Hoe verlopen de onderhandelingen over het vrijhandelsverdrag TTIP?

In het weekend van 10 en 11 oktober waren er in landen als Duitsland, Zweden, België, Nederland en Spanje anti-TTIP demonstraties. In Gent werd er een TTIP theaterstuk in de Vooruit opgevoerd waar bijna 400 mensen naar kwamen kijken.

Dit alles betekent het startschot voor meer dan een week vol acties en betogingen, tegen de dreiging die van onderhandelingen over TTIP en andere internationale handelsverdragen uitgaat. Waarover gaat dit? Met deze verdragen wil men handelsbelemmeringen door de overheid wegnemen en de Europese Unie op dat vlak meer op de Verenigde Staten doen lijken. Dat terwijl onze wereldhandel nu al zorgt voor een achteruitgang van de kwaliteit van goederen (zeker wat voedsel betreft) en voor het kopje ondergaan van heel wat producenten over de ganse planeet.

Voor wie het nog eens allemaal op een rijtje wil zetten, waar al dat

'neo-andersglobalisme' en protest in Europa tegen TTIP dan wel vandaan komt, hier is onze veelgelezen tekst die 11 redenen opsomt om bezorgd te zijn over het TTIP: http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2015/05/20/11redenen-om-bezorgd-te...

Momenteel reizen honderden activisten door Europa om te protesteren tegen grote internationale handelsverdragen die voor meer sociale uitsluiting, gezondheidsproblemen en ecologische onevenwichten zorgen.

De mogelijke toekomstige overeenkomsten dragen namen als TTIP (het meest gekende in Europa, tussen de

VS en de Europese Unie en bovendien het grootste handelsverdrag uit de geschiedenis als het er doorkomt) of

CETA (een groot verdrag tussen het momenteel in een verkiezingsstrijd belande Canada en de Europese Unie).

Het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) en het Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) zijn slechts twee namen van een hele resem grote internationale handelsverdragen waarover onderhandelingen volop aan de gang zijn. Het gebeurt in achterkamers van het wereldtoneel. Eén van de grootste kritieken er op vormt dan ook het gebrek aan transparantie over de onderhandelingen.

In Berlijn kwamen zaterdag 10 oktober 250.000 mensen op straat om te protesteren tegen TTIP. Als startschot voor een nieuwe oktobergolf van sociale/ecologische actie kan dat tellen.

Maar groot protest tegen het TTIP is al veel langer aan de gang. Een uitgebreid Europees netwerk van organisaties en activisten zorgt voor de dynamiek. Afgevaardigden van dat netwerk komen regelmatig samen in o.a. Brussel om de nieuwe ontwikkelingen rond TTIP en soortgelijke handelsverdragen te bespreken en samen internationale actiedagen te plannen.

Netwerken als die van European Citizens' Initiative (ECI) en Friends of the Earth (Climaxi is lid van Friends of the Earth International) zorgden mee voor een groeiende protestgolf van onderuit. Vorige week nog werd er een petitie met 3 miljoen handtekeningen tegen TTIP afgegeven in Brussel!

Climaxi gaf in juni van dit jaar een brochure uit over TTIP, die nog steeds verkrijgbaar is. (Mail naar info@climaxi.org). Er zijn intussen wel een aantal kleine dingen veranderd. We zorgen dan ook voor een regelmatige update!

UPDATE

Zo is na veel bochtenwerk en druk van president Barack Obama de Fast Track in verband met TTIP er toch doorgekomen in de VS. Dat wil dus zeggen dat de onderhandelingen erover sneller tot een einde dienen gebracht te worden dan velen willen.

Uitstel is geen afstel, maar hoe langer de onderhandelingen aanslepen hoe minder kans toch dat TTIP er door komt of er door komt in tot nu toe uitgedachte versies.

Het meest omstreden onderdeel van de supergrote handelsverdragen is nog altijd het zogenaamde ISDS mechanisme, dat in Europa steeds meer onder vuur ligt, vermits het zoveel ruimte laat aan bedrijven om het recht in eigen handen te nemen en overheden juridisch te dwarsbomen die afbreuk kunnen doen aan de financieel-economische belangen van grote bedrijven.

Vanaf 19 oktober vangt er in Amerikaanse achterkamers van het wereldtoneel een elfde onderhandelingsronde over het TTIP aan. Van de gesprekken tijdens die onderhandelingsronde hangt af of de verdragtekst al in 2016 afgeraakt of dat het later wordt. 19 oktober is ook de dag dat er in Canada parlementsverkiezingen plaatsvinden, dus resultaten van de onderhandelingsronde komen niet in de media tijdens de Canadese verkiezingsstrijd.

De elfde onderhandelingsronde over TTIP vindt plaats onder de leiding van de EU-Commissaris van Handel, de Zweedse Cecilia Malmström. Zij heeft er, onder druk van de publieke opinie, voor gezorgd dat er een 'Europese variant' van het ISDS-systeem is uitgewerkt.

Volgens William de Bruijn van VPRO Tegenlicht is dat er nu inmiddels als voorstel en het is ook al goedgekeurd door de Europese Commissie. “Het mechanisme voorziet in meer transparantie over geschillen en meer invloed van parlement en nationale staten op benoemingen van arbiters. Alleen: het voorstel voor een meer 'Europees' geschillenbeslechtingsmechanisme, het Investment Court Systeem (ICS) genaamd, moet nu nog worden goedgekeurd door de lidstaten, door het Europarlement en vooral door de Amerikanen met wie wordt onderhandeld. + bovendien niet zo verschillend? Die Amerikanen, met wie we uiteindelijk toch dat eventuele vrijhandelshuwelijk aangaan, zien het voorstel voor een Investment Court System helemaal niet zitten.”

Volgens Friends of the Earth Europe, is het verschil met het ISDS mechanisme trouwens niet zo groot. Deze zogenaamde Europese variant doet vooral dienst als window dressing. Natacha Cingotti van Friends of the Earth Europe stelt: "Ondanks de nieuwe naam en een paar wijzigingen in de uitvoering van het systeem, blijft het een mechanisme dat bedrijven VIP rechten geeft, zonder dat daar een extra verantwoordelijkheid tegenover staat. Bovendien zullen deze wijzigingen niet van toepassing zijn op CETA - de onderhandelingen voor dat verdrag zijn gesloten. Dit betekent dus dat als CETA getekend wordt Amerikaanse bedrijven via hun dochterondernemingen in Canada alsnog Europese overheden kunnen aanklagen onder het oude ISDS.”

Met het aanhoudende massaprotest in Europa wordt de kans steeds kleiner dat CETA (EU-Canada) en TTIP

(EU-VS) al in 2016 worden geratificeerd. De onderhandelingen gaan voorlopig ook nergens naartoe. Landen als Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk liggen wat dwars. Het oorspronkelijke optimisme over resultaten na TTIPonderhandelingen is bij de EU-beleidsmakers weggeëbd.

Misschien moeten we onze pijlen daarom meer gaan richten op onderhandelingen over het supergrote internationale handelsverdrag TiSA (Trade in Services Agreement), waar heel veel landen bij betrokken zijn en dat er ook sneller kan doorkomen dan het TTIP. Als het er doorkomt heeft dat grote gevolgen voor de openbare dienstverlening, vermits TiSA er mee voor kan zorgen dat die geprivatiseerd wordt.