Is Kernenergie goedkoper?
Febeliec heeft de kat de bel aangebonden. Stoppen met kernenergie zou veel duurder zijn dan ermee doorgaan. Vraag is, voor wie, voor de kernenergielobby, of voor de bevolking… Bovendien, waarom moeten de Britten dan bij de Chinezen aankloppen om hun nieuwe kerncentrales gefinancierd te krijgen? En als het dan toch zo goedkoop is, waarom geeft de Britse staat (jawel, staat!...) garanties voor zeer hoge prijzen voor elektriciteit uit nieuwe Britse kerncentrales?
De verschillende regeringen hebben aangekondigd een energiepact te willen sluiten. Maar België zou België niet zijn, mocht de industriële en kernenergielobby zich niet roeren in het debat. Niet toevallig komt net op dit moment, in opdracht van Febeliec, het onderzoeksbureau EnergyVille af met een suggestie voor het verder verlengen van de levensduur van kerncentrales. Volgens deze studie zou de elektriciteitsprijs in 2030 zonder kernenergie veel duurder worden dan met kernenergie. Beweren dat het verlengen van oude centrales goedkoper is, is spelen met veiligheid (en haar bijhorende kosten). Tenminste, als alle kosten in rekening worden gebracht. Bovendien leren ons buitenlandse voorbeelden met nieuwe kerncentrales dat kernenergie niet goedkoper is dan hernieuwbare energie, wel integendeel.
Toenemende risico’s van verouderde centrales
Waarom willen Electrabel en bepaalde industrieën de levensduur van huidige kerncentrales verlengen? Het gaat om installaties die reeds lang geleden versneld afgeschreven zijn. De kost per geproduceerde megawatt lijkt na die afschrijvingen laag. Het is zoals met een eigen huis: eenmaal het huis afbetaald is, verlagen de maandelijkse kosten drastisch. Electrabel hoopt zo extra winsten te kunnen opstrijken, terwijl bepaalde industrieën mikken op goedkope elektriciteit.
Goedkoop is echter heel erg relatief. Alles hangt ervan af wat als kosten aanzien worden, en vooral, wat niet. Verouderende installaties vertonen toenemende gebreken. Sommige ervan blijven lange tijd onopgemerkt of zijn moeilijk detecteerbaar. Wanneer een veroudering leidt tot een schade aan de installaties, kunnen de gevolgen echter heel ernstig zijn. Zo heeft de VS-kerncentrale David Besse in Ohio een bijna zwaar ongeval gehad in 2002. Een scheur in het reactorvat had zich doorheen de 160 millimeter dikke wand getrokken, tot ze nog maar 5 millimeter verwijderd was van de rand. Pas dan werd ze ontdekt. Indien dit tot een lek of breuk had geleid, was dit een ongeval met het verlies van koelmiddel (LOCA, Loss Of Cooling Accident). Dit leidt tot het zwaarst mogelijke ongeval met het waarschijnlijk smelten van de reactorkern.
Naast veroudering met haar toenemende risico’s, moeten kerninstallaties ook afgebroken worden. Radioactief afval zal ooit behandeld en naar een eindbestemming gebracht worden. Daarvoor bestaan financiële voorzieningen. Maar niemand kan garanderen dat die zullen volstaan. Zo wordt in Nederland gemikt op een eindberging van het afval in… 2130, zodat de reserves via de financiële rendementen vanzelf tot het nodige bedrag gegroeid zouden zijn. Dit betekent dat het gevaarlijke afval meer dan een eeuw bovengronds in de buurt van Vlissingen opgeslagen zal blijven. Meer nog, onder andere door de lagere financiële rendementen, zal men het gewenste bedrag niet halen. Ten slotte moet dan nog blijken of het voorziene bedrag volstaat…
In verband met ons kostenverhaal luidt de vraag: wie betaalt de extra kosten van ontmanteling, van het afval en ja ook, van een ongeval?
Wie betaalt het gelag bij een groot ongeval
Een groot kernongeval van het type Tsjernobyl of Fukushima zal in onze streken veel ernstiger gevolgen hebben, omdat de bevolkingsdichtheid hier veel groter is. In een rapport van de Hoge Gezondheidsraad wordt een Franse studie aangehaald. Daaruit blijkt dat daar een zwaar kernongeval enorme schade veroorzaakt, ter waarde van ongeveer 700 miljard Euro. Een andere studie van Bart Martens rekent uit wat een zwaar ongeval in Doel kan kosten. Hij komt tot het ontstellende bedrag van meer dan 1.400 miljard Euro. Dat is bijna viermaal het Belgische BNP. Toch zal Electrabel daar haast niets van betalen. Haar aansprakelijkheid is beperkt tot minder dan 0,1% van die schade. Stel maar eens voor dat iemand schade ter waarde van 10.000 € toebrengt aan andermans bezit, en er vanaf komt met het betalen (of zich verzekeren voor een bedrag) van 10 €! Kernenergie is dus wettelijk topzwaar on(der)verzekerd… en betaalt dus een extreem lage premie ervoor.
Nieuwe Britse kernenergie verdubbelt nu reeds de elektriciteitsprijs
Het is zwaar misleidend dat de EnergyVille studie spreekt van een verdubbeling van de energiekosten zonder kernenergie. Bovenstaande zaken van niet meegerekende extra kosten (extreme onderverzekering bij nucleaire ongevallen, onvoldoende fondsen voor ontmanteling en afvalbehandeling) gelden niet alleen voor de verouderde Belgische centrales met hun verhoogde ongevalskans. Ze gelden evengoed voor nieuwe kerncentrales.
Minister van Energie Bart Tommelein stelt terecht dat ook een nieuwe kerncentrale geld kost, en dat er geen enkele aanwijzing is dat dit goedkoper zou zijn dan hernieuwbare energie. Meer nog,elektriciteit uit nieuwe kerncentrales is in bepaalde bestaande overeenkomsten nu reeds gecontracteerd met een prijsgarantie die meer dan het dubbele is van de huidige electriciteitsprijs.
Zo meldt The Telegraph dat Greg Clark, business secretary in het Verenigd Koninkrijk, een geïndexeerde prijs garantie voorziet van 92,5 Britse pond (meer dan 100 €) per MWu voor de nog te bouwen twee kerncentrales van Hinkley Point C in Zuid Engeland. Deze gegarandeerde prijs is niet tegen 2030, maar nu reeds meer dan het dubbele van de huidige elektriciteitsprijs. Dit zal volgens The Guardian ertoe leiden dat de Britse belastingbetalers bijna 30 miljard subsidies zullen moeten ophoesten voor deze kerncentrales. En dat dan tegen de visie in van de National Audit Office. Deze stelt immers dat hernieuwbare energie goedkoper kan zijn. Blijkbaar heeft niet alleen België last van een goed georganiseerde kernlobby. In ieder geval is duidelijk dat de veronderstelde verdubbeling van de elektriciteitsprijzen zonder kernenergie in 2030, nu reeds (en in 2030 nog extra) overvleugeld wordt door de meer dan verdubbeling van de nucleaire elektriciteitsprijs van nieuwe kerncentrales in Zuid Engeland. En dat laatste is geen veronderstelling zoals in de studie van EnergyVille, maar een harde realiteit.
Marc Alexander, 11 maart beweging
Bronnen
https://www.theguardian.com/uk-news/2016/jul/13/hinkley-point-c-cost-30bn-top-up-payments-nao-report
Rampenplanning (febr. 2016), Advies van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) nr. 9235, p. 36
Martens, B. (dec. 2014), De Economische Impact van een Kernramp in Doel, p. 3/4/5