De tomaten van Hoogstraten zijn geen uitzondering.

De voorbije dagen ontstond terecht opschudding rond de dumping van een honderdtal ton tomaten in het natuurgebied van de Brechtse Heide. De veiling van Hoogstraten heeft er een akkoord met een landbouwer om overschotten van groenten onder te ploegen als bemesting van een aantal landbouwpercelen.

Een perverse zaak, lieten veel mensen via sociale media weten.

Climaxi wijst er graag op dat dit het topje van de ijsberg van het Europees en Vlaams landbouwsysteem is. Volgens een ILVO-publicatie uit 2017 bedraagt de overproductie van tomaten alleen al tussen 3000 tot 6000 ton per jaar. Gezien de warme temperaturen (van de laatste jaren) én de stijgende overschotten in de contractteelt (grootschalige teelt voor verwerkende bedrijven met exclusieve contracten) zou dat dit jaar nog even méér kunnen zijn. Dat overschot wordt eerst uitgedeeld aan sociale instellingen en wordt in laatste instantie met toelating van OVAM gedumpt als ‘bemester’. OVAM legt klassiek op dat eerst alle andere manieren moeten geprobeerd worden voor men tot dumping overgaat. Vraag is in hoeverre OVAM zijn eigen regels controleert en afdwingt. OVAM zou ook verwerking van de overschotten kunnen opleggen.

Ook andere veilingen (groenten, vis) hebben te kampen met dergelijke overschotten die gedumpt worden, verwerkt in veevoeder, hondenvoer etc…

Meestal zitten die veilingen er financieel tamelijk goed voor. De veiling in Hoogstraten heeft volgens de officieel neergelegde stukken vb. een jaarlijkse winst van een paar honderdduizend euro (800.000 € in 2017) en een eigen vermogen van 14 miljoen €, waarvan 11 miljoen aan (deels onbeschikbare) reserves).

Een directe oplossing bestaat dan ook al uit het verplichten van veilingen om hun overschotten op een andere manier aan te pakken en ze desnoods zelf te verwerken of een samenwerkingsverband op te zetten tijdens dit soort van crisissen. Voor een gigantisch officieel ondersteund landbouwsysteem van veilingen moet het toch maar een kleintje zijn om via nieuwe technieken (zie zelfde ILVO-publicatie) groentenoverschotten te verwerken tot vb. sap of soep of om daar rond samenwerkingsverbanden op te zetten?

Het Vlaams Parlement kan eenvoudigweg de minister aansporen om deze noodoplossing af te dwingen via het verfijnen van de OVAM-toelatingen.

EUROPEES LANDBOUWBELEID

Climaxi wijst er ook op dat het Europees landbouwbeleid mee aan de basis ligt van dergelijke problemen. In het huidig landbouwbeleid worden alle productiebeperkingen en minimumprijzen afgewezen omwille van het heilige principe van de vrije markt. Dit landbouwbeleid wordt nu herzien, maar blijkt grotendeels op dezelfde leest geschoeid. Indien men die productiebeperkingen niet opnieuw invoert gaan we van crisis naar crisis in de voedingssector. Melk, appels en peren, tomaten, paprika’s, varkensvlees…in welke sector hebben we de laatste jaren geen crisissen gekend?

Het model waarbij gekozen wordt voor overwegende massaproductie heeft zijn tijd gehad. De boer krijgt momenteel 16 eurocent voor zijn tomaten en gaat gebukt onder loodzware investeringen waar hij/zij nauwelijks nog vanaf raakt. De natuur steunt en kreunt onder dit systeem en volksgezondheid of economie in het geheel zijn er niet gebaat mee. Het zuiden wordt overspoeld met onze overschotten.

Climaxi maakt een petitie waarin gepleit wordt voor een minimumprijs voor voedingsproducten door vraag en aanbod op mekaar af te stemmen. Wij vragen een marktregulering gestuurd door alle betrokkenen,een actueel systeem dat overproductie tegengaat en binnen de sector verjonging, sociale rechtvaardigheid, milieu- en landschapszorg, gezondheid en innovatie een plaats geeft.Wij willen de subsides gaan naareen onafhankelijke korte keten die de macht van de grote retailstructuren openbreekt en de veilingen democratiseert.

Climaxi maakte een film rond het falende landbouwbeleid waarin boeren van alle slag getuigen over hun problemen: In het najaar voorzien wij een aantal acties rond voeding, samen met Slow Food, Via Campesina en Friends of the Earth.

De petitie kan men hier tekenen.

Filip De Bodt