Van 3 tot 8 augustus vond voor de vierde keer het klimaatactiekamp plaats. Meer dan 150 activisten namen eraan deel. Dit initiatief wordt jaarlijks georganiseerd door het Belgische netwerk van Climate Justice Action, een internationaal netwerk van klimaatactivisten dat ontstaan is naar aanloop van de klimaatconferentie van 2009 in Kopenhagen. Dit jaar was Climaxi de mede-organisator van het kamp.

Via de basisdemocratische en klimaatneutrale vorm van samenleven, debatten en directe acties willen de initiatiefnemers met een heel eigen insteek aan de klimaatstrijd deelnemen. Ze proberen met hun boodschap ook verder te rijken dan een puur ecologische noodkreet: “het klimaatactiekamp komt op voor sociale en solidaire oplossingen voor de klimaatcrisis en gaat ervan uit dat grenzeloze winst en groei onmogelijk zijn op een begrensde planeet. Het klimaatprobleem is een symptoom van de winsteconomie, van de concurrentie, van het kapitalisme”. Dit jaar wil het kimaatactiekamp ondermeer de aandacht vestigen op de roetzwarte investeringen van de grote systeembanken in ons land.

Gemeentebestuur Leuven verwelkomt grondspeculanten

Zoals gebruikelijk wordt de precieze plaats van het gebeuren pas op het einde meegedeeld omdat voor het kamp telkens een gebied bezet wordt dat met verdwijning bedreigd word. Zo werd vorig jaar voor het door de Oosterweelverbinding bedreigde Sint-Annabos in Antwerpen gekozen. Dit jaar werden de tenten opgeslaan op Parkveld in Heverlee (Leuven). Dit stuk vruchtbare landbouwgrond van 15 hA aan de rand van Leuven dreigt te verdwijnen omdat het gemeentebestuur van Leuven, samen met de intercommunale Interleuven en de vastgoedfirma Extensa, dit stuk grond wil gebruiken voor de toewijzing van bedrijventerreinen én appartementen. Ze heeft daar de mogelijkheid toe omdat het OCMW van Leuven eigenlijk de grond bezit en deze verpacht aan boeren uit de omliggende gemeenten. Tijdens het kamp kwam de Leuvens schepen Jaak Brepoels af en toe in het nieuws met de mededeling dat het ‘hier gaat om de enige mogelijkheid om in Leuven nog een aantal betaalbare woningen te voorzien.’ De actievoerders nemen dit niet: ‘Leuven heeft zijn ganse binnenstad ten prooi gegeven aan bouwspeculatie én niks gedaan tegen de onbetaalbare prijzen. Nu een paar tientallen zogezegd betaalbare woningen in het groen neerkwakken, dat is een schaamlap gebruiken om een dubieus project te verdedigen.’

Maar de buurtbewoners, die zich verenigd hebben in een aantal actiecomités proberen dit reeds geruime tijd tegen te houden. Parkveld zou volgens hen eerder kunnen gebruikt worden voor de ontwikkeling van een lokaal voedselsysteem in het kader van een klimaatneutrale stad. Hierbij zou voedsel dichter bij de steden geproduceerd worden waarbij de ketting tussen producent en consument verkleind wordt.

Zowel hier als in het zuiden zijn gewone mensen de dupe van kapitaalgroepen die landbouwgrond opkopen voor oneigenlijk gebruik zoals (in het Zuiden) de teelt van biobrandstof of voor speculatie (ook ‘landgrabbing’ genoemd), en dat vinden de bewoners onaanvaardbaar. Tot nu toe werden de plannen al drie keer geschorst of vernietigd door de Raad van State, maar het feit dat de stad een nieuwe procedure voor een RUP (Ruimtelijk Uitvoeringsplan) en planwijziging van parkveld zou willen opstarten betekent dat de comités verder zullen moeten mobiliseren.

Het kamp lokte prompt reactie uit van een zakenman die het op zondagavond niet kon laten met een paar honden én zijn 4x4 het terrein te bestormen.

Banken veroorzaken klimaatcrisis

Op zaterdag 4 augustus werd een klimaat wandel- en actietocht georganiseerd langs een aantal Leuvense bankenfilialen die via hun investeringen, leningen en financiële diensten enkele van de meest schadelijke fossiele brandstofprojecten financieren en dus een directe rol spelen in de klimaatcrisis. Achtereenvolgens werden Deutsche Bank, Citibank, ING, Belfius, BNP Paribas en KBC bezocht. Allen zijn het zware investeerders in fossiele brandstofindustrie en vb. wapenbedrijven of zijn ze betrokken in landgrabbing en speculatie rond voedselwaren. Sommigen hebben echter (in mindere mate) ook investeringen in groene energieprojecten zodat ze zich via hun marketingcommunicatie toch een verantwoord imago kunnen aanmeten, een fenomeen dat greenwashing genoemd wordt.

