij netjes binnen de door Europa aangegeven grenzen: premies, verlaging van brandstofprijzen en BTW zorgen ervoor dat de extra-inkomsten die de staat int door de hoge energieprijzen volledig terug naar de burger en de bedrijven gaan, zegt de regering. Climaxi denkt dat dit voor velen onvoldoende zal zijn om het hoofd boven water te houden: een verdubbeling van de energiekost in onze slecht geïsoleerde huizen bedraagt voor velen meer dan de regering inschat. Climaxi is wel blij dat De Croo en Van Der Straeten Europa willen beweging tot herziening van de markten en hoopt dat ze daar echt werk van maken.

Twee weken geleden lanceerden de Belgische ondernemers een website “Keep The Lights On”. Een paar honderd industriëlen (ze zijn er allemaal: van Utexbel tot Ineos) roepen de bevolking op om mee een petitie te tekenen tegen de kernuitstap. Het (bedrieglijke) liedje, dat zich in de titel van de petitie uit is gekend en uit zich in de inleiding: “ Blind voor alle argumenten stort België zich in de perikelen van de kernuitstap. Energiefactuur: oncontroleerbaar. Concurrentiepositie Belgische ondernemingen: ondermijnd. Bevoorradingszekerheid: onbestaande. CO2-uitstoot: niet minder, maar meer. Dat staat ons te wachten bij een nucleaire uitstap. België koerst met open ogen af op een ecologische mislukking, het reduceren van de koopkracht en het uitwissen van onze economische slagkracht.”

De sociale klimaatbeweging Climaxi wil graag reageren op het debat rond de energieprijzen dat zich ook dit weekend in diverse media afspeelt. Nu zowel de Vlaamse als de Federale regering met plannen voor de dag komen moet ook de klimaatbeweging zich durven uitspreken. Climaxi kiest daarbij resoluut voor een prijsdaling zonder het totale energieverbruik op te drijven én een grondige herziening van de prijsstructuur. België moet Europa daarbij snel aanzetten tot het herzien van de Europese regel die de producenten ook nog vergoed voor de investeringskosten van hun projecten.

Climaxi steunt de eis tot verlaging van de BTW op energie van 21 naar 6 %. De argumenten zijn gekend: de BTW legt arm en rijk hetzelfde percentage op en is dus sowieso een onrechtvaardige ‘vlaktaks’. Energie is een basisbehoefte en geen luxeproduct: daar rekent men 6% voor. Daarmee is de kous evenwel niet af: wie verder denkt ziet een verouderde prijsstructuur en een extreem vrije-markt mechanisme dat totaal niet bijdraagt aan gelijk welke poging om de klimaatveranderingen in te perken. Climaxi verzet zich tegen de grootschalige verarming die zich onder de ogen en met medeweten van onze beleidsverantwoordelijken afspeelt.

In dit Energie-dossier publiceren we vijf artikels op rij over energie. Het eerste stuk: hebben we die nieuwe gascentrales wel nodig? En strookt de bouw ervan met de intenties van ons beleid om minder CO2 en andere schadelijke stoffen uit te stoten? En wat is de impact op omwonenden en natuurgebieden in de omgeving?