Karl Vrancken (VITO en PFAS-opdrachthouder) stelde afgelopen vrijdag zijn laatste rapport voor. Dat bevat PFAS-normen voor de bodem in Vlaanderen. Conclusie? Vlaanderen is te vervuild om te kunnen voldoen aan de Europese gezondheidsnormen. Wat gaan we daar mee doen? Wat economisch haalbaar is. Climaxi wil vooral vermijden dat PFAS nog verder over gans Vlaanderen uitgesmeerd wordt en helpt buurtcomité’s (Kortemark, Kruisem, Ronse, Stabroek) die de Europese regels wel willen doen naleven.
 
In Kortemark vroeg Silvamo een verlenging van haar stortvergunning. Silvamo is een categorie 2-stortplaats voor niet-gevaarlijk afval. In de hervergunning wordt de poort opengezet om er vervuilde PFAS-gronden te storten. Minister Demir staat Silvamo toe om afval uit heel Vlaanderen te storten met een PFAS-gehalte tot 50.000.000 nanogram per kilogram. Nochtans liet de Vlaamse Milieumaatschappij klaar en duidelijk weten dat de milieukwaliteitsnorm voor PFOS van 0,65 nanogram per liter nu reeds wordt overschreden in de Speyebeek en de Handzamevaart, ter hoogte van de stortplaats. 

Climaxi heeft er niets op tegen dat belastinggeld gebruikt wordt om tewerkstelling te creëren of de klimaatramp af te wenden. Alleen zouden we graag hebben dat daar, net zoals in de cultuur- en andere sectoren, degelijke beleidsplannen en resultaatsverbintenissen tegenover staan.
 
Vandaag worden we evenwel geconfronteerd met een overheid die op alle niveaus zegt dat er geen geld is: niet voor gezondheidszorg, voor cultuur, optrekken van de minimumlonen, kleine zelfstandigen, het openbaar vervoer en al wat men maar kan denken. Ondertussen wordt er royaal met geld gestrooid richting de grote bedrijven.

Vandaag stelde Groen voor om de kerncentrales nog een winter langer open te houden. Daarmee zijn alle partijen het ongeveer eens. De sociale klimaatbeweging Climaxi denkt dat de discussie zich niet beperkt tot energie en wil dat de gevolgen van de uitstoot van die centrales op de gezondheid van de omwonenden onderzocht wordt. Waterdamp en drift via de uitstoot van kerncentrale, zorgen ervoor dat PFAS en zware metalen uit het in de atmosfeer worden ingebracht. Climaxi wijst in deze op het voorzorgsprincipe, zoals omschreven in VLAREM, en pleit eerst voor gedegen onderzoek en dan pas voor een beslissing ter zake.

De hernieuwing van de stortvergunning van Silvamo in Kortemark ligt al langer onder vuur. De gemeente Kortemark en een groot aantal buurtbewoners tekenden hiertegen beroep aan. Toen half november de beslissing van minister Demir viel, bleek dat zij nauwelijks rekening heeft gehouden met de eisen van de buurt. Uit de vergunning blijkt dat er geen garanties zijn voor de buurt dat er geen PFAS-afval naar Kortemark zal komen. De gemeente Kortemark liet al weten de beslissing van de minister te zullen aanvechten. Omdat de actiegroep Leefbaar Groot Kortemark het risico niet wil lopen dat er op dit moment al PFAS-afval kan gestort worden, wordt nu juridische actie ondernomen.

De studie van VITO onderzoekt de PFAS emissies naar de lucht. Climaxi kon een deel van de studie inkijken en vroeg advies bij Prof. Jacob De Boer, emeritus hoogleraar milieuchemie en toxicologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.

In een poging om licht te schijnen op de weinig bekende tomatenindustrie, maakte vzw Climaxi een persbericht en mini-tentoonstelling. Daarin wordt de reisroute en verwerking van de tomaat beschreven. Climaxi heeft zich voornamelijk gebaseerd op de bestseller Het Rode Goud van de Franse journalist Jean-Baptiste Malet. Tegelijkertijd lanceren we een verkoopactie van ‘eerlijke’ Italiaanse tomaten uit coöperaties in Zuid-Italië en Sicilië.

In de zomer van 2022 belichtte Climaxi het vrij onbekende maar al lang bestaand oud zeer van het Energy Charter Treaty (ECT). Dit verdrag vormt een bedreiging voor de Europese plannen over klimaat en de energietransitie zoals de Green Deal en Fit for 55 ambities. Ondanks een poging tot ‘modernisering’ van het verdrag, publiceerde het Europees parlement op 23 november 2022 een resolutie die oproept tot een gecoördineerde exit uit het ECT.

VITO maakte na lang aandringen de studie rond PFAS-emissies naar de lucht van Indaver nv openbaar. In juni 2022 legde minister Demir, na druk van omwonenden, strenge lozingsnormen op. De Europees strengste normen zorgen ervoor dat er vandaag opvallend minder PFAS geloosd worden in de Schelde. In diezelfde vergunning legde Demir een studie op naar de emissies via de lucht. Na een vertraging van drie maanden komt VITO nu naar buiten met de studie.

Begin deze week maakte minister van Leefmilieu Zuhal Demir bekend dat ze de uitbreiding van het stort in Kortemark weigert en dat ze zowel strengere exploitatievoorwaarden oplegt als open communicatie voorziet tussen het bedrijf en de omwonenden. Het stort krijgt een vergunning voor de volgende 25 jaar.

De klimaattop COP 27 zit erop. De bijeenkomst begon niet onder een goed gesternte: sinds enige tijd vermindert de internationale samenwerking en het multilateralisme gestadig ten aanzien van de geopolitieke strijd tussen een aantal machtige landen. De strijd voor de eigen (economische) belangen primeert op het mondiaal, algemeen menselijk belang. Dit jaar kwam alles nog in een snellere vaart terecht door de oorlog in Oekraïne en de kwestie Taiwan. Op het einde kregen de sceptici gelijk. COP 27 baarde een muis. Voor de zoveelste keer wordt naar de toekomst gewezen om resultaten te behalen. De vraag wordt stilaan waarom het dan zou lukken als het tot nu toe nog niet lukte. Dit zal alvast de groene activisten wereldwijd niet tot matiging nopen. En wat het nieuwe jaar ons aan klimaatrampen zal bieden valt met een bang hart af te wachten.