Indaver en 3M: wat als het PFAS-bad vol zit?

NV Indaver is de Europese hub voor het verbranden van chemisch afval in de Antwerpse haven, vlakbij Stabroek. Het bedrijf is eigendom van Katoennatie. In januari van dit jaar vroegen zij een versoepeling voor hun lozingsnormen van PFAS in de Schelde. Climaxi diende samen met 44 omwonenden een bezwaarschrift in.

NV Indaver verwerkt jaarlijks een stroom van 25 000 ton fluorhoudend afval. Dit afval komt uit binnen- en buitenland. 3M, het PFAS-producerend bedrijf dat in het oog van de PFAS-storm staat, voert zijn afval af naar Indaver. Deze twee bedrijven en de verwerking van PFAS-afval hangen dus nauw samen. 

Op 11 maart kwam het GOVC samen. Dit is de Vlaamse commissie die adviezen verzamelt van Vlaamse administraties en de bezwaren ter harte neemt. Het advies van deze commissie is de basis voor de uiteindelijke beslissing van minister van Leefmilieu Zuhal Demir. De commissie gaf een voorwaardelijk gunstig advies op de versoepeling.

Goed nieuws is dat Agentschap Natuur en Bos (ANB) en Agentschap Zorg en Gezondheid (AZG) een ongunstig advies gaven. Climaxi deed eerder onderzoek en ontdekte dat deze twee diensten op regelmatige basis geen advies gaven. Het is dus een opluchting dat zij opnieuw zijn wakker geschoten. ANB bepleit dat er onvoldoende onderzoek is gedaan naar de impact van extra PFAS in het oppervlakte water van de Schelde en omliggende natuurreservaten zoals De Kuifeend op 64m van de lozingspijp. Daarnaast maakt ook Nederland bezwaar. Er is onvoldoende garantie voor de waterkwaliteit, ook van de Westerschelde. De Vlaamse Milieumaatschappij - Grondwater vond het dan weer niet nodig om advies uit te brengen.

‘Indaver is de oplossing, niet het probleem’

NV Indaver verdedigt de versoepelingen onder het motto dat zij de oplossing zijn en niet het probleem. De chemische industrie heeft een afvalverwerker nodig. Net zoals elk gezin niet zonder afvalophalers kan. Indaver neemt wel degelijk al een aantal initiatieven om het lozen van PFAS te verminderen. Zo installeerde ze extra actiefkoolfilters om het afvalwater langs te laten lopen. Deze filters houden PFAS tegen. Daarnaast start NV Indaver dit voorjaar met metingen van luchtemissies. 

We stelde ons eerder al vragen bij de temperatuur van de verbrandingsovens. Onderzoek toont aan dat PFAS pas volledig verbrand worden op hoge temperaturen van 1100°C en meer. In de zomer van 2021 vroeg Indaver net een verlaging van de temperatuur aan naar 950°C. Dat wil zeggen dat de kans zeer groot is dat CF4, een sterk broeikasgas, elke dag uit de schoorstenen van Indaver komt. 

Toch zwaait NV Indaver al te vaak met het voorzorgsprincipe. Ze beweert haar best te doen met onderzoeken en plannen voor de toekomst om minder PFAS te lozen in de Schelde. Maar de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) toonde eerder al aan dat het oppervlakte water van de Schelde verzadigd is met PFAS. Tussen 2016 en 2021 werd op de meetpunten vlakbij Indaver elke keer te hoge waarden gemeten. Wat betekent dat voorzorgsprincipe dan? 

Climaxi vindt dat het bedrijf per direct moet stoppen met lozen van PFAS. Dit kan door afvalstromen te stockeren en onderzoek te verrichten. Pas wanneer overheid en Indaver zeker zijn dat verbranden veilig is voor mens en milieu kunnen de processen terug opstarten. In verschillende Amerikaanse staten wordt het verbranden van PFAS-houdend afval in verbrandingsinstallaties al verboden, zoals bijvoorbeeld in New York en Ilinois. Climaxi hamert op het voorzorgsprincipe en is ervan overtuigd dat de financiële reserves van Indaver, Katoennatie en 3M groot genoeg zijn om deze manier van werken mogelijk te maken. Climaxi hoopt dat minister van Leefmilieu Zuhal Demir deze redenering volgt en actie onderneemt. 

Katrin Van den Troost