Allemaal Boer(in)! Analyse van D19-20

Climaxi was aanwezig op de boerenbetoging op 7 september (Foto: Sarah Hutse) en publiceert hieronder de analyse van D19-20 rond de boerencrisis.

Op 6 en 7 september 2015 zette de Alliantie D19-20 zich in samen met een 20-tal verenigingen zoals Bio-Forum Vlaanderen, OxfamSolidariteit, ACV-BHV, BBL, Boerenforum, VELT, Climaxi e.a. om de boeren te steunen. Met duizenden kwamen zij naar de Europese top van landbouwministers in Brussel om structurele maatregelen te eisen voor hun uitzichtloze situatie. Zij willen het behoud van onze boeren-landbouw in plaats van de industriële landbouw die alleen oog heeft op korte termijn rentabiliteit ten koste van mens, milieu, dierenwelzijn en gezondheid.

Moord met voorbedachten rade op onze boerenlandbouw:

Als de huidige trend zich doorzet, is er in dit land in 2040 (?) geen enkele boer meer. De trend is

“grootschaligheid”. Alsmaar grotere landbouwbedrijven. Alsmaar meer omzet. Alsmaar grotere machines. De boer is contractor geworden. Boerderijen worden onderpand in zonen of dochters. Wie de continuïteit toch verzorgt, kan niet meer zonder bijkomend inkomen uit loonarbeid. En wie wil gaan boeren heeft nauwelijks toegang tot grond.

Een tegenbeweging is op gang gekomen:

De historische melkstaking van 2009 heeft in dit land terug een strijdbare boerenbeweging op de kaart gezet. In

Vlaanderen, in Wallonië en in de Oostkantons. Met een syndicale poot voor eerlijke prijzen (European Milk Board (EMB) met het Waalse Milch Interessen Gemeinschaft (MIG) en het Vlaamse Flemish Milk Board (FMB)) en een coöperatieve poot om die prijzen ook af te dwingen van industrie en grootdistributie (Fairebel). Een beweging van “vrije boeren” die nu gebukt gaan onder de liberalisering van de markten door de afschaffing van de melkquota. De hele landbouwsector wordt doorkruist door zo’n tegenbewegingen. Hier spectaculair. Elders in stilte. Maar niet meer tegen te houden.

Voorts is er de beweging van jonge mensen die toetreden tot de boerenstiel. Niet zozeer als erfgenamen in de gangbare landbouw maar door het oprichten van nieuwe bedrijven met rechtstreekse afzet van boer tot consument, bio of niet bio. Met zelfoogst of in Voedselteams. Een “Arbeider-Boer-Consument” beweging. Zij zijn letterlijk de toekomst, de jonge wacht. Zij brengen nieuwe ideeën, nieuwe organisatievormen, nieuw engagement en een nieuwe cultuur binnen in de wereld van de landbouw. Tegen de vele ontgoochelingen en gemiste kansen in.

Tot slot, als niet te missen nieuwe kans, is de consument in beweging gekomen. Die “moderne”, “verwende” consument voor wie de reclame zegt dat de rechtheid van de komkommer belangrijker is dan de smaak en de voedingswaarde. Hij/zij komt op voor eerlijk voedsel. Voor een eerlijke prijs. Een eerlijke teelt. Een eerlijke vermaking, met of zonder webwinkels. Want de financiële crisis maakt de consument-burger bang. Vaste zekerheden komen bovenaan het prioriteitenlijstje van de burgers te staan. En wat is er zekerder dan groenten van de boer om de hoek. Of van de boerenmarkt. Of eigen groenten uit de tuin. Of eigen grond om zelf voedsel te produceren. Kortom, wat is zekerder dan voedselsoevereiniteit, een derde tegenbeweging tegen de trend in ?

