Verslag: Groene energie, een basisrecht?
Op maandag 11 juni organiseerde vzw Climaxi een colloquium rond het recht op (groene) energie in het Vlaams Parlement. Bart Martens
(sp.a),Hermes Sanctorum (Groen), DirkVansintjan (Ecopower) en Paul Vanlerberghe (Gazelec) gaven hun visie over het energiearmoedeprobleem en zochten naar oplossingen.
Hermes Sanctorum pleitte voor veel meer investeringen in duurzame energiebronnen dan vandaag het geval is. Zo gaat er twaalf keer meer geld naar fossiele brandstoffen dan naar hernieuwbare energie. Om tot grootschalige veranderingen te komen, zal men het ook grootschalig moeten aanpakken op het vlak van financiering. Sanctorum lanceerde het voorstel om met groene obligaties te werken, maar bovenal bij Electrabel te gaan aankloppen om de nucleaire winsten af te romen. Ook pleitte hij voor het stopzetten van subsidies voor pseudo groene energieprojecten. Om meer democratische controle te garanderen op het energiebeleid en om de prijzen beter te harmoniseren is de energiespecialist van Groen voorstander van één Vlaams energiedistributienetbedrijf in plaats van de regionale bedrijven die nu onder Eandis zitten.
Bart Martens, die ook beheerder is bij Eandis, vond dat de federale regering al één en ander gedaan had onder impuls van de sp.a maar dat verdere inspanningen mogelijk zijn: het opdrijven van de hoeveelheid gratis elektriciteit of een gedifferentieerd BTW stelsel waarbij het gedeelte basiselektriciteit aan 6% belast wordt. Het gaat hier dus om een verlaging van de BTW voor essentiële behoeften, niet voor het energieverbruik van een sauna. Energie is een basisrecht, maar energieverspilling niet. Ook Martens is voor het afromen van de superwinsten van de grote speler op de energiemarkt, Electrabel. Geheel volgens het principe van "de oude energie betaalt voor de nieuwe energie" zou dat geld geïnvesteerd kunnen worden in windmolens op zee. Ook Martens is voor het solidariseren van de meerkost per regio voor onder andere zonnepanelen (afhankelijk van het aantal zonnepanelen dat er in de regio werd geplaatst door individuen en bedrijven, betaalt elk huishouden méér voor de distributiekost). Anders dan Sanctorum is hij niet gewonnen voor één Vlaamse netbeheerder. Het Telenetverhaal leert ons namelijk dat de kans groot is dat zo een bedrijf geprivatiseerd wordt en naar de beurs trekt. Terwijl gemeenten toch wel de controle dienen te behouden over deze instellingen.
Dirk Vansintjan pleitte voor meer ruimte voor coöperatieven en een door de burger gestuurde energiemarkt. Hij wees erop dat Ecopower louter de kostprijs van de energie doorrekent aan de participanten. Niettemin is de prijs van energie al fiks gestegen, ook Ecopower heeft sinds zijn bestaan jaar na jaar de energieprijs de hoogte in zien gaan. We moeten dus rekening houden met het feit dat de energie duurder zal worden in de toekomst. Daarom is het van extra belang om sociale maatregelen te nemen. Vansintjan vindt het trouwens hallucinant dat de distributienetbeheerders waar gezinnen terecht komen als ze hun energiefactuur niet meer kunnen betalen (al dan niet met een budgetmeter) de sociale leveranciers genoemd worden. De prijs kan gemakkelijk 33% hoger liggen dan bij ecopower! Wie is hier dan de sociale leverancier?
Paul Vanlerberghe pleitte voor een gratis basispakket energie voor iedereen en had dat voorstel al flink becijferd. Het recht op energie linkt hij aan het recht op menswaardig wonen, want het één gaat samen met het ander. Als we het hebben over een basispakket energie, dan moet dit ook gekoppeld worden aan het inkomen waarover iemand beschikt.
Een veertigtal mensen uit de sociale sector, OCMW's én vakbonden volgden het debat. Zij waarschuwden o.m. voor de neveneffecten van progressieve tarieven: in principe is men wel voor, maar men wijst erop dat mensen met een laag inkomen in slechte woningen leven die het verbruik opdrijven. Men moet zien dat zij niet mee de sigaar zijn. Climaxi wil in het najaar de gemeenteraadsverkiezingen aangrijpen om een campagne te voeren rond dit thema en roept binnenkort de aanwezigen opnieuw samen om die verder uit te werken. Meedoen? info[at]climaxi.be
Famke Vekeman