Het vervolg op de CETA soap

België, of liever Wallonië, haalde eind oktober het internationale nieuws met het Waalse verzet tegen CETA, het omstreden vrijhandelsverdrag met Canada. België deed wat België het beste doet: discussiëren, ruzie maken, onderhandelen, om uiteindelijk tot een compromis te komen waar niemand zich echt in kan vinden. De media maakte er een soap van met het dramatische beeld van een bijna wenende Canadese minister, die onder druk werd gezet door de “eigenwijze” Waalse minister-presidentMagnette. Het handelsmagazine LOBBY riep Magnette uit tot de Belgische ‘leider van het jaar’ voor zijn charismatische verdediging van het Waalse standpunt.

Europees Grondwettelijk Hof

Een van de belangrijkste resultaten van het uiteindelijke compromis was dat België het Europees Grondwettelijk Hof formeel zou vragen om haar mening te geven over de compatibiliteit van het omstreden Investment Court System (ICS) met de Europese Verdragen. Indien het Hof zou beslissen dat ICS in strijd is met de Europese Verdragen zou dat een enorm gevolg hebben voor de toekomst van Europese handelsverdragen.

Nog geen twee maanden na het afsluiten van het akkoord lijkt de federale overheid al weer op haar belofte terug te komen. Waals minister-president Magnette kon er niet mee lachen en Wallonië haalde opnieuw het internationale nieuws: “Don’t mess with the Walloons – Magnette dreigt de opschortingsclausule te activeren”. Een paar dagen later lijkt Magnette zich echter toch neer te leggen bij de federale beslissing om eerst de uitspraak van het Europees Grondwettelijk Hof rond een ander handelsverdrag af te wachten.

Europees Parlement

In de tussentijd ligt de bal bij het Europees Parlement. Na de beslissing van de Europese Raad om de onderhandelingen officieel te sluiten, is het aan het Europees Parlement om het verdrag te ratificeren. Onder druk van de meerderheidspartijen wordt de goedkeuring er in een recordtempo door gejaagd.

Bart Staes, Europarlementariër voor Groen: “De grote coalitie van christendemocraten en sociaaldemocraten wil blijkbaar uit alle macht de euro sceptische en nationalistische golven in de EU verder versterken. Door een debat in de plenaire vergadering te weigeren, spuwen ze in het gezicht van miljoenen burgers, landbouwers, vakbonden en sociale organisaties, duizenden steden en gemeenten en parlementsleden op nationaal en Europees niveau.”

Hoewel de stemming rond CETA is uitgesteld tot begin februari maakt het Europees Parlement geen tijd om een deftig debat rond CETA te voeren. Het parlement zal enkel stemmen over CETA en maakt geen gebruik van de kans om via een motie uitleg te geven over haar beslissing. Dit betekent ook dat de verschillende commissies binnen het parlement niet de kans krijgen een inhoudelijk onderbouwde mening te formuleren over het verdrag. Ruimte voor meer dan een ‘ja’ of ‘nee’ met een korte uitleg is er dus niet. 

In de tussentijd sprak ook ETUC, de Europese confederatie van vakbonden, zich uit rond CETA en raadt het Europees Parlement aan niet te ratificeren. Het valt nog te bezien of dit genoeg zal zijn om de fractie van de Europese Sociaal Democraten te overtuigen toch tegen te stemmen.

Nationale ratificatie 

Parallel aan het Europees Parlement zullen ook alle Europese lidstaten het verdrag moeten ratificeren. In Denemarken verwacht men dat het verdrag al begin 2017 in het parlement besproken zal worden. Andere lidstaten, zoals Frankrijk, zullen langer wachten, tot de zaak politiek wat meer is afgekoeld.

In België zullen alle parlementen het verdrag moeten goedkeuren. Wallonië, Brussel en de Duitstalige Gemeenschap gaven al aan dat enkel te doen als het huidige voorstel rond ICS verder wordt aangepast. In Vlaanderen is er voorlopig nog geen enkel parlementair debat geweest rond CETA. In sterk contrast met de nauwkeurigheid die het Waalse parlement aan de dag legt, lijkt de Vlaamse regering bereidt het verdrag zonder veel boe of bah goed te keuren.

Canada

Ook aan de andere kant van de oceaan lijken de machthebbers vastbesloten CETA zo snel mogelijk rond te krijgen. De dag na de ondertekening in Brussel lag er in Canada al een nieuwe wetgeving op tafel. Deze zal nodig zijn om de Canadese wetten in overeenstemming te brengen met de bepalingen in CETA. Tijd voor een inhoudelijk debat is er echter niet.

Scott Sinclair, Council of Canadians: “Hoewel de overheid CETA bestempelt als een progressief handelsakkoord, lijken ze toch niet zeker genoeg van hun zaak om het debat aan te gaan.”

TTIP

Intussen ziet de toekomst van TTIP, het trans-Atlantische handels- en investeringsakkoord met de Verenigde Staten, er niet goed uit. Na de verkiezing van Trump als volgende Amerikaanse president is het moeilijk te voorspellen of de Amerikanen dit verdrag nog zullen zien zitten. Trump heeft zich tot nu toe nog niet uitgelaten over zijn intenties rond TTIP. Wel maakte hij duidelijk de VS terug te willen trekken uit een vergelijkbaar akkoord, het TPP met verschillende Pacifische landen, waaronder Australië en Japan.

Ironisch genoeg verandert dit voor de onderhandelaars niks. “Zolang de Europese Raad niet unaniem beslist om het mandaat rond TTIP in te trekken, kunnen de onderhandelaars van de Europese Commissie ongestoord verder vergaderen”, legt Mia van Dongen van Climaxi vzw uit. “TTIP is dan ook nog niet definitief verslagen.”