Luchthaven Zaventem: eeuwigdurende vervuiling

Minister van Leefmilieu Zuhal Demir leverde een eeuwigdurende vergunning af voor de luchthaven van Zaventem waarbij de zakenwereld alles wint. Klimaat, omwonenden en werknemers verliezen. 

Met Pasen kwam het groen licht: Brussel Airport Company (BAC) mag doorvliegen, ondanks jaren van nalatigheid voor milieu- en geluidswetgeving. De luchthaven mag 13% groeien, terwijl de klimaatcrisis om een wereldwijde, urgente krimp vraagt. De luchthaven van Schiphol werd onlangs opgelegd om bijvoorbeeld 12% te krimpen.

De coalitie van milieu-, klimaat- en buurtbewegingen “Wij liggen er wakker van!” had met succes een brede weerstand opgebouwd. Tientallen verenigingen, waaronder Climaxi, bouwden een stevig onderbouwd dossier uit. De luchthaven is een motor voor de klimaatopwarming.

Het Kabinet van Demir en BAC ontvingen 5546 bezwaarschriften, waarvan meer dan 3000 uit Zaventem. Er werd betoogd en de brede pers werd gehaald met grondige kennis van zaken. De laatste dagen voor het vergunnen had de adviescommissie van het Departement Zorg nog een lichte exploitatiebeperking voorgesteld, naast een slappe afbouw van de nachtvluchten. Men bleef doof op alle belangrijke klimaatpunten. 

De vraag stelt zich, hoe nu verder? 

De samenwerking en al het studiewerk zijn verworven. Het MER (milieu-effecten rapport) dat minister Demir aanvaardde, bevatte veel beloften, weinig oplossingen. Het verdoezelde dat BAC weinig weet en deed. Het beschreef alleen de milieu-effecten tot een vlieghoogte van 900 meter, kent onvoldoende de historische vervuiling ter plekke, bevat geen gegevens over gezondheid van de 64 000 mensen die komen werken, laat staan van de omwonenden, …

Tientallen verenigingen droegen bij aan een complexe dossierkennis die startte rond geluidsoverlast. Historisch ging de meeste aandacht en studiewerk naar lawaai. Nu kwamen er gezondheidsstudies bij, een vollediger beeld van energieverbruik, het wanbeheer in water en grondbeheer, de toename van verkeersinfarcten, het fijn en ultrafijn stof, de stikstofuitstoot die groter is dan de Antwerpse petrochemie, de PFAS-hotspots, de uitstoot van privéjets, het dierenleed op het luchthaventerrein, … Van de nieuwe universiteitsstudies uit Delft en Wageningen leerden we dat het broeikaseffect van de non-CO2 uitstoot bij elke kerosinevlucht 4 x hoger is dan de CO2-uitstoot zelf. (zie kader)

Dat verandert het hele prentje. Een krimp zit vooraan in het eisenpakket van de coalitie: een exploitatiebeperking tot 220 000 vluchtbewegingen per jaar. We horen stemmen opgaan voor een krimp van 45% tot er oplossingen komen. Een eerlijk klimaatbeleid vraagt om een drastische reductie en het eerlijker verdelen van de overblijvende vluchten. 

Wat waren de eerste reacties op de toegestane groei?

BAC, VOKA en het luchthavenpatronaat morden wat over de ‘geluidsregels-ooit’ maar steken hun tevredenheid niet weg. Bij de vakbonden ging het ABVV (Frank Moreels) mee in het patronaal verhaal. ‘De werknemers liggen ‘s nachts niet wakker van lawaai, maar van jobs op de helling.’ Vanuit het ACV (Hans Elsen), waar men recent duidelijk breder keek dan het economische, hoorden we nog niets.

De partijen Groen, PVDA en Vooruit die de coalitie van verenigingen steunden en die mobiliseerden voor de betoging in Zaventem, reageerden ontgoocheld. Onze coalitie van omwonenden tekent beroep aan tegen de vergunning. Climaxi hoopt dat de coalitie even actief blijft en zal meer dan ooit meedoen.

Minister Demir maakt van de hele vergunningskwestie een communautaire zaak. Samen met buurtbewoners uit Zuid-Limburg trekt ze de juridische strijd tegen de uitbreiding van de luchthaven van Luik. Daar heeft ze opeens wel oor voor de gezondheid van omwonenden, het klimaat, vervuiling ed. 

Demir (NVA), De Croo (Open VLD) en anderen hadden het vorig jaar al aangekondigd: de pauzeknop. Het is de nieuwe manier van klimaatontkenning: ‘Delay is the new denial’.

Jean Paul Martens, Climaxi Zaventem

Interesse om lid te worden van Climaxi Zaventem? Neem contact op met Jean-Paul Martens - jean.paul.martens@pandora.be