Minister Marghem's Nationaal Debat over koolstoftarifering: deel 2

Climaxi: Wat houdt  koolstoftarifering juist in?

Wiebe: Via het debat willen ze dat er een prijs kan worden bepaald voor de koolstofuitstoot. Een beleid via een koolstof-taks houdt in dat, in tegenstelling tot een quota systeem met emissiehandel, de prijs nu door een reguleerder wordt vastgelegd. De omvang van de bereikte reducties wordt dus door de markt wordt bepaald! Door een prijs op CO2 te kleven is er geen enkele garantie dat de nodige emissie reducties zullen plaatsvinden.

Climaxi: Wat stond er allemaal op de agenda?

Wiebe: Er kwamen 8 sprekers de toekomstplannen toelichten. Onder hen, Maroš Šefčovič (Vice-president van de EU Commissie) die het debat opende en de plannen van de Europese Unie voorstelde. Na België zullen alle deelstaten een dergelijk debat voeren. Van daaruit zal een Europese visie opgesteld worden hoe we onze toekomst in vijf, tien of twintig jaar zien.

Belgische minister Christine Marghem kaartte vervolgens de koolstofprijs aan waarbij ze expliciet verwijst naar de Carbon Pricing Leadership Coalition.

Marghem: “Sinds enkele jaren dringt een wereldwijde beweging aan op het vastleggen van een prijs voor onze koolstofuitstoot. Om in te gaan op die vraag, heeft België zich in 2014 aangesloten bij de Carbon Pricing Leadership Coalition, een groep van meer dan 74 landen en 1000 bedrijven, verenigd door de Wereldbank, die haar steun biedt aan een koolstoftariefering. Ook Frankrijk, Duitsland, Nederland en Groot‐Brittannië behoren tot de groep. Zij werken reeds actief aan een sterk onderbouwd carbon pricing beleid.”

Topambtenaar, Peter Wittoeck, vervolgt door deze wereldwijde beweging voor te stellen aan de hand van citaten van de kopstukken van de kapitalistische elite zoals Christina Lagarde van het IMF, Angela Merkel van Duitsland, Angel Gurfa van de OECD, Jim Yong Kim van de Wereldbank,…  Dat doet mij de wenkbrauwen fronsen. Met wie ga je in zee om een front op te bouwen?

Climaxi: Dit geheel werd aangekondigd als een debat, maar was er voor de genodigden ook inspraak voorzien?

Wiebe:  Ja ,maar de voorziene tijd was slechts heel kort.

Ik stelde vier vragen die door de sprekers werden beantwoord met een verwijzing naar het Klimaatakkoord van Parijs, heel vaag werden beantwoord of compleet werden afgeblokt:

1.            Ik ben ten zeerste ongerust over het voorstel rond de koolstoftax. Waarom vergelijken jullie niet met het alternatief van een geplande emissiereductie, besproken in een democratisch debat en wettelijk opgelegd? Vergelijk met de aanpak van de zure regen, in de jaren 90.

Koolstofprijs is één van de mogelijke mechanismen en zal gecombineerd worden met andere maatregelen als normstelling en regulering.

2.            Op het leven kan je geen prijs plakken. Zuivere lucht, een goed klimaat,… dienen verdedigd te worden op zich. De overheid als vertegenwoordiger van heel de bevolking heeft de plicht dit te organiseren.

 We gaan hier geen filosofische discussie beginnen.

3.       Marktmechanismen blijken weinig effectief tot nu toe. Als men dan bovendien dit gaat gebruiken om de loonkost te verlagen, dan begaat men een grote onrechtvaardigheid. Onze openbare dienstverlening en sociale zekerheid die daar mee betaald worden mogen niet nog verder afgebroken worden. .      

In het debat dat we vandaag opstarten zullen alle stakeholders betrokken worden om de beste implementatie te zoeken.

4.       Vreest u niet dat door deze koolstoftaks, die vermoedelijk toegepast zal worden volgens het BTW formaat, de meerderheid van de bevolking zal doen walgen van enerlei klimaatbeleid? Terwijl we juist hun ondersteuning nodig hebben?

Afstoten van de bevolking voor het klimaatbeleid, dat weten we niet…

Climaxi: Alle acht sprekers verwezen naar het Klimaatakkoord van Parijs. Laten we aannemen dat hun bezorgdheid over de klimaatverandering gemeend is?

Wiebe: Voor de één al meer dan voor de ander. Naargelang de spreker dient onze emissie in België en Europa naar beneden te gaan met 80 à 95% tegen 2050. Maar in landen waar reeds een koolstoftaks toegepast wordt, is de gemeten of de verwachte emissiereductie rond de 1 à maximum 3%. Niet bijzonder efficiënt dus, ondanks de beweringen van de voorstanders.

Eigenlijk wordt er vals gespeeld met de statistieken over emissiereductie via een koolstoftaks. Als je de voorbeelden van Zweden, Ierland of Brits Colombia bekijkt, dan zie je dat de koolstoftaks steeds gepaard gaat met heel wat andere maatregelen, zoals regulering, beter openbaar vervoer, stadsverwarming, … Waarom mogen we ons dan niet afvragen of al die andere maatregelen niet de werkelijke reden zijn van de emissievermindering? Waarom zou je die maatregelen dan niet kunnen nemen zonder al die moeite en pesterij van een koolstoftaks?

De Zweedse Ulrika Raab (Senior Advisor Swedish Energy Agency) zei terecht dat je eerst moest zorgen dat er voldoende doenbare alternatieve opties voorhanden zijn, wat mij ook essentieel lijkt. Vervolgens moet er gesproken worden over politieke keuzes door de overheid en dat mag  niet overgelaten worden aan de grilligheid van een marktgebeuren.

Londense professor Michael Grubb (University College London) sprak vrijuit dat de meest gehoorde klassieke redenering om een koolstofprijs in te voeren, niet klopt.  

De paradox is, zegt hij, dat dit géén effect heeft op het bestaande energieverbruik en bijhorende emissie. Dat dit géén effect heeft op de emissies in de woningsector en het transport. Dat een gemiddelde koolstofprijs van rond de 30 euro per ton CO₂, minder is dan de marge in de prijsverschillen voor aardgas tussen de verschillende landen. Zonder heel wat bijkomende maatregelen is een koolstoftax dus uiteindelijk niets meer dan het spijzen van de staatskas. Zijn dia met een diagram over alle landen zorgt voor een verhelderend besluit: De landen die hun energieprijs drastisch verhoogd hebben, zoals de Verenigde Staten, Japan, Nederland, Frankrijk en Duitsland zijn niet gestopt met meer energie te verbruiken. Landen als Polen en Hongarije die energie subsidiëren om ze goedkoop te houden, zien wel een hoog verbruik ten opzichte van hun BNP. Uiteraard blijven mensen wonen en blijft het transport doorgaan zoals daarvoor, zolang er geen alternatieven voorhanden zijn.

Climaxi: Wat heeft dit debat je nu bijgebracht?

Wiebe: Ik ben nog meer overtuigd dat heel dit gedoe van de Carbon Pricing Leadership Coalition niet meer is dan de hele last opnieuw op de bevolking af te schuiven om zo aan een effectieve regulering te ontsnappen.

Natasja Meersman

De presentaties kan je terugvinden op de website van de overheid:

www.klimaat.be/koolstofprijs

www.climat.be/prixcarbone