Actiecomités naar Raad van State tegen tijdelijke PFAS-normen.

Vlaanderen kent al enige jaren het omvangrijk PFAS-probleem, dat door enkele bezorgde burgers aan het licht kwam via het publiek stellen van beschikbare resultaten van de onderzoeken naar het giftige PFAS van bodem en grondwater in en rond Zwijndrecht. Dit leidde tot verdere onderzoeken in de rest van Vlaanderen met even ongunstige resultaten.De sanering ervan loopt sterk vertraging op en de voorlopige normen die daar door de Vlaamse Regering vooropgesteld werden zijn veel te ruim. Daarom trekken vzw Climaxi, vzw Leefbaar Kortemark en buurtbewoners van Zwijndrecht en Kortemark naar de Raad van State.

De klachtindieners (verzoekende partijen) stellen onder meer vast dat de saneringsnormen (voor vervuilde bodem) lager liggen dan de humaan toxicologische waarden. In gewone mensentaal gezegd: niet alle vergif moet opgeruimd worden, zelfs al is het schadelijk voor de gezondheid van de mensen. Bovendien is het normenkader verschillend naar gelang de bestemming van de grond: in natuur en bos ligt die voor PFOS op 3,8 microgram per kilogram grond, in woongebied op 4,9, industriegrond 110 en parken of sportterreinen 268. In steden als Ronse weten ze wat dat wil zeggen: het Bruulpark in het centrum van de stad is zwaar vervuild. Er staan nu borden waarin kinderen aangemaand worden handen te wassen, voeten te vegen en bepaalde delen van de stad zijn ontoegankelijk. Bij dit nieuwe kader zou het geheel maar gedeeltelijk moeten opgekuist worden. Verder zijn er de talloze zonevreemde (sterk verontreinigde) industriegebieden en parken die vrij toegankelijk zijn. In bepaalde landbouwgebieden (vb Leuven) worden groenten geteeld of dieren gekweekt waarvan de zuivel nadien geconsumeerd wordt.

In een overvol PFAS-bad kunnen maar normen voor PFAS worden bepaald wanneer de effecten daarvan eerst in kaart worden gebracht. Dat is niet gebeurd. De gezondheidskundige grenswaarde van 4,4 nanogram per liter werd bij de opmaak van het normenkader straal genegeerd. Er werd geen milieueffectrapportage en geen passende beoordeling uitgevoerd. Er is geen zicht op het bereiken van een ‘goede chemische toestand’ van het oppervlaktewater en grondwater tegen 22 december 2027, de deadline van de Europese Kaderrichtlijn Water. Of grond verontreinigd met PFOS ooit kan voldoen aan de Europeesrechtelijke eind-afvalcriteria blijft een open vraag.

Beleidsmatig vinden wij dat de oplossing van het PFAS-probleem haast een nieuw probleem veroorzaakt: men saneert hier en daar, halfslachtig, traag en met soepele en voorlopige normen. Men verwerkt (verbranden, storten) op een manier die niet de juiste is. Wie echt verantwoordelijk is, draait nauwelijks op voor zijn fouten.