Bart De Wever wilt applaus voor Ineos
Bart De Wever over Ineos: “Enkele jaren geleden had ik nog applaus gekregen voor deze deal”.
Op de Antwerpse gemeenteraad van 25 februari 2019 stelde Imade Annouri (Groen) een vraag aan
de schepen van haven van Antwerpen Annick De Ridder (NV-A) over de komst van nieuwe installaties
van Ineos.
Ineos is een Brits bedrijf dat een gaskraker gaat bouwen in de Antwerpse haven. Hiervoor gebruikt ze
Amerikaans schaliegas als grondstof. Het bedrijf heeft reeds een Memorandum Of Understanding
met Vlaanderen, het havenbedrijf en het Antwerpse Stadsbestuur voor deze installatie.
Climaxi begrijpt dat politici de haven van Antwerpen op handen dragen. Dankzij de haven van
Antwerpen spelen we mee op Europees en internationaal niveau.
Deze positie wil ook Climaxi behouden in een veranderende 21 ste eeuw. Deze 21 ste eeuw heeft
ecologische uitdagingen waar we onze ogen niet voor mogen sluiten. Het IPCC rapport liegt er niet
om. Tegen 2050 zou België en dus ook de haven, volgens de akkoorden van Parijs, klimaatneutraal
moeten zijn om een opwarming van de aarde onder de 1.5 graden te houden. Dit wil zeggen dat de
CO2 uitstoot gereduceerd wordt tot 0 of dat de uitstoot die er nog is in het ergste geval opgevangen
wordt. De komst van de nieuwe gaskraker van Ineos past op geen enkele manier in deze doelstelling.
ETS.
Tijdens de gemeenteraad verwijst SP.a schepen Tom Meeuws in een tweet naar ETS, het Europees
handelssysteem voor CO2 uitstoot.
In theorie is het Europese Emissiehandelssysteem (‘Emissions trading system’ of EU ETS) een cap-
and-trade systeem: installaties onder het systeem moeten voor elke ton CO2 uitstoot één
emissierecht indienen. Het totaal aantal beschikbare emissierechten is beperkt (‘cap’), maar
installaties mogen deze rechten vrij uitwisselen onder elkaar (‘trade’). Doordat het aantal
beschikbare emissierechten elk jaar daalt, ontstaat er schaarste op de markt. Installaties hebben dan
de keuze: ofwel minder uit te stoten, ofwel emissierechten aankopen (waardoor de installatie
onrechtstreeks betaalt voor emissiereducties in een andere installatie). Dit systeem zou ertoe leiden
dat de reductiedoelstelling gegarandeerd wordt behaald (de ‘cap’ of totale limiet staat immers vast)
op een zo kostenefficiënt mogelijke manier (de emissies worden gereduceerd daar waar reducties
het goedkoopst zijn). bron
In de praktijk faalt dit systeem. Er zijn té veel beschikbare emissierechten waardoor bedrijven te
weinig prikkels krijgen om te veranderen naar klimaat-neutrale installaties. Daarbovenop staat de
overheid in veel landen garant voor de meerkost van de emissierechten. Overheden staan garant via
leningen, subsidies en betalen kosten van ETS-systeem om concurrentievoordelen te geven. Dit komt
er op neer dat de burgers het risico dragen voor een te hoge uitstoot van CO2. Het klimaatprobleem
wordt met andere woorden niet vermarkt maar wordt betaald door burger via overheidssteun. Deze
overheidssteun wordt dan ook nog eens op een niet-transparante manier verleend aan bedrijven.
Climaxi pleit ervoor dwingende normen op te leggen voor de uitstoot van gassen in de lucht. Op die
manier heeft men in de jaren tachtig de waterkwaliteit in Vlaanderen gered. Hetzelfde moet kunnen
voor lucht.
Belastingvoordelen
De Britse krant The Guardian deed onderzoek naar het belastingvoordeel van Ineos. Ze onderzochten
verschillende manieren van staatssubsidies zoals leningen, garanties, subsidies en andere. Hieruit
bleek dat Ineos in Duitsland, Verenigd Koninkrijk en ook in België steun krijgt voor de uitbouw van
zijn chemische activiteiten. Volgens the Guardian geeft België 1.9 miljoen euro steun voor de
indirecte kosten van het ETS systeem. We betalen dus met alle burgers voor de CO2 uitstoot van
Ineos.
Schaliegas
En dan is er nog de vraag wat we doen met de CO2 uitstoot van het ontginnen van schaliegas? Ineos
gebruik schaliegas als grondstof voor het produceren van plastic en kunststoffen. Dit schaliegas
wordt ontgonnen in Amerika. Bij de ontginning komt massaal veel CO2 en andere gassen vrij die niet
in rekening worden gebracht in het ETS-systeem. De uitstoot gebeurt in Amerika, niet in Europa. Daar
komt ook nog de uitstoot van het transport van dat gas bij.
Volgens de NV-A fractie is Ineos niet enkel gebouwd om schaliegas te verwerken maar kan het ook
andere grondstofgassen verwerken. Dit doet weinig terzake vermits het goedkope Amerikaanse
schaliegas volgens velen noodzakelijk is om het productieproces van Ineos rendabel te maken.
Annick De Ridder kwam ten slotte met nieuwe cijfers over de brug over de tewerkstelling bij Ineos.
Ze beweerde dat er niet 400 (zoals in eerdere berichten) maar 2000 jobs gecreëerd zouden worden
via directe en indirecte toeleveranciers. Vraag is of dat klopt en of de haven zich niet beter zou
toeleggen op het aantrekken van bedrijven die wel passen in de toekomstplannen van een CO2-
neutrale haven.
Vzw Climaxi: “Waarom investeren we niet in bedrijven die al volop inzetten op de vergroening van de
haven? Waarom worden we geen koploper in een ecologisch verantwoorde haven? Waarom gaat de
grootste investering sinds decennia naar een bedrijf dat geen toekomst heeft? Waarom verbannen
we het schaliegas niet uit de haven van Antwerpen?”
Bart De Wever haalde maandag in de gemeenteraad nog aan dat hij enkele jaren geleden nog
applaus zou gekregen hebben voor het binnen halen van deze deal. Dat kan best zijn, zegt Climaxi,
maar het is niet de bedoeling dat we in het verleden blijven steken.
Katrin Van den Troost, Filip De Bodt en Arthur Follebout