Help: geen garnalen meer?

Deze morgen werden de Belgische consumenten even opgeschrikt door een mededeling van het Nederlandse bedrijf Klaas Puul. Er zijn nauwelijks nog garnalen en de prijs gaat dan ook de hoogte in. De Zeebrugse Visveiling nuanceerde dit bericht en stelde dat de garnalenaanvoer traditioneel nogal schommelt. Ook het Vlaams Parlement discuteerde de voorbije weken over de garnalenaanvoer. vzw Climaxi stelt voor dat men deze problematiek in een breder kader bekijkt: dat van klimaatwijzigingen en economische machtsblokken.

Klimaatswijzigingen.

Verschillende studies wijzen er op dat garnalen gevoelig zijn aan de temperatuur van het zeewater. Ze hebben warmte nodig om zich voort te planten maar leven in koude wateren. Zo stelt Jan Seys, perswoordvoerder van het Vlaams Intituut voor de Zee (VLIZ), in 2011 al in de film Fish & Run van vzw Climaxi: “Allerhande vissoorten, zoals vb. de garnalen schuiven op naar het Noorden als gevolg van de klimaatopwarming.” De zuidergrens van de garnalenvangst ligt voor onze deur. In het Noorden van Frankrijk vind je al een aantal jaren veel minder garnalen dan vroeger. Verschillende andere studies bevestigen dit. Bovendien is de garnaal geen overbeviste soort, zodat deze factor kan uitgesloten worden. vzw Climaxi vindt het eigenaardig dat geen enkele actor in het debat van vandaag daar op wijst. Ook in de parlementaire discussies komt dit nauwelijks naar voor. Climaxi vraagt Klaas Puul en de Zeebrugse Visveiling de vangstgegevens en vooral vangstplaatsen van zijn contractanten bekend te maken, zodat het fenomeen wetenschappelijk kan opgevolgd worden. Climaxi vraagt ook om na te gaan in hoeverre de Nederlandse vloot met zijn 80 elektrische boomkorren (een systeem waarmee o.m. efficiënter op garnalen gevist wordt door elektrische stroomstoten te gebruiken) mee verantwoordelijk kan zijn.

Retailsector en monopolisten mee verantwoordelijk.

Climaxi verwondert zich er over dat uitgerekend Klaas Puul, de retailsector en de Zeebrugse Visveiling in dit debat het woord nemen. Klaas Puul is één van de monopolisten in de garnaalsector en werd in 2013 nog veroordeeld voor prijsafspraken en kartelvorming binnen de sector. Klaas Puul ontliep zijn boete enkel doordat het meewerkte met de Europese instanties in het onderzoek. Uitgerekend deze grote spelers hebben de trend in gang gezet waarbij garnalen gedurende het ganse jaar beschikbaar zijn voor de consument, terwijl het eigenlijke vangstzeizoen loopt van augustus tot en met december. In die periode worden garnalen ingevroren. Ze worden op de markt gegooid in de tussenperiode. Het zijn de fletse naar karton smakende beestjes uit de supermarkt, die duizenden kilometers verder gepeld worden. Climaxi denkt dat we opnieuw moeten leren seizoensgebonden eten en vindt dat onze omgekeerde gedragswijze rechtstreeks het gevolg is van de strategie van de grote spelers.

Parlementair debat.

In Vlaanderen was er vorige week een debat in de Commissie Visserij rond de garnalenproblematiek. Een studie van West-Vlaanderen Werkt wees uit dat er nauwelijks nog Belgische garnalen in de winkel liggen. De verwerking van garnalen is grotendeels in handen van Nederlandse spelers die op een andere manier omgaan met de markt dan de gewone vissers of vishandelaar. In het debat schoof Joke Schauvlieghe naar voor dat ze bereid was om een streekgarnalenlabel op te richten als daar vraag naar is.

Volgens Climaxi gaat dat niet ver genoeg: we moeten er alles aan doen om de macht van de Klaas Pulen, Heiploegen en retailers te kortwieken. Ze dringen ons nefaste eetgewoontes op, speculeren met de prijzen ten nadele van de kleine vissers en handelaars zijn dus niet bekommerd om mens- of leefmilieu. Dit kan o.m. door als overheid zelf te investeren in korte keteninitiatieven.

Reacties.

Op onze artikels over visserij komen doorgaans (gelukkig) wel wat reacties. Zo liet een waarnemer weten dat ICES (International Councel for Exploration of he Seas) wel vast gesteld heeft dat het slecht gaat met de garnalen: "Zeggen dat er geen overbevissing is, is wat vroeg. ICES stelde in elk geval vast dat de inspanningen van de Nederlandse vloot met 26 tot 32 % gestegen zijn in 2013 en 2014 tegenover de jaren tevoren. Dat wijst er op dat er problemen zouden kunnen zijn. De Belgen gaan het evenwel niet weten want ze nemen, door de besparingen, te weinig deel aan de werkgroep."  Iemand uit de visserijsector alludeert naar dezelfde mogelijkheid: "De garnalenbonzen moeten niet bekend maken waar ze vissen, maar wel of ze dezelfde hoeveelheid bovengehaald hebben met dezelfde inspanningen. Beter nog ware hen te vragen of ze bewust de diepvriezers half leeg gelaten hebben om zo kunstmatig de prijs op te drijven."