Indaver ontsnapt de dans niet

Minister van leefomgeving Zuhal Demir legt de verbrandingsovens van Indaver vlakbij Stabroek de strengste normen voor het lozen van PFAS in de Schelde. Zij besliste om alle PFAS lozingen te verstrengen naar 0,1µg/l. Dit is ook de Europese norm voor het lozen van deze ‘forever chemicals’. Indaver produceert in Antwerpen geen PFAS maar verbrandt PFAS-houdend afval van verschillende bedrijven, waaronder ook vanuit Nederland, Duitsland en België (3M). Indaver verwerkt op jaarbasis meer dan 25.000 ton PFAS-afvalstromen.

Climaxi vindt dit een goede beslissing om zo de omwonenden en het leefmilieu te beschermen. De Europese normen gelden ook in Vlaanderen. Climaxi kon het officiële verslag nog niet inzien maar toch rijzen er al enkele vragen.

Één-jarige vergunning

De vergunning wordt afgeleverd voor één jaar. Nadien kan Indaver opnieuw een bijstelling vragen indien de opgelegde normen niet haalbaar zijn. Climaxi zag dit al gebeuren in 2021. Toen legde minister Demir reeds strengere normen op naar aanleiding van het 3M-debacle. Indaver vroeg enkele maanden later een bijstelling aan, de normen waren niet haalbaar. Nu krijgen ze opnieuw een verstrenging. Climaxi vindt het geen beleid om verstrengde lozingsnormen ter discussie te blijven stellen. De waterkwaliteit van de Schelde kreunt onder te hoge waardes van PFAS. Het bad is vol, er is geen ruimte om opnieuw te versoepelen.

Welke technieken gebruikt Indaver?

De verstrenging wordt opgelegd en Demir gaat er vanuit dat Indaver deze normen kan halen. Maar als dit al mogelijk was, als er al Best Beschikbare technieken ter beschikking zijn, waarom heeft het dan zolang geduurd dat deze verstrenging er is gekomen? Of welke technieken heeft Indaver nu wel ter beschikking om deze lozingsnormen te halen?

Wat met de bestaande slechte waterkwaliteit

Een vergunning is geen beleid. In Nederland mag er geen enkele vis uit de Westerschelde gegeten worden omdat de waterkwaliteit voor PFAS overschreden wordt. Het is duidelijk dat de PFAS lozingen uit de Antwerpse haven afkomstig zijn van ondermeer 3M en Indaver. Vanuit ecologisch en gezondheidsstandpunt moet de kraan dus dicht gedraaid worden. Climaxi vraagt zich af hoe minister Demir dit gaat oplossen?

PFBA

PFBA is één van de PFAS familie met een hoge ecotoxische waarde. In de laatste bijstelling van de procedure vroeg Indaver nog een lozingsnorm van 20 µg/l. In 2020 meette de Vlaamse miilieumaatschappij (VMM) nog waardes van 2000 µg/l. Het gaf voor de afwijking geen duidelijk toelichting. Climaxi vraagt zin ook af wat de redenering is achter deze norm.

Is dit een lozing voor alle PFAS?

Op 20 juni organiseerde de milieuraad van Stabroek een open vergadering. Indaver kwam uitleg geven over de PFAS problematiek. In deze bijeenkomst geeft directeur Alain Konings aan dat de lozingen bestaan uit 40 verschillende PFAS. In de aanvraag staan enkel 17 verschillende PFAS vermeld.

Lucht en stikstof

Minister Demir legt maatregelen op om de PFAS-uitstoot via de schouw in kaart te brengen. Dit is een goede zaak. In Nederland gebeurt dit al langer en zijn er ook al normen opgesteld hiervoor. Indaver is in samenwerking met VITO op zoek naar de juiste meetmethodes voor de luchtemissies.

Climaxi vindt dat ook in deze vergunning reeds normen opgelegd kunnen worden voor emissies via de lucht. Emissies via het lozingswater en de lucht zijn communicerende vaten. Wat er niet verbrand wordt komt in het water en vica versa. Veel hangt dus af van de temperatuur van de overns. Een hoge temperatuur (1100°C – 1400°C) verbrandt alle PFAS ketens. Een hoge temperatuur stoot ook veel stikstof uit. Bij lagere temperaturen daalt de stikstof uitstoot. In het huidige debat van het stikstofakkoord blijft ook dit een vraagteken. Hoeveel ruimte neemt Indaver in van de stikstofuitstoot als ze PFAS via een voldoende hoge temperatuur verbranden?

Climaxi blijft bij haar eis om de verbranding van het PFAS afval te stockeren zolang ook de emissies via de lucht niet voldoende in kaarte gebracht zijn en de normen bepaald zijn. Enkel op deze manier neemt Indaver én de overheid het voorzorgsprincipe echt serieus.