Zo is Citibank bijvoorbeeld een van ‘s werelds grootste investeerder in fossiele brandstoffen, inclusief gigantische bedragen in kolenmijnen en teerzanden. Ze spelen ook een perverse rol in het uitzetten van families in de VS die hun lening op hun huis niet konden afbetalen vanwege de economische crisis of investeren projecten in landen met systematische mensenrechtenschendingen. Door te speculeren op land- en voedselprijzen zorgen ze voor een verhoging van de voedselprijzen en dus een vermeerdering van het aantal mensen dat in armoede en honger leeft. Naast de uitleg die gegeven werd en de flyers die aan voorbijgangers werden uitgedeeld werd er ook geweldloos actie gevoerd voor de banken.

De actie werd aangescherpt met een prikactie op dinsdag voor de hoofdzetel van de KBC. De Leuvense politie vond het toen nodig een actievoerder te arresteren die ook binnen even wat promotie wilde maken.

Vlaamse overheid geeft groen licht voor steenkoolgasontginnen

Op zaterdagavond werd de film Gasland vertoond (www.gaslandthemovie.com). Hierin wordt het relaas gedaan over de winning van schaliegas en steenkoolgas in de VS en de zeer negatieve impact op het milieu, de volksgezondheid en het landschap. De film werd vertoond naar aanleiding van de plannen die op tafel liggen om binnenkort steenkoolgas te ontginnen in de Kempen. Steenkoolgas is hetzelfde als aardgas, met als voornaamste bestanddeel methaan. Men boort tot zo’n 1000 a 2000 meter diepte om er een verticale pijpleiding aan te leggen die het water uit de steenkoollagen oppompt. Door een daling van de druk kan het methaan ontsnappen uit de poriën van de steenkool. Verder wordt ook CO2 met hoge druk in de steenkoollagen gespoten om het methaan te verdringen en kan het gesteente ook worden opengebroken door onder heel hoge druk een enorme hoeveelheid water met zand en chemicaliën in het gesteente te spuiten (ook wel ‘fracking’ genoemd).

In de film ziet men hoe een omwonende van een boorsite het water dat uit zijn kraan loopt in brand steekt, hoe vogels, konijnen en  vissen in en rond door methaan vervuilde rivieren sterven, hoe omwonenden chronische hoofdpijn krijgen, hun gehoor en hun smaak verliezen. Mathaangas, een sterk broeikasgas komt vrij in de atmosfeer tijdens het boren, de productie en het transport. Het landschap wordt geïndustrialiseerd door het inpalmen van de ruimte door boorlocaties en het zware vrachtverkeer dat op zijn beurt luchtvervuiling en lawaaihinder veroorzaakt. De natuur droogt uit door gaswinning, en er ontstaat een groot risico op onblusbare diepe branden in de steenkoollagen alsook explosiegevaar veroorzaakt door methaangas. Vegetatie sterf door het methaan dat in de ondergrond vrijkomt, dit samen met radioactieve deeltjes  zoals uranium die in de steenkool kunnen voorkomen.

Het stuit dan ook op verzet dat Minister Ingrid Lieten steenkoolgas als “groene energie” bestempelt. Voor haar is dit een overgangsbrandstof om het tekort aan te vullen bij de overgang van kernenergie naar hernieuwbare energie, waardoor ze toelatingen wil verlenen voor de boringen in haar thuisgebied. Het in 2009

overeengekomen ‘Diepe ondergrond decreet’, dat bepaalt dat de van nature aanwezige koolwaterstoffen op een diepte van meer dan 100 meter eigendom zijn van het Vlaams Gewest, heeft als gevolg dat eigenaars van niet bebouwde gronden (landbouwgrond, bossen, natuurgebieden) de komst van winningsbedrijven die een vergunning kregen van de overheid niet kunnen weigeren. Limburg Gas, een samenwerking tussen het Australisch bedrijf Dart Energy (80%) en de Limburgse investeringsmaatschappij LRM (20%), is zo’n bedrijf dat reeds welbepaalde zones heeft uitgekozen om proefboringen te doen en voor eind 2012 hiervoor een toelating zal aanvragen. De plaats van deze testgebieden is een commercieel geheim waardoor de bevolking niet ingelicht wordt.

In plaats van te kiezen voor energie-efficiëntie en toepassingen van hernieuwbare energie dreigen we dus terug afhankelijk te worden van een nieuwe generatie van toepassingen van fossiele brandstoffen die een kwalijke impact hebben op de klimaatverandering. Het spreekt dan ook voor zich dat op verschillende plaatsen verzet groeit tegen steenkoolgasontginning. In Australië slaagden netwerken van boeren, lokale bewoners en milieubeschermers er bijvoorbeeld in om via mobilisatie en betogingen de boorplannen van Dart Energy in St Peters te doen stoppen. In Frankrijk, Nederland, het VK, Polen en Bulgarije groeit gelijkaardig verzet en hier in België is Friends Of the Earth met steun van Climaxi een sensibilisering- en mobilisatie campagne begonnen om steenkoolgas op de politieke agenda te plaatsen en Limburg steenkoolgasvrij te houden.

David Baele