Griekenland-EU: welke tegenstellingen, welke solidariteit?

De komende dagen speelt zich opnieuw een belangrijke match af tussen de Europese Unie en Griekenland. De inzet is hoog: krijgt Griekenland verder geld om zijn lopende leningen af te betalen of wordt de kraan dicht gedraaid. DE EU wil verdere inleveringen, zegt een groot deel van de pers, Griekenland niet. Klopt dit plaatje of gaat het eerder over welke inleveringen men wil?

In totaal gaat het vandaag, donderdag 18 juni, over een bedrag van 1,6 miljard. Dat bedrag moet op 30 juni terug betaald worden aan het IMF. Tot nu toe lukte Griekenland erin zijn afbetalingsschema na te komen. Dat kwam doordat vb. de Europese Bank ECB op zijn beurt de financieringsmogelijkheden van de Griekse banken optrok (door ze méér te laten lenen), doordat de Griekse regering een aantal overheidsfondsen van gemeenten en openbare bedrijven gebruikte of doordat simpelweg een aantal economische hervormingen (rond bestrijding van fraude vb.) hun vruchten afwerpen.  De Griekse regering is er in geslaagd zijn tekorten te verminderen, dat is een feit. Of dat voldoende is om ook de volgende schijf van afbetalingen aan te kunnen, is wat anders. Volgens verklaringen van de Griekse regering zelf lukt het deze keer niet.

Premier Tsipras en zijn regering willen op een andere manier gaan afbetalen. Ze stellen dat de afbetalingen tot nu toe niets bijbrengen voor Griekenland: de ene lening betaalt de andere af. Er is geen euro voorzien om te investeren in de Griekse economie. Een pervers economisch systeem waar ook Afrika en Zuid-Amerika onder lijden. Denk aan de grote schuldencrisis in Argentinië tussen 2000 en 2002.

Daar komt bovenop dat de Europese instellingen niet alleen de terugbetaling van die som eisen maar ook gaan zeggen hoe Griekenland dat moet doen. Herinner je de structurele aanpassingsprogramma’s die heel wat landen te slikken kregen; je kreeg centen op voorwaarde dat je eigenlijk het bestuur van je land afgeeft aan anderen. Dat kan je moeilijk gaan doen als je zoals Syriza, net de verkiezingen gewonnen hebt omdat je zegt dat je komaf wil maken met dergelijke praktijken en het beleid zelf in handen wil nemen.

WAT LIGT ER OP TAFEL?

De Europese Unie (en aanverwanten) probeert dus te bepalen op welke manier Griekenland zijn geld moet terugbetalen. Dat moet door verder te bezuinigen in de openbare diensten, de pensioenen en de uitkeringen. Ook BTW-verhogingen staan op het lijstje. Eén minuutje zegt de Griekse regering, de toestand is de volgende:

• Griekenland komt uit een diepe crisis waarbij heel wat pensioenen en uitkeringen als tot 2/3 verlaagd zijn. Datheeft ervoor gezorgd dat de crisis nog dieper toesloeg en dat de mensen niets meer uitgeven (een theorie die bevestigd wordt door internationale economen). Het Bruto Nationaal Product is gezakt met 25 %, de werkloosheid bedraagt 25 %, de jeugdwerkloosheid 50 % en slechts 14,4 % van die mensen ontvangt een uitkering. Het aantal zelfmoorden verdubbelde.
• Het gemiddelde pensioen bedraagt 665 €, dat is net de door Europa bepaalde armoedegrens. Ongeveer 45 %van de mensen zit daar onder. 60 % krijgt minder dan 700 €
• De openbare sector in Griekenland stelt 20,8 % mensen te werk, dat is minder dan het Europees gemiddeldedat op 22 % ligt.
• Het minimumloon ligt rond het Europese gemiddelde en bedraagt 668 € per maand. Sinds 2008 ging het met14 % naar beneden.

Daar gaan we dus niet aan raken, zeggen de Grieken, maar we stellen wel een eigen plan voor om inkomsten te halen uit:

• Recuperatie van sociale fraude (reeds 300.000 € in april)
• Een belasting van 12 % op bedrijfswinsten die hoger liggen dan 1 miljoen €.
• Een verhoging van de bedrijfsbelasting van 26 naar 29 %.
• Instellen van belasting op TVadvertenties.
• Besparen op defensie.
• Een BTW hervorming met ene stijging ervan voor luxeproducten maar vb. niet op medicijnen.
• Bestrijden van petroleumsmokkel
• Tientallen andere kleine maatregelen die het grootste deel van de bevolking ontzien maar rijkdom en luxe offraude aanpakken.

Beide lijstjes zijn netjes uitgerekend en komen overeen. De Griekse regering communiceert die cijfers en geeft ze via het Europees Parlement ook door aan middenveldorganisaties en progressieve politici in Europa. Dat maakt het ook ons makkelijk om het proces te volgen en maakt deel uit van de open en democratische politiek die men wil voeren. Op internationaal vlak wordt regelmatig overlegd met progressieve staatshoofden (Evo Morales (Bolivia), Dilma Roussef (Brazilië e.a.).

Tsipras had ook een onderhoud met Poetin (Rusland). De BRICS-landen (Brazilië-Zuid-Afrika, India, Rusland, China) hebben een jaar geleden een eigen soort van ontwikkelingsbank opgericht als alternatief voor het IMF. Voorlopig lijken ze wat daar in kas zit eerder te gebruiken voor eigen ontwikkeling in plaats van die ter beschikking te stellen aan andere noodlijdende landen.

In elk geval is onze conclusie dat wat zich op de internationale scène nu afspeelt een gevecht is tussen een liberale Europese commissie dat niet gaat over de afbetaling van schulden maar wél over welke politiek een regering moet voeren. Tot nader order zijn we ervoor dat mensen met verkiezingen ook iets te zeggen hebben en dat ze hun politiek kunnen beïnvloeden. Dat kan niet als de binnenlandse politiek volledig ondergeschikt wordt aan afspraken tussen niet verkozen Europese leiders en hun banken.

De Europese leiders nemen een definitieve beslissing tijdens de top van 25 en 26 juni in Brussel.

Dit weekend en later zijn er optochten voorzien als steun aan de Griekse regering in Brussel,  Rome, Parijs, Berlijn, London… In Brussel gaat de betoging door op zondag 21 juni om 13u30.

vzw Climaxi en vzw ’t Uilekot werken ondertussen in het kader van de gezamenlijke Eco & Fair winkel aan concrete steun voor het Griekse volk. De Europese bevolking heeft een lange traditie in solidariteit: in de jaren zeventig verkocht men jeansbroeken van Salik en horloges van LIP omdat de werknemers in de fabriek zelf beslisten om via een coöperatieve de failliete ondernemingen verder uit te baten. Via wereldwinkels en anderen organiseerde men sterke verkoopacties.

Nu blijft het wat stil rond Griekenland. Samen onderzoeken we nu in welke mate we producten van Griekse coöperatieven naar hier kunnen krijgen en inzetten als daadwerkelijke steun. Op het eerste zicht dienen zich al eco-kuisproducten van Viome in Thessaloniki (een bedrijf in zelfbeheer) en wijnen van de coöperatieve Robola in Kefalonia. Alle advies of hulp is welkom. Filip De Bodt filip@climaxi.be