De tegenbeweging kwam spectaculair in het daglicht n.a.v. de landbouwcrisis die de bodem en de stabiliteit van de prijzen in vele landbouwsectoren heeft onderuit gehaald. Het is verwonderlijk dat de Boerenbond (BB) deze crisis niet zag aankomen. De European Milk Board heeft reeds lang voor deze crisis gewaarschuwd. Zo'n crisis is toch evident als er vanuit de politiek en de industrie voortdurend gezegd wordt dat West-Europa een groot deel van de wereld moet voeden, dat er enorme kansen zijn op de Chinese markt. In feite gaat men ervan uit dat alles wel los zal lopen als er een droogte is in Nieuw-Zeeland, als de Chinese markt veel aankoopt, als de nieuwe groeilanden onze melk willen, als er geen embargo komt... Met zoveel keer 'als' komt men nergens. Dat is geen beleid, dat is roekeloosheid.

Een bijzondere ministerraad van landbouw:

In Frankrijk zijn de acties spectaculair en resulteerden in het bijeenroepen van een extra-EU-top van de ministers van Landbouw op 7 september. In België was de respons groot op de verschillende oproepen om actie te voeren tegen de lage prijzen in de landbouw. Die oproepen vielen in goede aarde omdat de toestand inderdaad dramatisch is. Niet alleen in de melksector, maar in alle sectoren: varkens, runderen, akkerbouw…

De acties gaan over alle sectoren heen, over alle boerenorganisaties, over gans België en begint over gans

Europa uit te deinen. Verheugend is de grote deelname van vele jonge boeren en de sympathie bij de burgers.

Voor het eerst zaten ALLE boerenbewegingen samen om de aan gang zijnde acties te bespreken:B, Fédération Wallonne des Agriculteurs (FWA) en zijn jongerenafdeling FJA, Fédération Unie des Groupements d’Eleveurs et Agriculteurs (FUGEA), Algemeen Boerensyndicaat (ABS), MIG-FMB.

Op 7 september trok een grote boerenbetoging door Brussel. 1.500 tractoren en 8.000 boeren. Twee visies stonden evenwel naast mekaar:

Enerzijds is er de BB en zijn Europese lobby-organisatie COPA COGECA. Zij vragen de EU geld om de crisis door te komen. Maar tot wat leiden allerhande steunmaatregelen voor een landbouw die vooral exportgericht moet zijn. In dat model moet je natuurlijk aan de laagst mogelijke prijs produceren, en moet je ervoor zorgen dat kleine en middelgrote bedrijven ermee stoppen en alleen megabedrijven overleven.

Anderzijds is er de EMB die het aanbod aanpassen aan de vraag. Een melkveehouder met 65 koeien is best bereid om tijdelijk 5 koeien minder te melken in tijden van crisis, op voorwaarde dat iedere boer zijn productie doet dalen, zeker de boeren met 300 koeien of meer. De prijzen veren dan weer op. Maar de voorwaarde is natuurlijk dat iedereen verplicht wordt om minder te melken. Dat is de taak van de politici. Ook bij wegenwerken en ijzel wordt iedereen verplicht om zijn snelheid te matigen.

De EMB is een unieke beweging. De enige sociale beweging op dit ogenblik die echt Europees georganiseerd is. Onder druk van de EMB heeft de BB en de Belgische regering voor het eerst moeten erkennen dat gedereguleerde markten niet werken. Dat zijn woorden natuurlijk. Maar het is een morele en politieke overwinning van de EMB die 6 jaar in de woestijn heeft gepredikt om deze waarheid kond te maken.

De druk van de EMB is voelbaar in de Europese Raad, behalve in Duitsland. Maar onvoldoende om de EUCommissie op andere gedachten te brengen. De Commissie heeft bijna 500 miljoen veil (13 miljoen voor België) om de verschillende sectoren tegen mekaar uit te spelen en om de druk van de ketel te halen. De Commissie en nu gevolgd door de Raad geven wat de boeren niet vragen. De boeren willen geen subsidie. Zij willen faire prijzen, een fair inkomen en faire markten die onder publiek toezicht staan en niet geleid worden door de lobby’s van de agro-industrie en de grootfinanciers.

