CSA in Zuid-Oost-Vlaanderen

Vorige zaterdag was er Rijkbosmarkt op de Rijkbos hoeve in Zottegem, een waardevol project dat mens en natuur met elkaar verbindt.
O.m. Voedselteams vzw en De Kollebloem werkten mee aan de gelegenheidsmarkt op het hof van de hoeve.

Op de Rijkbos hoeve vind je voedseltuin Rijkbos en Rijk Bos Bloemen onder een dak. Beide zijn opgebouwd volgens CSA (community supported agriculture), landbouw gedragen door een gemeenschap. De boer plant, zaait en oogst , met respect voor de natuur en het ecologisch evenwicht, voor een markt van lokale consumenten. Het concept leert je de meerwaarde van de bioboer kennen en mee te werken aan een coherente lokale gemeenschap.
Drie jaar geleden vielen de puzzelstukjes voor de Rijkbos hoeve in elkaar: bezieler Filip Loobuyck kreeg de kans om de boerderij die vroeger toebehoorde aan het kasteel van Leeuwergem, om te bouwen tot een sociaal-ecologisch project: voedseltuin Rijkbos kon van start gaan. op het perceel van 1,5 hectare kwamen een moestuin, een eetbare bostuin met fruitbomen en bessenstruiken, een bloemenpluktuin, dieren en bijenkasten. Het is een sociaal-ecologisch samentuinproject waarbij zowel kwetsbare doelgroepen als andere bewoners uit de omgeving vrijwillig komen werken in een collectieve voedseltuin.

Marieke
De bloemenboerderij Rijk Bos Bloemen kwam er pas begin dit jaar bij. Bloemenboerin Marieke teelt er snijbloemen met respect voor mens, bodem en natuur. Zij volgde bij Landwijzer een opleiding tot professionele biologische en bio-dynamische landbouw. Toen ze de kans kreeg om op een veld van 20 are bloemen te kweken, aarzelde ze niet. Ze kweekt bloemen op een natuurlijke manier, zonder ze te forceren. De bloemen krijgen de tijd om er te groeien. Marieke draagt zorg voor de aarde en werkt samen met de natuur. Het is een bloemenveld dat mensen verbindt met de aarde, de natuur en het geluk om dit te mogen beleven.
Net als in de CSA voedseltuin kunnen geïnteresseerden inschrijven en het seizoen lang bloemen komen plukken. Het geeft deelnemers kans de schoonheid en de rust van de natuur (opnieuw) te beleven.

CSA
Bij CSA dragen deelnemers bij tot de werkingskosten van het ecologisch landbouwbedrijf en krijgen in ruil hun deel in de oogst. Tegelijk krijgen ze voeling met de natuur en gezonde voeding. Een bewuste keuze voor de huidige en latere generaties.
Aan het begin van het jaar betaalt de consument een vaste bijdrage. Hij betaalt niet zozeer voor zijn groenten en fruit, maar koopt eigenlijk een aandeel in de boerderij. In ruil krijgt hij tevens inspraak in het reilen en zeilen van het bedrijf. Zijn bijdrage is een steun in de verwerkingskosten en de inkomenszekerheid van de boer. Op die manier deelt de klant ook in het risico van bijvoorbeeld een slechte oogst door weersomstandigheden.
De boer doet het werk op het veld en zorgt ervoor dat alles op een ecologisch verantwoorde manier gebeurt. Meestal zijn CSA boerderijen ook bio-gecertificeerd.
Het bedrijf creëert tevens ontmoetingskansen voor de deelnemers via educatieve momenten, hoevefeesten of meewerkdagen. De klant en de landbouwer bouwen zo aan hun eigen lokale gemeenschap.

Erwtjes & Knollen
In Zuid-Oost-Vlaanderen is er nog een CSA-hoeve, meer bepaald in Geraardsbergen: de zelfplukboerderij Erwtjes & Knollen is eveneens een voormalige kasteelhoeve, die behoort bij het kasteel van Zandbergen. Graaf De Lalaing vormde het hof bij de ingang van de kasteeldreef om tot een landbouwproject voor de gemeenschap. Op die manier wil hij de bevolking opnieuw bij het kasteeldomein betrekken, zoals dat vroeger de gewoonte was.
Op de akkers van de zelfplukboerderij worden ook oude en niet meer zo gekende groenten gekweekt. ‘We combineren die met de groenten die we kennen: dat geeft onze klanten een ruime keuze’, zegt CSA-boerin Laura Eschauzier. Zij runt de boerderij sinds begin 2018. De Zelfplukboerderij telt intussen meer dan 120 abonnees.
Met het CSA-project wil de graaf de samenleving socio-ecologisch en cultureel ondersteunen. ‘Kasteeldomeinen zoals het onze hadden vroeger een grotere sociaal maatschappelijke rol. Met dit project wil ik weer meer leven op en rond het domein aantrekken’.

Shii-take
In het Geitebos van het kasteeldomein, vestigde zich intussen ook een shiitake kweker. Bart Vinck raakte in de ban van deze Japanse paddestoel met een grote voedingswaarde en medicinale eigenschappen. Na een loopbaan in de IT, gevolgd door een burnout, ging hij op zoek naar zinvol werk met maatschappelijke meerwaarde. Hij vond een nieuwe toekomst in het kweken van gezonde en ecologisch verantwoorde voeding.
Zijn zoektocht naar een geschikt bos om zijn shiitakes te kweken bracht hem in Zandbergen. Sinds 2017 runt hij er een kleinschalige kwekerij van shiitake paddestoelen.
 

Wim Schrever.