FISH AND RUN OPENT DISCUSSIE ROND VISSERIJQUOTA
De tour van de film “Fish and Run” beweegt de visserijwereld in Vlaanderen. De vzw Climaxi wil het debat met de vissersgemeenschap gaan opzoeken en zoekt naar mogelijkheden om de film te tonen in visserscafé’s en op nog méér andere plaatsen aan de kust. Climaxi wil ook al wat ideetjes in het midden gooien rond visserij en de nieuwe Europese regelgeving die er zit in aan te komen.
De film kan op een goede respons rekenen van de pers en kreeg lovende kritieken van de mensen die hem gezien hebben. Inmiddels zijn er filmvoorstellingen achter de rug in Oostende, Nieuwpoort, Leuven, Brussel, Herzele en Antwerpen. Hasselt en Gent volgen nog. Op de première van de film in Oostende op vrijdag 21 oktober waren er een 150-tal mensen aanwezig.
De verkoop loopt aardig en heel wat overheidsinstellingen, organisaties en belangengroepen bestellen de DVD. Er zijn vormingen gepland voor Vlaamse ambtenaren, jongeren enz… De eerste Vlaamse documentaire rond de visserij brengt dan ook een aantal zaken aan het licht die tot nu toe eerder in de beperkte kring van de visserij geweten waren, maar in de rest van Vlaanderen nauwelijks beseft werden. Eén van de meest bizarre zaken op dat vlak is de Europese quota-regeling.
QUOTA
De Europese quota-regeling is bijzonder bizar. Aan de hand van tellingen van visbestanden en
wetenschappelijke studies wordt vastgelegd hoeveel er per land van de verschillende vissoorten mag gevangen worden. Dit op plaatsen waar men historisch rechten heeft, lees ooit als eerste gaan vissen is. Zo heeft België quota op kreeft die men nauwelijks nog opvist en heeft België quota tot in Ierland en Spanje…
De landen verdelen die quota aan de verschillende boten, naar gelang traditie, grootte enz… Elke boot mag dus per jaar x-aantal kilo kabeljauw, tong etc… vangen. Als je dat aantal bereikt hebt, dan moet je wat je vangt in principe terug gooien. Een vis die terug in t water belandt na opgevist te zijn is dood en kan enkel nog dienen als prooi voor de meeuwen. Je moet dat met je eigen ogen zien voor je het een schandaal vindt. Elke visser is daar door gescandaliseerd en als het een Vlaming is dan zal die zeker nog liever proberen om zijn vis in ’t zwart te verkopen dan om die terug te gooien. Vera Dua (ex-minister van Visserij) schat de verkoop van zwarte vis op mogelijks de helft van de totaal aangevoerde vis.
EUROPA
Europa heeft een aantal voorstellen op tafel gelegd die dit probleem zouden moeten verhelpen. Zo zou er een teruggooiverbod komen en wil men dat combineren met het verhandelen van quota. In theorie kunnen die quota dus in het vervolg even goed eigendom worden van banken, voetbalclubs enz… Flor Vandekerkchove (Het Visserijblad): “Dat is een neoliberale oplossing, waarbij de quota méér en méér in handen zullen komen van kapitaalkrachtige groepen, ten nadele van de kleine vissers.” En zijn het nu precies die kleine vissers niet, die het minst ecologische schade berokkenen en proportioneel voor de grootste werkgelegenheid zorgen? Om dat dan allemaal in de gaten te houden moeten vissers verplicht camera’s aan boord installeren!
Het loopt allicht niet zo een vaart, in de film “Fish and Run” spreekt zelfs de huidige minister van Visserij Kris Peeters zich uit tegen verhandelbare quota. Maar goed, we weten ondertussen ook dat je maar beter de oren spitst als Europa neoliberale voorstellen doet. Volgend jaar wil men de regels vastleggen, dus het is tijd om aan de koord te trekken.
Climaxi kan zich moeilijk met de Europese voorstellen verzoenen: men laat het absurde quotasysteem in stand, men legt controle op die de privacy van mensen schendt en men zorgt voor grote kapitaalsconcentraties.