EU-commissie wil vrijhandelsakkoorden en weigert regulering van de markten:

De Commissie wil alle markten open en is in deze koningsgezinder dan de koning zelf. Ze wil de huidige problemen exporteren. Naar Afrika bijvoorbeeld, waar vele boerenbonden zich solidaire hebben verklaard met de EMB en exact de zelfde eis van regulatie van de markten voeren. De Commissie verwijst in haar communicatie expliciet naar het ontwerp Vrijhandelsverdrag dat ze heeft afgesloten met Canada (CETA). Dit soort verdragen hebben in het verleden net de overproductie alleen maar vergroot en zijn deel van het probleem in plaats van de oplossing.

De agro-lobby heeft zich de afgelopen jaren actief ingezet met de industrie, de grootdistributie en de haute finance om de markten te liberaliseren. Vanuit de WTO en de EU kwamen en komen richtlijnen om de markt te dereguleren. In de relaties met Rusland heeft deze liberaliseringsdrift tot een commerciële oorlog en oorlogsdreiging in Ukraine geleid ten koste van landbouw, tewerkstelling en vrede. Grote vrijhandelsverdragen TTIP (Transatlantic Trade and Investment Partnership), CETA (Canadian European Trade Agreement)…, zijn in de van concerns en agro-business. Ten koste van boer, burger en consument. En ten koste van democratie en soevereiniteit van de volkeren.

Deregulering op maat van multinationals belet vandaag de dringende, noodzakelijke en realiseerbare omschakeling van onze landbouw. Boeren kunnen die vandaag niet meer alleen aan. Want de boeren zijn met te weinig. Maar boeren vormen wel allianties, te beginnen met de consumenten, met de wereld van de arbeid en met de burgers die hen steunen. Zonder die steun is overleven niet meer mogelijk. En overleven is de voorwaarde voor verandering. Want zonder boeren heeft een land geen toekomst. Zonder boeren is er geen toekomst voor de landbouw. Zonder boeren is voedselsoevereiniteit en omschakeling van de landbouw niet mogelijk.

Alliantie D19-20 ondersteunt als burgers en consumenten de boerenlandbouw:

D19-20 opent het debat op 6 september daags voor de grote boerenbetoging met een concentratie van consumenten. Voor een toekomst van de landbouw. Voor een toekomst van onze boeren. Voor een andere landbouw met toekomst. Erf per erf. Are per are. Dier per dier. Stal per stal. Euro per euro. Consument per consument vatten wij de strijd aan voor:

1. Een sterke boerenbelangenorganisatie waar het belang van de boer(in) meer waard is dan het rendement op investering met geld van de boeren in banken, industrie en distributie.
2. Een sterke vernieuwde coöperatieve beweging om nieuwe boerenbedrijven op te richten en bestaande boerenbedrijven te redden van de ondergang.
3. Een sterke politieke druk op het landbouwbeleid want landbouw is bij uitstek een politiek en geostrategisch gegeven gaande van de grote internationale onderhandelingen als TTIP tot het meest lokale ruimtelijk structuurplan.
4. Een sterke bewuste burgerbeweging door en voor voedselsoevereiniteit.
5. En tot slot een nieuwe sterke plattelandsbeweging die de vertegenwoordiging van het platteland en van het volk op het platteland teruggeeft aan de democratie en aan de boeren in een nieuwe alliantie met de burgers. Niet aan de lobby’s van agro-business en zijn agrowetenschap. En niet aan het corporatisme van een zuil die spreekt in naam van de landbouw, maar zonder de boeren. En in naam van de boeren, maar zonder het platteland.

Op 6 en 7 september waren wij « allemaal BOERin ».

Wij zetten deze strijd voort en marcheren verder naar de grote vakbondsmanifestatie op 7 oktober en met de euro-marsen die op 15 oktober toekomen in Brussel met een vreedzame omsingeling van de Europese top van staatshoofden n regeringsleiders en die uitlopen op een grote manifestatie op 17 oktober om TTIP en CETA