Europa maakt weinig of geen keuzes rond de technieken die men gebruikt om te gaan vissen. Bij actieve visserij
1/2
wordt een net achter of naast een boot aangesleept. Passief vissen is netjes op de zeebodem plaatsen en daags nadien gaan kijken of daar vis in zit, vissen met de hengel en andere zachte technieken. De passieve visserij berokkent minder schade aan het zeemilieu en heeft nauwelijks bijvangst. Climaxi vindt dat voor deze vorm van visserij best zones gereserveerd worden, zodat die vissers het minder hard hebben om zich financieel recht te houden.
MARKTPLAATS
“De visserij is een marktplaats” zegt Vera Dua en dat is ook zo. De visserij zit vol met onlogische systemen die de wortels van de absolute vrije markt bloot leggen. Tong onder de 24 cm mag je vb. niet aanvoeren, maar er is geen enkele wet die het verkopen van babytongetjes in de horeca verbiedt.
Grote distributieketens als Delhaize en co bepalen de markt. Willy Versluys: “Garnalen worden van hot naar her gevoerd, gekuist in Marokko, vol gekieperd met bewaarmiddelen en dan verkocht als Zeebrugs, terwijl er in Zeebrugge geen garnaal meer wordt aangevoerd!”
Wie ooit een vis gegeten heeft die hij dezelfde dag meebrengt van de vistrap in Oostende (de plaats waar de kleine kustvissers hun dagverse producten verkopen), die eet geen kartonnen doorweekte vis meer uit de supermarkt.
ALTERNATIEVEN
Alternatieven op deze voorstellen werden dikwijls door de vissers zelf aangebracht. Zo stelde Luc Louagie, een passieve visser die niet sleept, voor: “Beperk het aantal dagen dat we op zee mogen gaan en geef de mensen daarvoor een ander inkomen of bezigheid, vb. tijdens de paaiperiode. Beperk het aantal dagen en schaf de quota af, maar ja, zo gaan er misschien teveel controleurs hun werk verliezen?” Een idee dat gesteund wordt door de Oostendse Visserijschepen Yves Mirroir (SPa): “Vergoedt vissers voor het kuisen van de Noordzee, het opruimen van plastiek en zo…”
Anderen klagen de passiviteit van de banken en subsidiesystemen aan. Albert Holtland kocht drie vissersboten in Zeebrugge: “Er is geen enkele Belgische bank die mij een lening wou geven en subsidies kreeg ik ook al niet, alhoewel ik mijn vaartuigen omschakel naar méér duurzaamheid.”
Nogal grof toch dat banken sectoren die het nodig hebben niet willen ondersteunen terwijl ze het hoofd enkel boven water houden dank zij het geld van de staat en de belastingbetaler? Flor Vandekerckhove: “Als de banken niet bewegen, moeten we een openbare bank oprichten die de visserij wél steunt, volgens andere sociale en ecologische criteria!”
Op basis van de interviews en discussies na filmvertoningen, wil Climaxi een aantal voorstellen lanceren, als groep die oog heeft voor het samenbrengen van ecologie en sociale rechtvaardigheid. Uiteraard is dit een insteek, geen platform dat te nemen of te laten is:
Afschaffing van het quotasysteem maar beperking van het aantal zeedagen, eventueel gecombineerd met vervangende activiteiten.
Een gedetailleerde ruimtelijke ordening op zee, met invulling van natuurreservaten, productiezones, beschermde zones voor de verschillende vispraktijken.
Een degelijk sociaal statuut voor de visser, optrekken van het minimumloon.
Investeringen in de sector, o.m. door een openbare bank, in nieuwe milieuvriendelijke technieken.
Subsidies voor de vissers in plaats van voor prestigeprojecten. Een steunpunt voor het opmaken van subsidiedossiers.
Geen camera/controlemaatschappij.
Promotie van vis als streekproduct en het opzetten van korte-keten-structuren.
Filip De Bodt